TRUYỆN NGẮN TRONG LÒNG BÀN TAY

Nguyên Tác: Kawabata Yasunari

Dịch: Nguyễn Nam Trân

TẬP IV

53. Mùa đông gần kề (Fuyu chikashi, 1926)

Nhà sư một ngôi chùa trên núi đang đánh cờ vây (Go):

-Sao thế? Hôm nay ông không được như mọi ngày. Nước đi thấp quá!

-Mỗi năm khi trời trở lạnh, tôi cũng úa vàng như cây cỏ. Không cách chi để khá hơn.

Trong lòng, anh cảm thấy mình là người hoàn toàn chiến bại, không dám cả đưa mắt nhìn trả đối thủ.

Tối qua, như mọi lần, bên ngoài khu nhà trọ ở suối nước nóng, khi anh và người con gái cùng nghe tiếng gió đuổi theo lá rụng, nàng đã nói với anh:

-Mỗi năm khi cảm thấy lạnh đôi chân, em bỗng thèm một mái nhà. Em mơ sao có được một khung cảnh gọi là gia đình.

-Còn anh, mỗi khi mùa đông gần kề thì lại nghĩ mình không xứng đáng với em. Anh không có giá trị gì với bất cứ người phụ nữ nào. Ý tưởng này theo ngày tháng càng cắm rễ.

Thế nhưng giờ đây những câu trao đổi trên đây không còn giúp họ thông cảm một cách trung thực với nhau nữa. Lời của anh có kèm thêm một chút ý định bào chữa:

-Mỗi khi mùa đông gần kề, anh cảm thấy mình hiểu được tâm tình của những kẻ cầu xin thần thánh. Đó không phải là tình cảm tôn sùng nhưng chỉ là một dấu hiệu của sự yếu đuối. Phải chi anh chỉ thờ một ông thần độc nhất rồi mỗi ngày cầu xin sao cho có miếng ăn là đã đủ cảm thấy hạnh phúc. Mỗi ngày một bát cháo thôi cũng được.

Thực ra hiện nay mỗi ngày hai người được nuôi nấng quá đầy đủ. Có điều là họ không rời nỗi khu nhà trọ ở suối nước nóng này. Cứ theo cách nghĩ thông thường của người đời thì khi sống chung với anh, người con gái cứ đến mỗi mùa hè đã tìm lại được khung cảnh gia đình mà nàng đánh mất bốn, năm năm về trước. Cách đây sáu tháng, bọn họ không tính toán trước sau, đã đến đây như hai kẻ đào tẩu và sống một cuộc đời hầu như ẩn dật. Tuy nhà trọ quen biết này sẵn sàng dành cho họ một gian phòng biệt lập cho đến lúc nào cũng được nhưng vì không biết chỗ kiếm tiền nên họ bắt buộc nằm lì ở đây. Trong khoảng thời gian ấy, niềm hy vọng tàn lụi trong lòng và anh chàng đâm ra chán chường. Lối suy nghĩ của anh về mọi vấn đề đều nhuốm màu sắc bi quan như thể muốn phó mặc tất cả cho định mệnh.

-Ông thấy thế nào? Hay ta đốt lò sưởi lên rồi chơi thêm ván nữa?

Anh nghĩ rằng kỳ này mình sẽ nắm lợi thế thì chẳng ngờ thì hòa thượng đã không nương tay mà đặt một con cờ vào trong góc ngay trước mũi anh. Hòa thượng nhà quê mới vào nghề coi bộ giỏi cách đánh thọc góc địch thủ mà anh thì không ưa ngón đòn hạ cấp này. Anh chợt thấy hết cả thích thú, người uể oải.

-Thế hôm qua trong lúc chiêm bao, ông có ngờ rằng sẽ bị tấn công với ngón đòn này không? Nước cờ vừa rồi của tôi là cách phân thắng bại đấy.

Biết vậy mà anh chỉ đáp trả bằng một nước cờ không đủ chín chắn. Hòa thượng bèn cười lớn:

-Ông nỡm! Sao có thể hạ địch thủ được với nước cờ non kém như vậy!

Thế rồi trong một góc bàn cờ, thế trận của anh đã vỡ tan tành. Trận đấu đến hồi chung cuộc, nhà sư tấn công hết chỗ này đến chỗ khác khắp trên bàn cờ và luôn luôn giữ thế thượng phong. Bất chợt lúc đó, đèn tắt ngấm.

-Ối ôi. Đáng sợ thật. Ông còn tài hơn vị khai tổ. Sức thần thông của ông đánh bạt cả ngài khai tổ chùa này. Ông không phải ông nỡm đâu. Tôi nể ông đấy!

Hòa thượng đứng lên trong bóng tối, tay mày mò tìm một ngọn nến. Cơ sự xảy đến một cách thình lình như thế, giờ đây mới làm cho anh cảm thấy sảng khoái và bật cười.

Những cách nói như “một chiêu thấy trong chiêm bao” hay “ông nỡm” là cái hòa thượng vẫn quen mồm khi họ chơi cờ. Truyền thuyết về vị khai tổ của chùa này mà hòa thượng thường kể cho anh nghe là nguồn gốc của cách ăn nói như thế.

Ngôi chùa được xây lên vào thời Tokugawa. Vị tăng khai tổ xưa vốn là samurai. Đứa con của ông samurai vốn mắc chứng si ngốc. Người con của chức gia lão (karô, đại thần) trong cùng một phiên mới sỉ nhục cậu ấy. Ông ta bèn trả thù bằng cách diệt quan gia lão, giết đứa con của mình rồi bỏ phiên mà đi. Lúc trốn đến một suối nước nóng cách đó 70 dặm, một hôm ông nằm chiêm bao. Trong giấc mơ, ông thấy mình bị giết ở một thác nước cách suối nước nóng đó có mỗi một dặm. Đứa con của quan gia lão hiện ra dưới chân thác và chém sả ông từ vai xuống theo đường chéo góc. Khi bừng tỉnh, cả người ông toát mồ hôi lạnh. Ông thấy giấc mơ này quả là kỳ lạ. Một là vì ông chưa từng nghĩ ra lý do nào khiến ông có thể bị giết ở ngọn thác đó. Hai là ông không thể nào ngồi điềm nhiên để mặc cho một lưỡi kiếm chém tới như vậy. Hơn nữa, một người vẫn tự phụ là kỹ thuật đánh kiếm của mình không thua kém tài nghệ - tuy có khác nhau - của các nhà chỉ đạo các võ đường trong phiên như ông thì cho dù có bị người như con trai của chức gia lão đánh lén, không thể nào bỏ mạng chỉ vì một nhát chém. Thế nhưng chuyện không lường trước vẫn có thể xảy ra, giấc mơ ấy ngược lại đã khiến ông lo lắng. Việc này có phải là do số trời đã an bài hay chăng? Nếu như chuyện sinh ra đứa con si ngốc là do định mệnh thì bị chém dưới chân thác lại là một định mệnh khác chăng? Và phải chăng định mệnh cũng đã dự báo cái chết của mình bằng một giấc mơ. Có thể gọi nó là một giấc mộng báo điềm hay không nhỉ? Rồi sau đó, như bị giấc mộng ấy xui giục, người samurai đã tìm đến ngọn thác.

-Thôi được. Ta sẽ chiến đấu để chống trả lại định mệnh.Ta sẽ xoay chuyển số phận cho xem.

Thác Kegon ở Nikkô

Kể từ ngày ấy, ông ta bắt đầu lui tới ngọn thác.Tắm dưới thác xong, ông lên trên ghềnh đá ngồi chỉnh tề nhưng mỗi ngày đều thấy giấc mộng đó hiện ra thực sự. Ông nhìn thấy có một vết thương vô hình như bị kiếm chém sả xuống nơi vai trái của mình. Ông nghĩ cách thoát ra khỏi huyễn tưởng đó, bắt lưỡi kiếm vô hình kia thay vì chém trúng vai mình sẽ chém lệch xuống ghềnh đá. Một hôm, sau khi đã tập trung tinh thần trong vòng một tháng, ông thấy lưỡi kiếm vô hình nhanh như ánh sáng đã trượt khỏi vai ông và chém trúng mặt ghềnh. Ông bèn nhảy cởn lên, mừng rỡ.

Dĩ nhiên huyễn ảnh mà ông nhìn thấy cũng đã xảy ra trong thế giới của thực tại. Người con trai của quan gia lão dù có tuyên bố mình sẽ phục thù và gọi ông là kẻ khiếp nhược, ông vẫn nghiêm trang ngồi đó, trầm tư mặc tưởng, phiêu diêu trong trạng thái vô ngã. Ông đã hoàn toàn đánh mất tự kỷ giữa tiếng réo của nước thác.

Đôi mắt nhắm nghiền, ông đột nhiên nhìn thấy huyễn ảnh của lưỡi kiếm sáng lên như điện quang. Đứa con của gia lão vừa chém xuống mặt đá, cánh tay đã tê dại. Lúc đó, người samurai bất thần mở mắt:

-Ông nỡm! Mới học đòi được vài chiêu kiếm mà đã nghĩ mình có thể trảm được thiên địa chư thần hay sao hử? Kẻ hèn này vì muốn tránh một lưỡi kiếm duy nhất - lưỡi kiếm của ông – nên đã tìm đến mọi thần linh trong thiên địa. Vì đã tương thông được với sức mạnh của đất trời nên ta vừa tránh được đường kiếm của ông trong gang tấc.

Từ khi kể lại câu chuyện về nguồn gốc của cách gọi “Ông nỡm!” của vị khai tổ, đôi khi hòa thượng lại có dịp dùng nó để trêu người khách, và lúc đó, ông ta cười rung cả bụng.

Hòa thượng tìm được một ngọn nến và mang đến. Thế nhưng khách đã xin kiếu từ. Hòa thường bèn đem ngọn nến gắn vào chiếc đèn lồng bằng giấy, tiễn anh đến tận cổng sơn môn. Trên trời, con trăng sáng đến lạnh lẽo. Núi rừng đồng ruộng, không đâu có một ánh đèn. Anh nhìn khắp núi non rồi nói:

-Con người chúng ta bây giờ không còn biết đâu là niềm vui thực sự khi thưởng thức phong cảnh đêm trăng. Nếu không phải là người thái cổ thủa chưa biết đến đèn đóm thì không thể nào hiểu được niềm vui khi gặp một đêm trăng sáng.

Hòa thượng cũng nhìn lên núi:

-Đúng thế thật.

-Nếu đi sâu vào hẻm núi này, sẽ nghe tiếng nai kêu liên hồi. Chúng nó đang ở giữa mùa động tình.

-Con nai cái của mình thì thế nào nhỉ?

Anh vừa suy nghĩ như thế vừa lần theo bậc đá để rời cửa chùa.

-Hay nàng vẫn cứ khoành tay làm gối và nằm trên nệm giường?

Mấy đêm gần đây, các cô hầu phòng thường hay đến trải nệm làm giường sớm cho họ.Thế nhưng anh không lên nệm ngay. Làm biếng chui vào trong chăn, anh cứ nằm dài thẳng chân bên trên tấm đệm, như thế, anh có thể ủ đôi chân bên trong tấm kimono dày mùa lạnh (dotera) và khoành tay qua đầu làm gối. Không biết tự lúc nào, người còn gái cũng đã nhiễm cái thói quen ấy của anh.Và như vậy, mỗi đêm, từ ban chiều, họ vẫn nằm cùng một tư thế, trên hai cái nệm giường đặt song song nhưng mắt mỗi người lại nhìn về một phía.

Khi anh đi ngang qua cổng chùa, khuôn mặt của người con gái bồng bềnh hiện ra như hình ảnh của định mệnh. Có phải anh là người duy nhất đã không thể cưỡng lại được định mệnh?

-Hãy nhảy ra khỏi tấm đệm ấy và ngồi thẳng lên đi!

Trong lòng, anh thầm ra lệnh cho nàng.

-Mau!

Anh cũng kêu lên một tiếng như tự nhủ.

Nhận ra mình đang quơ tay phất mạnh ngọn đèn lồng, anh cảm thấy cái lạnh của một đêm mùa đông gần kề đến đậu trên riềm mi.

(Dịch ngày 15 tháng 10 năm 2018)

Xem tiếp : [ 54. Mắt của mẹ nàng ]

* Nguyễn Nam Trân :

Một trong những bút hiệu của Đào Hữu Dũng, sinh năm 1945 gần Đà Lạt. Nguyên quán Hương Sơn, Hà Tĩnh. Theo học Chu Văn An (1960~1963) và Đại Học Sư Phạm Sài Gòn trước khi đến Nhật năm 1965. Tốt nghiệp Đại Học Đông Kinh (University of Tokyo) và Đại Học Paris (Pantheon-Sorbonne). Tiến sĩ khoa học truyền thông. Giáo sư đại học. Hiện sống ở Tokyo và Paris. E-mail: dhdungjp@yahoo.com

.........................

® "Khi phát hành lại bài viết của trang này cần phải có sự đồng ý của tác giả (dhdungjp@yahoo.com)
và ghi rõ nguồn lấy từ www.erct.com