“Đi Theo Vạt Nắng” - Phần 14
Có những vần thơ : Kyushu 74
Trần
Trí Năng
|
Kitakyushu 1974. Thấm thoát mà tôi về ở thành phố này đă hơn bốn năm rồi! Từ những bước chân tập tểnh ban đầu, giờ dần dần tôi đă quen với cuộc sống ở đây. Bạn bè cũng nhiều hơn! Cuộc sống cũng dễ chịu và thoải mái hơn! Được có cơ hội ḥa đồng với người bản xứ và hội nhập vào xă hội người Nhật vùng Kyushu là một may mắn và diễm phúc cho tôi! Hồi học ở Chiba, trong giờ học ”Nihon Jijoo- Things about Japan), mấy thầy cô thỉnh thoảng có phân tích về bản chất người từng vùng: chẳng hạn người vùng Kyoto th́ nhă nhặn, kiểu cách, lễ phép một phần v́ ảnh hưởng của văn hóa vua chúa ngày xưa; c̣n người vùng Kyushu th́ bộc trực và hơi nóng tính một phần v́ khí hậu và hoàn cảnh sống... Khi về sống ở Kitakyushu, tôi thấy những nhận xét này cũng có vài phần đúng; tuy nhiên nói chung người dân ở đây cũng dễ ḥa đồng và cảm thông; hơi dè dặt lúc đầu nhưng một khi biết nhau rồi họ trở nên dễ chịu, thành thật và ”t́nh cảm” lắm! Theo nhận xét của tôi, một khi vượt qua được những rào cản bên ngoài do văn hóa, phong tục và giáo dục tạo nên, người ở vùng nào hay quốc gia nào cũng có rất nhiều điểm giống nhau hơn là khác nhau. Trong bài hát truyền tụng lại trong giới uống rượu qua nhiều thế kỷ ”Kuroda Bushi”- xuất phát từ vùng Fukuoka- có đoạn nói : " Nomu naraba/ Korezo makoto no/Kuroda Bushi (nếu anh có thể uống hết, anh mới đúng thực là người vơ sĩ của ḍng tộc Kuroda) "! Ở vùng tôi sống lúc bấy giờ, người bản xứ thích gặp gỡ, quen biết nhau qua chén rượu. ”Khi rượu vào, th́ lời ra” như cha ông ḿnh thường nói! Chuyện ǵ chất chứa trong ḷng cũng đều ”nói toạc móng heo” ra cả! Thành ngữ ”Sake wa honshin wo arawasu/ khi rượu vào, người ta nói thật ḷng” thật là chính xác! Cá nhân tôi th́ không thích uống rượu cho lắm! Nhưng đôi lúc cực chẳng đă tôi cũng uống, khi bạn bè rủ hoặc khi tôi ”cần” thổ lộ nỗi niềm tâm sự của ḿnh! Ngoài rượu ra, thuốc lá và cà phê cũng đóng vai tṛ không kém trong cuộc sống hàng ngày. Giống như rượu sake, tôi rất ít hút thuốc; nhưng thỉnh thoảng cũng ”bập phà nhả khói” một vài điếu cho ”vui cửa vui nhà” với bạn bè. Riêng cà phê, đối với tôi, là món không thể thiếu được! Hẹn ḥ với ai cũng cà phê! Đi chơi với bạn bè cuối cùng cũng ghé lại quán cà phê! Cái thơ mộng và thấm thía nhất khi uống cà phê và hút thuốc là những buổi sáng sớm đợi tàu trên sân ga lúc chớm thu và những đêm một ḿnh đi về trên con đường vắng. Những đau thương , trống vắng v́ chia cách cũng theo làn khói thuốc bay xa... C̣n lại đây một ḿnh ta với ta... Nhớ thương tiếc nuối chan ḥa...Họa hoằn lắm cũng có tuyết rơi ở Kitakyushu- vài năm một lần. Cảnh vật chung quanh như bừng sống dậy vào ngày tuyết rơi! Nh́n những bông hoa trắng ”nở rộ” trên cành cây, ḷng tôi bỗng thấy xốn xang... Những lúc như thế, tôi và một người bạn- dù chúng tôi có bận thế nào đi chăng nữa- cũng t́m cách ra ngoài đi bộ với điếu thuốc trong tay. Chúng tôi đi chậm răi, như muốn để những bông tuyết rơi nhẹ trên tóc, trên vai trong cái lạnh thâm thấm vào người... Thỉnh thoảng, chúng tôi cũng ”nghêu ngao” vài lời hát trong bản ”The Sound of Music” của Simon & Garfunkel hay ” Greenfields” của Brothers Four. Lúc này, h́nh ảnh của cậu Oliver Barrett IV bán hoa vào mùa Giáng sinh ở Hardvard Times Square trong phim ”Love Story” tôi xem hồi ở Tokyo vào năm 1970 lại cứ hiện về trong đầu tôi. Ước ǵ một ngày nào đó ḿnh cũng có cơ hội được đến sống ở nơi này!..Cảm giác thật mơ hồ, nhưng cũng đủ làm cho tôi nở một nụ cười sung sướng! Kitakyushu 1974. Đây cũng là năm tôi phải chọn lựa giữa ở lại hay ra đi. Lựa chọn nào cũng khó khăn và phải đối diện với sự mất mát. Nhiều hay ít tùy theo quan điểm của mỗi người trong cuộc! Ở lại th́ tương đối dễ dàng hơn v́ đă ”quen với đường đi nước bước” rồi nhưng tôi lại cảm thấy hụt hẫng và h́nh như không có lối thoát. C̣n ra đi, tôi phải đối diện với một môi trường và hoàn cảnh hoàn toàn mới và nhất là phải đối diện với điều kiện sinh kế- một điều mà tôi chưa bao giờ gặp phải từ ngày đặt chân lên xứ Nhật! ”To leave or not to leave, that is the question”[1]. [1] Tạm mô phỏng lại câu của William Shakespeare trong ”Hamlet” : ”To be or not to be, that is the question”để diễn tả t́nh trạng ”tiến thoái lưỡng nan” lúc này của tôi!.
tsubame*)
bay rộn cánh đồng Kokura (1974) *chim én **quạ
c̣n đâu năm tháng gần nhau Kokura (1974)
buổi chiều nh́n nắng qua
song cửa Kokura (1974)
mùa thu Kyushu Kokura (1974) từ độ ai về tự nẻo xa
Kokura (1974)
màu biển màu trời màu nắng
xanh Shimonoseki (1974)
thành
phố hôm nay ngàn ánh sao rơi Kokura (1974)
thấy
vui vui buồn buồn Kokura (1974)
hàng
cây trần trụi giữa trời Yahata (1974) ngày tháng trôi qua
c̣n nhớ hay chăng? Moji (1974)
t́m dáng nhỏ vai gầy Kokura (1974) Những lúc rảnh rỗi, ngoài chuyện “du sơn ngoạn thủy“, tôi cũng thường đi Kokura đọc sách. “Những lúc không có nhiều chuyện làm/ Đầu óc mệt nhừ sau những đêm thiếu ngủ biếng ăn/ Tôi thường lấy shiden đi Uomachi Gintengai/ Đến tiệm sách cũ ngỗn ngang sách mùi ngai ngái/ Lấm tấm đó đây những đốm đồi mồi/ Tôi đọc măi mê, đọc ngấu nghiến không thôi/ (Đủ loại sách; sách ǵ tôi cũng đọc/ Hay dở, dở hay tôi chẳng cần biết/ Cứ đọc cho vui để giết thời gian!)“ T́nh cờ, trong đống sách “bầy nhầy“ này, tôi t́m thấy được một quyển sách viết về Haiku với những bài thơ của Matsu Bashoo và Kobayashi Issa. Tôi đọc một cách say mê! Thấy thích thú lắm, nhất là bài thơ “con ếch” của Matsuo Bashoo “furuike ya/ kawazu tobikomu/ mizu no oto”. Tôi cũng bắt đầu “tập thử” làm loại thơ này vào năm 1970 v́ nó hợp với loại thơ bốn câu tôi thích từ hồi c̣n trung học. Loại thơ này dễ viết. Dễ thể hiện trung thực cảm nghĩ của ḿnh hơn...
matsuyoi
(đêm nay ta chờ đợi Tobata (1974)
hoshizuki yo
(bầu trời đầy trăng sao Tobata (1974)
akimatsuri
(bầu trời thu Kokura (1974)
akabara
(hoa hồng đỏ Kokura (1974)
shizukana komichi
(trên con đường nhỏ một ḿnh Moji (1974)
mada
juugatsu chuujun ni
(c̣n
đang giữa tháng mười Moji (1974)
« jaa
genki ni »
(muốn
nói nhiều thật nhiều Tobata (1974)
Yêu…t́nh yêu năm ấy Moji (1974)
Con… phố nằm yên Kokura (1974)
Kokura… trong nắng chiều về Kokura (1974)
Thân… tôi đứng giữa chợ đời Tobata (1974) Thỉnh thoảng tôi cũng dậy sớm và đi bộ trong khu vườn nhỏ nằm một góc ở khu nhà trọ để thư giăn tay chân một chút và hít thở không khí ban mai... Mấy bụi hoa ở đây được bà chủ nhà săn sóc khá tươm tất! Đôi lúc thấy bà làm vườn ở đó, tôi đến ngỏ chuyện và hỏi bà về những loại hoa bà đang trồng. V́ có người quan tâm đến công việc “trồng hoa” của bà, nên bà cười nói có vẻ thích thú lắm! Tôi th́ chỉ hỏi cho qua chuyện, chớ không biết ǵ về những loại hoa bà nói cả. Có một loại qua tôi thích : đó là hoa ajisai v́ hoa này t́nh cờ gắn bó với tôi lúc tôi ở nơi căn gác cũ khi mới đến Kitakyushu. Loại hoa ajisai có vẻ khá đặc biệt- khi nh́n xa trông giống như trăm đóa hoa đang nằm quyện tṛn vào nhau trong một đóa hoa lớn! Tôi theo dơi sự biến đổi của những bông hoa này từ lúc mới trổ nụ đến khi đơm bông với nhiều sắc màu rực rỡ; đẹp nhất là lúc mặt trời lên. Dần dà trở thành thói quen! Tôi trở nên “nhạy cảm” với những thay đổi của cỏ cây, hoa lá khi tôi có cơ hội đi trong công viên hay ngang qua cánh đồng, nhất là những lúc chớm xuân hay chớm thu. Nh́n những chiếc lá momiji rơi lác đác mà tôi cảm thấy một cái ǵ buồn buồn dâng lên trong ḷng…Mỗi cánh lá, mỗi bông hoa h́nh như cũng có một linh hồn và tâm sự riêng!?...Có những đóa hoa khép lại như muốn giữ lại một tâm sự thầm kín; cũng có những bông hoa tươi sắc thắm như vui cười đón ánh dương lên…
tuyết rơi trắng cánh ánh đào Kokura (1974)
momiji lá đỏ tươi Kokura (1974)
ô ḱa! gingko biloha Fukuoka (1974) *) gingko biloha hay “maidenhair”
tấm
thảm màu vàng đầy lá phong Fukuoka (1974)
gió
lên/gió hú rừng phong
Moji (1974)
cây
momiji khẳng khiu Fukuoka (1974)
ghềnh
cao nh́n thác cheo leo Itoshima (1974)
hoa
hổng rộ nở sáng nay Kokura (1974)
hồng
thấm nụ cười Moji (1974)
hàng
thông trên đỉnh đồi cao Shimonoseki (1974)
hoa
hướng dương-hoa vàng đỏ tươi Kumamoto (1974) *) black-eyed susan
ngồi
dưới hàng cây muôn cánh hoa Kokura (1974)
những
chiếc lá phong đua nhau chạy trốn Yahata (1974)
ajisai đỏ rực cả sân trường Tobata (1974)
mùa đông đă bắt đầu Moji (1974)
Nghe tiếng kêu “meo
meo” trước pḥng
Tôi chẳng có ǵ cho ngoài khúc bánh ḿ
tối qua
(ăn ngốn ăn
ngon một mảnh vụn cũng chẳng c̣n Kokura (1974) Những đêm mùa đông phải ngủ lại trường để làm cho xong thí nghiệm. Pḥng nghiên cứu se sẻ lạnh! Chiếc ḷ sưởi cũ kỹ chạy cọc cạch với ngọn lửa leo lét không cho đủ hơi ấm. Tôi nằm co quắp nơi một góc pḥng với những ư nghĩ chập chờn mà không làm sao ngủ được! Nh́n những bạn bè cùng pḥng nghiên cứu đang ngủ say; có đứa ngáy một cách rất ngon lành. Rất tự tại và hồn nhiên! Một số lớn đă có chỗ làm; một số c̣n lại đă có trường nhận rồi! Chỉ có tôi là vẫn c̣n ” bấp bênh”! Chợt nghĩ đến thân phận ḿnh; không biết tương lai rồi sẽ đi về đâu?! Mặc dù chính ḿnh cũng cảm nhận được rằng nếu t́nh trạng cứ tiếp tục như thế này, th́ đời ḿnh chỉ đi vào ngơ cụt! Mà...sao ḿnh lại ”bi quan và yếm thế” như thế!? Nói một cách trung thực hơn, thái độ này của tôi không phải do hoàn cảnh học tập ở ngôi trường hiện tại không thôi, mà c̣n manh nha, tiềm ẩn và tích tụ từ những yếu tố khác trước đó nữa khiến cho tôi cảm thấy ”giận” với chính ḿnh đă ”nhát gan” không dám ”lựa chọn” những ǵ hằng ấp ủ : (i) được tuyển chọn đi Mỹ với học bổng USAID mà lại đi không được v́ Tết Mậu Thân 1968 và ngày đi v́ thế bị dời lại ”vô hạn định”; (ii) Đại học Tohoku ”ngồi” trên hồ sơ của tôi gần ba tháng, và sau cùng trả lời không nhận vào gần cuối tháng ba 1970 chỉ v́ một lư do: tôi là sinh viện học bỗng của chinh phủ Việt Nam- chớ không phải của Monbushoo! Lúc đó đă quá trễ v́ trường ở Nhật bắt đầu nhập học vào tháng tư; mà không có trường nhận tôi sẽ mất toi học bỗng! Tôi không muốn lâm vào thế bí không có lối ra một lần nữa cho dù bất cứ lư do ǵ!...Bạn bè khuyên tôi ở lại Kyushu; nhưng tôi th́ quyết liều lần này! ”một liều ba bảy cũng liều” v́ biết đâu may ra ḿnh c̣n có ”cơ hội”!? Tôi bắt đầu đi t́m trường ở Osaka, v́ tôi nghĩ đây là một thành phố lớn, nên thầy bà có thể ”cởi mở” hơn; cơ hội tiếp xúc và tiến thân sau này cũng có thể tốt hơn! Thầy hướng dẫn tôi không chịu viết giấy giới thiệu một phần là ông không quen biết thầy nào ở Osaka; một phần v́ ông muốn tôi ở lại Fukuoka! Tôi cũng gửi đơn xin vài trường bên Mỹ, dù biết cơ hội được nhận vào chương tŕnh PhD ở Mỹ lại càng ít hơn! Dù thế nào đi nữa, tôi cũng cố ”thử thời vận” một phen! Rào cản đầu tiên và có lẽ khó vượt qua nhất là phải thi TOEFL (Test of English as a Foreign Language) và GRE (Graduate Record Examination) và phải đạt được số điểm tốt đủ để trường nhận với học bổng. Cũng may là tôi cũng đoán trước được số phận của ḿnh nên cũng đă chuẩn bị từ sớm ngay ở năm thứ hai đại học không lâu sau khi đến Kitakyushu. Chớ đợi đến thời điểm 1974 mà bắt đầu học luyện thi th́ chắc chắn rớt 100% v́ thời gian quá ngắn và phải lại dồn sức và th́ giờ vào việc làm thí nghiệm và viết luận văn để tốt nghiệp cao học... Cho hay ở trong đời, sự ”bất măn” và ”thất vọng” cũng có thể làm con người ”cố gắng” và ”lo xa” hơn! ”Rủi” hay ”may” chỉ là hai thái cực của một thực thể! Đôi khi trong cái rủi mà ḿnh t́m được cái may và ngược lại! Nếu nh́n sự vật theo chiều hướng đó, có lẽ ḿnh sẽ cảm thấy dễ chịu hơn! Điều quan trọng là luôn luôn phải có ”ikigai/ lư tưởng sống”! Chưa bao giờ câu chuyện ”Tái ông mất ngựa” đă ủng hộ tinh thần của tôi nhiều như lúc này! Một điều mà tôi ”đánh giá cao”sau này (mặc dù lúc đó v́ không biết nên hơi thất vọng!) là t́nh trạng trong pḥng ”Nghiên cứu điện tử vật liệu” của chúng tôi lúc bấy giờ: v́ ít tiền tài trợ trong việc nghiên cứu, nên sinh viên phải thiết kế và lắp đặt hầu hết các thiết bị cần dùng từ ḷ nung nhiệt, bộ phận đo đạt đến những máy chế tạo màn mỏng. Tôi c̣n nhớ vào giữa năm thứ tư, tôi chọn pḥng nghiên cứu này để làm luận văn tốt nghiệp cấp đại học. V́ là ”ma mới” nên thầy trợ thủ giao cho tôi việc phụ giúp mấy ”senpai” cấp cao học bảo tŕ các máy bơm cơ khí. Khi ở pḥng nghiên cứu ra, có lúc người tôi nhơn nhớt đầy dầu mỡ; chẳng những dơ mà cái mùi dầu khen khét rất khó chịu! May là học khoa có pḥng tắm, chớ phải chờ về nhà đi ”sento” th́ chắc là bất tiện lắm lắm! Tôi t́m thấy những kinh nghiệm tôi gặt hái được từ pḥng nghiên cứu này rất quư giá đối với tôi sau này trong lúc đi làm và giảng dạy ở Mỹ. Lúc làm việc trong kỹ nghệ- mặc dù tiền tài trợ không là vấn đề, chúng tôi cũng phải tự thiết kế và lắp ráp lấy một số máy móc chẳng hạn như MOCVD (v́ những máy này chưa có trong thị trường vào đầu thập niên 80’s); máy ngưng đọng hơi hóa học bắng plasma (plasma-enhanced CVD) vào cuối thập niên 80’s để tránh sự lây nhiễm từ nhiều loại chất khí xử dụng; hay máy in-line sputtering trên tape (vào đầu thập niên 2000’s). Có những điều chúng tôi khám phá ra được là nhờ những cái máy ”in-house” thô sơ này! Theo thiễn nghĩ của tôi, làm công tác thực nghiệm mà cứ nói khơi khơi dựa vào sách vở và những bài báo cáo trong cộng đồng khoa học mà không biết rơ cơ cấu và ”cảm” được thiết bị ḿnh đang dùng là một điều thiếu sót, có thể ảnh hưởng đến việc phân tích, thiết kế thí nghiệm và kết quả đạt được! Ngày nay, ngay cả môi trường đại học, thứ ǵ cũng có sẵn và hầu hết tự động hóa; chỉ cần bấm cái nút là ”đâu vào đó”! Lúc b́nh thường th́ không sao cả; nhưng lúc ”gặp chuyện” chẳng hạn như máy bị hư hay chất lượng linh kiện điện tử chế tạo khác hẳn b́nh thường hay không đồng nhất, th́ hoàn toàn ”bù trớt”, không biết ất giáp như thế nào! Máy móc và thiết bị là cánh tay phải của người làm th́ nghiệm; nếu không kiểm soát được th́ sẽ dễ lâm vào t́nh trạng ”ma hồn trận” với nhiều dữ liệu mà không (hay ít) có kết quả đáng tin cậy được!
Nằm co quắp ở một góc pḥng
(ngủ
không được nên cứ mong trời sáng Tobata (1974)
Đêm mùa đông pḥng nghiên
cứu lạnh ghê
Căn pḥng ch́m trong màn đen
lặng thinh
(Muốn sống yên vui, sống
thoải mái trong ḷng Tobata (1974) khu phố Tobata Tobata (1974)
trời mây phủ hôm nay Kokura (1974)
t́m t́nh cũ năm xưa Shimonoseki (1974) cuộc t́nh đă xa rồi
Wakamatsu (1974)
H́nh 1. H́nh bên trái: Lễ Tobata Gion Oyamagasa. Lễ hội này được cử hành hàng năm, kéo dài ba ngày trước và sau ngày thứ bảy thứ tư của tháng bảy (bắt đầu từ thứ sáu và chấm dứt vào ngày chủ nhật). Hàng chục xe chở lồng đèn xếp theo h́nh kim tự tháp diễn hành qua phố Tobata. Đối với người dân ờ Tobata và những vùng lân cận, đây có lẽ là lễ hội lớn nhất trong năm. “Thành phố Tobata/ Tưng bừng với ngày hội Gion Yamagasa/ Ngọn tháp cao với hàng trăm lồng đèn treo lủng lẳng/ Chiếu đỏ rực màu sáng chói bầu trời đen/ Với dải băng trắng, áo happi, vài khuôn mặt quen quen/ “Yoitosa, Yoitosa!”/ Đoàn người đồng thanh cất cao tiếng ḥ la...” H́nh bên phải: Cầu Wakato nối liền Tobata với Wakamatsu. Có những chiều, thay v́ đi thẳng về nhà trọ, tôi đi bộ đến ngồi dưới chân cầu, nh́n hoàng hôn về trên vịnh Dokai. Ngồi một ḿnh tôi trong ḷng thiên nhiên tĩnh lặng lúc đó, tôi tha hồ thả hồn theo sóng nước trời mây... (Google Images).
Xôn xao tiếng gió thổi lao
xao
Em bé nh́n tôi rồi mủm mỉm
cười Tobata (1974)
Đường vắng tôi đi đồi vắng công viên
Thuở ấy quen nhau đường phố công viên Wakamatsu (1974) Chiều tím Em c̣n ǵ để ước để mơ
Chiều cô độc và đời
ḿnh cô độc Tobata (1974) Ḍng sông xanh màu áo
Ngày mơ trong màu nắng
Nhà ai trong chiều
vắng Yahata (1974)
Ngày xưa áo trắng em về phố
chợ
Đường xưa chân bước ngang
qua phố nhỏ Tobata (1974)
Cái rét căm căm lạnh buốt
người
Sự đời sao chỉ có ḿnh tôi Tobata (1974) Môt quán vắng Một thân phận Rồi… chiều nay Một dĩ văng Và tôi… Yahata (1974) Hoa nắng nào Người yêu nào Kokura (1974) Thôi đừng buồn xa nhau
Cuộc t́nh lắm u sâu
Chiều đến giọt mưa
ngâu Vơ vàng cụm nắng qua
mau Người về để lại thương
đau Tobata (1974)
hàng
cây lựu đơm bông
ngày
rớt nắng vang rộn ră trên cành Kokura (1974)
Trời thu vương theo màu áo
Mùa thu sân ga c̣n đó
Ngày thu em yêu màu nắng
T́nh Thu ta yêu đường phố Fukuoka (1974)
Chiều tâm linh muôn lối
Cuộc đời ḿnh lưu lạc Shimonoseki (1974) Dĩ văng/ có một thời
Chiều ngày xưa Bờ tóc mịn vỗ về ôm
kín mặt Ḍng thời gian Ừ mà thôi! Shimonoseki (1974) Chiều lên thành phố
Trong bóng đen Chiều lên thành phố
Hàng cây lặng lẻ Trong giấc mơ Kokura (1974)
Áo màu xanh mộng liêu trai
Bên em dịu ngọt êm đềm
Yu-ka-ta đẹp đêm rằm
Ô-bôn thỏ thẻ ân
cần Kokura (1974) Trời chiều Bao giờ Chiều tím Em c̣n ǵ cho tôi Ḿnh xa rồi Tobata (1974)
tôi nghe t́nh
Ninjin*) buồn Kokura (1974) *) tên tiệm cà phê
H́nh 2. Ở thành phố Fukuoka, Nakasu và Ohori Park là hai nơi khá gần gũi với tôi. Chúng tôi thường đến đây vào ngày cuối tuần để vui chơi hay đôi khi t́m một phút giây b́nh an sau những giờ tất bật với cuộc sống. H́nh bên trái: Hàng trăm quán Yatai ở Nakasu- một đảo nhỏ nằm giữa ḷng thành phố Fukuoka. Nakasu được bao bọc bởi hai ḍng sông : Nakagawa và Hakatagawa. H́nh bên phải: Ohori Park ở trung tâm thành phố Fukuoka. Công viên này yên lặng với chiếc ao- lớn-như- hồ nằm ở giữa với những con đường nhỏ và vườn hoa chung quanh. Công viên Ohori nằm trong Làng Dazaifu- một làng được kiến trúc theo lối “Monzen Machi” nhằm biểu lộ tinh thần hiếu khách “Omotenashi no kokoro” của người Nhật. Về đây, người ta có thể t́m thấy một cái ǵ vừa huyễn hoặc “chông chênh giữa hai bờ hư thực”, vừa thân thương trên mỗi bước chân! Công viên có chiếc cầu đỏ Ohori- với những buổi sáng đẹp trời vào mùa xuân hoa ajisai và cosmos tươi mỡn muôn nơi. Nh́n bóng ḿnh đổ xuống hồ nước lăn tăn trong con gió nhẹ: lúc hiện rơ mồn một, lúc mơ hồ liêu trai…Thích nhất là những buổi chiều chớm thu có nắng hanh vàng! Được đi tản bộ trong công viên là một điều rất thú vị... Ḿnh có thể đi như thế hàng giờ mà không biết chán! Nghe chim hót, tiếng vài chiếc lá rụng, nh́n con nước chảy mênh mang, mang lại cho ḷng một cái ǵ êm êm, nhè nhẹ và mơ màng như sương khói lăng đăng cuối chân đồi... (Google Images). Sau này, sinh viên Việt Nam đến học tại tỉnh Fukuoka nhiều hơn, nhưng con số vẫn c̣n rất khiêm nhường. Hồi đó cư xá Koga vừa mới mở dành cho sinh viên viên ngoại quốc cấp cao học của Monbusho (Bộ giáo dục Nhật). Cư xá có nhiều thiết bị và nhà bếp lớn, nên vào những dịp lễ lớn như Tết, chúng tôi thường về đó để hưởng ”ké”. Nói đến chuyện bếp núc, quư ”ông” (dĩ nhiên là không có tôi trong đó!) nấu ăn chẳng thua ǵ quư ”bà” nhất là khi nấu những món nhậu ”khoái khẩu”! Hát ḥ, ăn uống no say. Sau một đêm ai trở về nhà nấy tiếp tục với cuộc sống thường nhật. “cư xá sinh viên Koga/ con đường nhỏ lác đác vài ngôi nhà/ cosmos giờ nở rộ!/ xanh xanh thắm vàng hoe màu nắng vỡ/ cụm mây trôi che trắng cả nền trời/ nh́n hoa cười giọt nắng nhỏ trên môi/ lắng đọng không gian, níu thời gian chùn xuống” Dần dần theo thời gian, tôi quen biết với bạn bè Nhật nhiều hơn và cũng bắt đầu hội nhập với cộng đồng sinh viên ngoại quốc ở đây. Mấy đứa bạn Nhật khiêm tốn và thật ḷng. Mấy người bạn ngoại quốc th́ gần với tôi về cách suy nghĩ hơn v́ có lẽ “người cùng hội cùng thuyền”cũng không chừng!? V́ là chương tŕnh cao học, có vài người khá lớn tuổi hơn tôi và có đem vợ con theo. Thêm vào đó, c̣n có gia đ́nh anh chị người Mỹ đến từ tiểu bang Missouri sang dạy tiếng Anh ở trường. Nhà cửa của anh chị này khang trang hơn v́ được trường lo liệu và tài trợ, nên thường được chọn làm địa điểm hội họp của chúng tôi. V́ anh chị với hai cháu bé ít có bạn bè ở đây, nên mỗi lần người nào trong chúng tôi “hô” lên, là anh chị “ứng” ngay! Chúng tôi chơi theo kiểu “potluck”- ai có cái ǵ mang đến cái nấy! Không khí gia đ́nh và những bữa ăn “quốc tế” làm cho tôi cũng cảm thấy ấm áp được phần nào và vơi đi nỗi buồn xa xứ! Những người trẻ và độc thân như tôi, th́ chuyện “ngủ bờ ngủ bụi”, vui đâu ở đấy là thường! Cứ ngă ḿnh lên tatami là ngủ như chết, nên chuyện pḥng lớn nhỏ, đẹp xấu, dơ sạch chẳng có ǵ quan trọng đối với chúng tôi! Có những lúc cuối tuần, khi quá chén, chúng tôi ngủ lại trên sàn pḥng khách của nhà anh chị này! Thỉnh thoảng, tôi cũng đi du lịch; đôi khi đi một ḿnh (mặc dù không nhiều như thời gian đầu lúc mới đến Kitakyushu!); có khi đi chung với bạn bè để t́m hiểu thêm về xứ sở miền nam nước Nhật và cũng để hít thở không khí trong lành của đồng quê, biển trời và đồi núi. Những lúc đầu óc suy nghĩ vẩn vơ với nhiều phiền toái, tôi thường thích đi bộ một ḿnh trong công viên, hay về băi biển Iwaya để trở về, để được “âu yếm” trong ḷng thiên nhiên như được ôm ấp bởi ṿng tay yêu thương của người mẹ hiền. “Một ngày cuối tuần đi bộ/ Từ Tobata đến băi biển Iwaya/ Ngang qua những ruộng vườn xanh màu hoa quả/ Những bờ đê nước chảy mượt theo ḍng/ Băi biển phía xa như đang đứng đợi trông/ Chờ tôi đến thân quen làm bè bạn/ Con sóng nhỏ lăn tăn trông bé bỏng/ Âu yếm vuốt ve bàn chân nhỏ đen gầy/ Ngồi nh́n núi đồi, nh́n áng mây bay/ Tĩnh lặng, b́nh an, ḷng nhẹ nhàng thanh thản…”
cư
xá Koga rộn tiếng cười Koga (1973)
những đêm vui nói chuyện bạn
bè Kokura (1974)
ngồi nói chuyện tương lai Kokura (1974)
anh chị bạn Mỹ cứ khuyến
khích ḿnh đi Mỹ Kokura (1974)
mấy
đứa đùa nhau nói giỡn cười Kokura (1974) Có một lần, một đứa bạn Nhật cùng khoa rủ tôi đi “khám phá” Kyushu trong chiếc xe “mới” mua của nó. Chúng tôi chẳng những đi đến thành phố mà c̣n lái xe ngang qua những vùng quê “hẻo lánh” mà tôi chắc rằng tôi sẽ không có cơ hội thăm viếng nếu không nhờ chiếc xe “thân yêu” của đứa bạn! Lúc đó Kyushu không có nhiều người ngoại quốc; thậm chí có những vùng quê người bản xứ chưa thấy người ngoại quốc bao giờ! Có một lần cả xóm xúm lại coi tôi cầm đũa v́ họ tưởng chỉ có người Nhật mới biết cầm đũa thôi! Họ con trầm trồ khen tôi cầm đũa giỏi quá! Tội nghiệp cho thằng bạn tôi: nó t́m cách cắt nghĩa với mọi người về lịch sử, văn hóa Việt Nam và người Việt Nam cũng dùng đũa ăn cơm như người Nhật! Nghe vậy mọi người rất phấn khởi như đă t́m được một người “bà con” đến từ phương xa… Một tuần lễ “bụi đời” thật vui và thú vị! Mọi người càng gần gũi hơn; thế giới càng thu lại nhỏ hơn v́ một khi đă quen biết nhau, biên giới quốc gia và sắc màu dân tộc trở nên càng “lu mờ” hơn…
đêm
nay không chỗ trọ Mizayaki (1974) *) “all night”: loại phim dài suốt đêm
tàu
đêm một ḿnh trong chiếc toa Fukuoka (1974)
chiếc
xe Isuzu đều đều chạy trên đường Saga (1974)
dù
năm tháng có dài/dù thời gian măi măi trôi Tobata (1974)
Mấy thằng bạn Nhật bản chất thật thà
Có những hôm ngồi uống rượu đêm dài Tobata (1974) Tôi cũng đi thăm lại những khu phố gần nhà như Moji, Yahata, Wakamatsu, Kokura, Tobata và Shimonoseki. Sau khi ghé lại quán cà phê quen thuộc bên cạnh nhà ga Mojiko, chúng tôi đi bộ qua đường hầm Kanmon, đến chợ cá Karato để ăn món cá “fugu” mà bọn này thích. Đường hầm Kanmon Tonneru và Karato Shijou có lẽ là hai h́nh ảnh khó quên về Shimonoseki- thành phố, đối với tôi có nhiều kỷ niệm thân quen. Tôi có cảm tưởng là ḿnh sắp xa những “người- bạn-thành-phố” này trong một ngày rất gần. Thời gian rồi sẽ trôi qua. Cố giữ lại trong tâm h́nh bóng của một quăng đời! Năm, mười năm sau, h́nh dáng của những con đường, khu phố chắc chỉ c̣n lại trong kư ức mà thôi v́ tất cả sẽ “thay da đổi thịt” theo sự “thương hải biến vi tang điền” của ḍng đời!
biển xanh sóng bồng bềnh Moji (1974)
gọi
gió mây về
gọi
màu biển nắng Shimonoseki (1974)
Ngồi ngắm mây trời buồn trôi
vất vưởng
Chiều đếm lá vàng rơi trên con đường Wakamatsu (1974)
Biển trời đen thành phố sắp lên đèn
Ḿnh bên nhau trong sự thân quen Moji (1974) Yahata là con phố nhỏ nằm dưới chân đồi và không cách Tobata bao xa. Mùa hè ở đây tương đối mát hơn ở thành phố Tobata hay Kokura. “Kooyoo” vào mùa thu th́ tuyệt đẹp với những cánh lá đổi màu trông rất ngoạn mục! Từ trên đồi cao nh́n xuống thành phố vào buổi sáng sớm tinh sương, chùng tôi có thể thấy một màn sương mỏng giăng kín phía dưới chân đồi. Ánh đèn leo lét từ khu phố càng trở nên “lờ mờ” hơn, cho một cảm giác mơ mơ màng màng giữa hai bờ hư thực! Có hôm chúng tôi đi “lạc” lên đến đồi Hiraodai và t́nh cờ khám phá những đóa hoa dại “sagisoo” màu trắng trông rất đẹp. Hàng chục cánh hoa xếp hàng theo thân cây; nh́n từ xa, những cánh hoa này trông giống như một đàn chim phượng hoàng tung bay nhởn nhơ trong gió. Rải rác đó đây, chúng tôi cũng t́m thấy những tảng đá vôi màu trắng như đàn cừu đang gặm cỏ non...
Chiều lên thành phố
Chiều lên đồi vắng
Chiều lên/chiều cứ lên Yahata (1974)
Cánh hoa sagisoo*)
Tháng tám trời trong nắng lên rực rỡ
Yahata (1974) *) habenaria radiate, cùng loại với lan
Sagisoo trắng cả công viên
Sagisoo- đàn chim phượng hoàng Yahata (1974)
đi
trong cánh đồng akizakura
Kokura (1974)
Những cánh hoa sagisoo nhởn nhơ
Đồi Hiraodai tháng tám đang về
Sagisoo ngàn cánh chim trắng màu tươi
mới Yahata (1974) Có thể đây là mùa hè cuối cùng ở Kyushu (có thể đi học ở tỉnh khác hay cũng có thể rời Nhật!), nên tôi cố gắng thu xếp công việc để đi thăm một vài thành phố- tuy xa nhưng gần gũi đối với tôi-, nhất là trong khoảng thời gian “trầm trầy trầm trật“ này, khi tôi chưa có quyết định ǵ cho ra hồn cả!. Tôi muốn đi lại những con đường nắng vỡ thân thương để gặp lại những khuôn mặt thân quen và những nụ cười hiền hậu. Tôi muốn giữ lại cho ḿnh những h́nh ảnh của một thời đă biết, đă quen... Mai đây dù ḍng đời có thể đưa tôi đi xa- thật xa nơi này, tôi cũng muốn ấp ủ h́nh ảnh những chiều mưa, những hẻm núi cao chót vót, những lần đạp chiếc xe đạp lóc cóc leo lên đồi, những lần hẹn ḥ/ trễ hẹn, những bước chân trên biển vắng nghe tiếng sóng vỗ ŕ rào với niềm tâm sự nao nao...
Tung tăng trong màu nắng
Sân ga chừ chợt vắng
Ḍng sông dài bỡ ngỡ
Em đi trong màu nắng Miyazaki (1974)
Đứng trên hẻm núi Takachiho
Đứng trên đỉnh Takachiho
Kyoo
Đứng trên đỉnh Takachiho
Kyoo
Ngày lên cao…lên cao Miyazaki (1974)
Takachiho Kyoo
Làm trắng cả đám cỏ xanh
đang tắm ḿnh dưới nắng
Đồi núi thênh thang chim hót
mọi nơi Miyazaki (1974)
Trên đường đi lên đến mũi
đất Toi Saki
Đàn ngựa đen ung dung đang
gặm cỏ tươi Miyazaki (1974) Vài cảm nghĩ rời Khi ở một nơi nào khá lâu, con người có khuynh hướng ít muốn đổi dời. Tôi cũng không là ngoại lệ! Cứ nghĩ đến chuyện đổi dời là thấy “ngán“ rồi! Nhưng...dù muốn dù không rốt cuộc phải làm một sự lựa chọn. Và không có sự chọn lựa nào là hoàn bích cả! Ở lại hay ra đi là cả một vấn đề! Chọn lựa và tiếp tục dấn thân! Và cũng chắc chắn rằng đây không phải là lần lựa chọn sau cùng!
Khó khăn rồi lại khó khăn
Cũng liều nhắm mắt thở dài (1974)
March 24, 2022 |
