CON GI vua CN LONG:

Vua Quang Trung muốn cầu hn c no?

 

Văn Lang Tn-thất Phương


1.

Sch Hong L Nhất Thống Ch chp:

Vua Quang Trung quyết đnh Trung Quốc, bn sai bầy ti l Chiu Viễn Vũ Văn Dũng sang nh Thanh dng biểu cầu hn.

Sch Đại Nam Chnh Bin Liệt Truyện ghi:

Năm Nhm T (1792), Quang Trung sai lm biểu văn sang nh Thanh cầu hn để d vua Thanh v cũng để mượn cớ gy mối binh đao, nhưng vua bị bệnh khng đi được. 

Chng ti [k giả] tm về  được tận qu hương của Ng Th Nhậm, v qu hương của Phan Huy ch. Cuối cng, cuộc hnh trnh tm kiếm tư liệu đ gợi mở ra được nhiều gc khuất lịch sử.    

Tờ Biểu Cầu Hn, do đch thn Ng Th Nhậm chấp bt (được chp trong tập Bang Giao Hảo Thoại do chnh Ng Th Nhậm bin soạn) c đoạn viết:  

Ngước thấy: Từ trước đến nay, chế độ nh trời, cng cha gả xuống, tất phải lấy người tn qu mới chọn đẹp duyn, khng c lệ rộng ra đến cc bề ti ở ngoi...

Nay dm khng tự lượng, mạo muội giải by lng thnh. Knh cẩn sai kẻ bội thần sang chầu hầu. Sau khi tu by rồi, sẽ v thần [m] giải by lng thực.    

Việc ny cn được biểu thị một cch r rng trong sắc chỉ của vua Quang Trung (ngy 15 thng 4 năm 1792) sai Vũ Văn Dũng:

Gia phong chức chnh sứ, đi sứ nước Thanh, được ton quyền trong việc đối đp... Vừa thăm d   [vua Cn Long],  v cầu hn một vị cng cha để chọc tức!

Phải thận trọng đấy! Hnh thế trong việc dụng binh đều ở trong chuyến đi ny. Ngy khc lm tin phong [đi đnh nước Thanh] chnh l khanh đấy. 

Như vậy, thực chất của việc xin cưới cng cha con vua Cn Long chỉ l ci cớ.  

C hai luồng kiến khc nhau [về việc ny]:  

Một luồng kiến cho rằng, sau khi sứ thần Vũ Văn Dũng xin Cn Long ban đất v cưới cng cha, vua nh Thanh đ chuẩn y lời cầu hn của vua Quang Trung, sai bộ Lễ sửa soạn nghi thức cho việc cưới gả, định ngy cho cng cha sang nước Nam. Cn việc xin lại hai tỉnh, Cn Long chỉ muốn trao cho Quảng Ty, coi như của hồi mn cho con gi. 

Luồng kiến khc lại cho rằng, việc chuẩn bị cho đon đi sứ nh Thanh do đch thn Ng Th Nhậm  đứng ra lo liệu. Tuy nhin, trong khi mọi việc đang được chuẩn bị th vua Quang Trung mất. định cầu hn,  hay lấy cớ để đnh Thanh, mi chỉ l định.                           

Nguồn: https://bit.ly/3NNWZ2l 

2. 

Sự thật:  Trong cung vua Cn Long, vo thời điểm năm 1792,  KHNG cn c c cng cha no độc thn cả! 

DANH SCH tất cả CC CON GI của vua Cn Long: 

(A)   Cc cng cha chết từ khi cn nhỏ:  

        Hong trưởng nữ (17281729), mẹ l Hiếu Hiền Thuần Hong hậu, chết yểu.

        Hong nhị nữ (1731), mẹ l Triết Mẫn Hong qu phi, chết yểu.

        Hong ngũ nữ (17531755), mẹ l Kế hong hậu, chết yểu.

        Hong lục nữ (17551758), mẹ l Hn Qu phi, chết yểu.

        Hong bt nữ (17581767), mẹ l Hn Qu phi, mất sớm. 

(B)   Cc cng cha đ c chồng, v chết trước năm 1780: 

        Ha Thạc Ha Gia Cng Cha (17451767), mẹ l Thuần Huệ Hong qu phi, về sau lấy Phc Long An.

        Cố Lun Ha Tĩnh Cng Cha (17561775), mẹ l Lệnh Hong qu phi, về sau lấy Lạp Vượng Đa Nhĩ Tể, chu của Siu Dũng Thn vương Sch Lăng.

        Ha Thạc Ha Khc Cng Cha (17581780), mẹ l Lệnh Hong qu phi, về sau lấy Trt Lan Thi, con trai của Vũ Nghị Mưu Dũng cng Triệu Huệ.

        Ha Thạc Ha Uyển Cng Cha (Con nui, 17341760), l con gi của Ha Cung Thn vương Hoằng Tr, em trai vua Cn Long, lấy Đức Lặc Khắc, vương cng của Ba Lm quận vương  Bc Nhĩ Tế Ct Đặc thị. 

(C)   Hai cng cha cn sống & đ c chồng:  

        Cố Lun Ha Knh Cng Cha (17311792), lấy chồng năm 1747, chết năm 1792 (ngy 15 thng 8 dương lịch). Ngắn gọn l c chồng con v chết vo thời điểm vua Quang Trung đang c kế hoạch cầu hn 1  vị Cng Cha.  

Tn thật l Nại Nhật Lặc Thổ Hạ Kỳ Dương Qu, mẹ l Hiếu Hiền Thuần Hong hậu. Lấy Sắc Bố Đằng Ba Lạc Chu Nhĩ của Khoa Nhĩ Thấm, một Thn Vương của  Khoa Nhĩ Thấm Mng Cổ.

        Cố Lun Ha Hiếu Cng Cha (17751823), c chồng từ năm 1879 (ln 14 tuổi).

Mẹ l Đn phi, về sau lấy Phong Thn n Đức, con trai của Ha Thn. Năm 1789, thng 11, Ha Hiếu cng cha khi đ 14 tuổi, kết hn với Phong Thn n Đức, 15 tuổi.   

Kết luận: 

Vo năm 1792, cc cng cha con vua Cn Long đều đ chết hết, trừ ra hai người:  Cng cha Ha Knh, đ 61 tuổi, c chồng, v mất vo giữa năm ny.  Cng cha Ha Hiếu th yn bề gia thất đ được ba năm (từ 11-1879).    

3. 

C nguồn tin ni chắc:  Vua Cn Long đ thuận gả con v cắt đất. 

Ti liệu của Viện Nghin Cứu Pht Triển Phương Đng viết:  

Nhận được sắc văn của vua Quang Trung đề ngy 15 thng tư năm Nhm T (1792) Vũ Văn Dũng vo Phượng Hong Trung Đ (Nghệ An). Nh vua dặn d cng việc sứ-trnh v cần nhất Dũng phải ch- xem xt địa-thế ở Trung-Quốc để tiện việc dng binh sau ny.  

Tới Thanh-triều, bệ kiến vua Cn Long xong, Vũ Văn Dũng dng tấu chương, đại khi ni:

Thần mạo muội tu ln ...  

Thứ nhất l việc vợ chồng ... Việc cầu hn nghị đ lu ngy m chưa định được. Ci mong thnh-thượng xt thương cho.

Thứ nh l việc định đất đng đ, ci mong thnh thượng xt cho... 

Hm sau, Vũ Văn Dũng dng ln một tấu-chương nữa: 

Ci mong chn từng soi xt (...)  chuẩn ban cho 2 tỉnh Quảng lm nơi đng đ v ly-ging cho thần-quốc-vương một nng cng cha để xy nền phong ha cho dn ở nơi bin-thy th thật l ci đại-khnh của thần-quốc-vương vậy.  

Vua Cn Long thấy tấu-đối hợp tnh, hợp l bn ưng chuẩn cho cả 2 việc, song 2 tỉnh Quảng th chỉ chuẩn cho vua Việt-Nam một tỉnh Quảng-Ty.

Hm sau, Thanh đế ban yến tại triều đi sứ Việt Nam,  v sai Lễ Bộ Thượng Thư sửa soạn việc hn nghị, định ngy đưa cng cha sang Việt-Nam. 

[...]  Một ngy kia, Dũng được lệnh triệu vo chầu. Lễ quan cho Dũng coi biểu co-ai của An Nam Quốc Vương. Tức thời, Vũ văn Dũng ng lăn ra bục điện khc như mưa ...

(Theo Việt-Hoa Thng-Sứ Sử Lược) 

Ti liệu trn của Viện Nghin Cứu Pht Triển Phương Đng l lấy theo Việt-Hoa Thng Sứ Sử Lược,  trch lại bởi Tạp Ch Phương Đng. https://bit.ly/3NOMrA5  

4.  

NHẬN ĐỊNH: 

a)      Ln kế hoạch cầu hn một cng cha nh Thanh khi trong cung vua Cn Long khng cn c cng cha no độc thn cả, vậy tnh bo khng nắm được tnh hnh, hay vua Quang Trung c biết m vẫn lập kế hoạch?

(Như vậy, vua Cn Long chỉ cần mỉm cười m ni: Trẫm khng cn đứa con gi no để gả cả!  Chỉ ni vậy l xong, khỏi bn chuyện cắt đất lm của hồi mn). 

b)      Thời Cn Long, nh Thanh tuy khng hng mạnh như xưa nhưng so với Việt Nam vẫn l một cường quốc. Qun của Tn Sĩ Nghị l qun đội địa phương, qun chnh quy Bt Kỳ của nh Thanh khng tham dự trận chiến 1789. Nếu c kế hoạch đnh họ, c g bảo đảm sẽ thắng được qun Bt Kỳ? 

c)      V dụ nếu đnh thắng m chiếm được Quảng Đng hay Quảng Ty (hoặc cả hai), việc cai trị mới l vấn đề. Cho l c thể cai trị được yn đi nữa, ha nhập với đng đảo dn của Lưỡng Quảng th khả năng bị Hn ha khng phải l nhỏ. 

Hoặc v dụ vua Quang Trung khng mất, vua Thanh cn c con gi v đồng gả, sau đ tặng lun hai tỉnh Quảng Đng Quảng Ty, rồi cn hảo gửi lun thật nhiều dn xuống sinh sống ở Lưỡng Quảng trước khi bn giao; triều đnh vua Quang Trung c dm nhận đất Lưỡng Quảng khng? 

 

(15-06-2022)

TTP