Câu Chuyện Thầy Lang
Viêm Gan B
Bác sĩ Nguyễn Ư-Đức
Theo Trung Tâm Kiểm Soát Bệnh CDC, người Mỹ gốc Á
Châu và Các Đảo Thái B́nh Dương chỉ chiếm 5% dân số Hoa Kỳ nhưng tỷ
lệ bị bệnh Viêm Gan B măn tính lên tới hơn 50% trong tổng số người
đang sống với bệnh này. Mặc dù có tỷ lệ bệnh cao, nhưng đa số các cư
dân này chưa được thử nghiệm coi xem có bị bệnh và không biết là
ḿnh bị bệnh. Lư do là đa thiếu hiểu biết hoặc hiểu nhầm về bệnh
cũng như do trở ngại ngôn ngữ. Hậu quả là họ thường bị một trong
những biến chứng trầm trọng là Ung Thư Gan. CDC cũng cho hay, 70%
sắc dân này sanh ra hoặc có cha mẹ đă sinh sống ở các quốc gia có
dịch bệnh Viêm Gan B.
Tại Việt Nam, theo thống kê của Tổ Chức Y tế Thế
Giới, số người bị Viêm Gan B lên tới 10 triệu và là vấn đề sức khỏe
rất quan trọng. Thêm vào đó, việc chích ngừa Viêm gan B cũng như
điều trị tại đây vẫn c̣n ở mức hết sức giới hạn, cho nên số người bị
bệnh gan hoặc ung thư gan gia tăng.
Sau đây là tóm lược một số điểm căn bản về Viêm
Gan B, dựa theo tài liệu của CDC. Thể theo lời yêu cầu của một thính
giả ở Việt Nam qua chương Tŕnh Hỏi Đáp Sức Khỏe Trực Tiếp mỗi tối
thứ Ba trên đài Phát Thanh Tiếng Nói Hoa Kỳ VOA và một số độc giả ở
thành phố Dallas-Fort Worth, Texas..
1-Viêm gan B là bệnh ǵ.
Đây là bệnh của gan gây ra do loại Virus Hepatitis
B. Sau khi xâm nhập cơ thể, các virus này sẽ ị viêm và tổn thương
cho tế bào gan, đưa tới rối loạn các chức năng của gan như tiêu hóa
thực phẩm, lọc máu và chống nhiễm trùng.
Viêm gan B rất phổ biến tại Hoa Kỳ. Hiện nay có
khoảng 1.2 triệu người bị Viêm Gan B măn tính mà không biết ḿnh có
bệnh. Hàng năm có khoảng 40.000 trường hợp bệnh mới được khám phá.
Có 2 giai đoạn bệnh:
a-Cấp tính, kéo dài khoảng 6 tháng. Trong giai
đoạn này, một số bệnh nhân có thể chống trả với virus và tiêu diệt
chúng. Các dấu hiệu bệnh có thể từ rất nhẹ tới trầm trọng cần được
điều trị tại bệnh viện.
b- Măn tính khi virus tiếp tục hiện diện trong cơ
thể, đánh phá tế bào gan và gây ra triệu chứng trầm trọng ảnh hưởng
tới sức khỏe.
2-Bệnh lây lan bằng cách nào?
Virus viêm gan B có nhiều ở máu, tinh dịch và các
chất lỏng trong cơ thể người bệnh. Khi các chất chứa virus này xâm
nhập người lành, chúng sẽ gây bệnh. Đường lây bệnh thông thường nhất
là qua sự giao hợp giữa người lành với người bệnh, dùng chung kim
tiêm chích hoặc truyền từ mẹ sang hài nhi khi sanh đẻ. Giao hợp là
cách lây lan bệnh thường thấy nhất ở Hoa Kỳ.
Bệnh không truyền qua sữa mẹ, dùng chung vật dụng
trong nhà, ôm hôn, cầm tay, ho, hắt hơi hoặc qua thực phẩm, nước
uống.
3-Xin cho biết các dấu hiệu
bệnh
Cần phân biệt 2 trường hợp:
a-Cấp tính là khi bệnh khởi phát nhanh, các triệu
chứng mạnh và kéo dài một thời gian ngắn.
Với Viêm gan B, thời gian cấp tính dài khoảng 6
tháng. Ba tháng sau khi bị nhiễm th́ dấu hiệu xuất hiện với nóng sốt,
mệt mỏi, đau bụng, kém ăn, nôn ói, phẩn có mầu nhạt, nước tiểu màu
đậm, vàng da. Thường thường sau thời gian này, bệnh nhân b́nh phục.
b-Măn tính mô tả sự kéo dài lâu của một bệnh, bệnh
t́nh khởi phát chậm và thay đổi từ từ.
Trong Viêm Gan B, sau 6 tháng, xét nghiệm máu vẫn
c̣n thấy có virus gây bệnh. Nhiều người mang bện mà không thấy có
dấu hiệu và không biết là ḿnh bị bệnh. Có khi cả vài ba chục năm
sau, dấu hiệu bệnh mới xuất hiện và gan âm thầm bị tổn thương v́
virus vẫn c̣n trong cơ thể. Khi mà dấu hiệu xuất hiện th́ bệnh đă ở
giai đoạn trầm trọng. Đó là trường hợp của một số đồng hương ḿnh.
Sau những năm chiến tranh, đời sống khó khăn, sống trong môi trường
kém thuận lợi kèm theo dịch viêm gan, dễ bị bệnh. Nhiều người sang
Hoa Kỳ, được xét nghiệm mới biết ḿnh có bệnh. Và bắt đầu vội vàng
lo sợ, t́m thầy chữa chạy.
4-Viêm Gan B có nguy hiểm không
Viêm gan B khá nguy hiểm, Trung b́nh, từ 15-25%
bệnh nhân Viêm Gan B bị các rối loạn ở gan như tổn thương gan, suy
yếu chức năng gan, xơ cứng gan và ung thư gan. Riêng tại Hoa Kỳ,
hàng năm có 3000 tử vong v́ viêm gan B và trên thế giới có khoảng
600.000 tử vong.
Điểm đáng lưu ư là nếu 90% người lớn tuổi có thể
loại bỏ virus, hồi phục sau khi bị Viêm Gan B th́ 90% bệnh nhân nhỏ
tuổi trở thành măn tính và chỉ có 10% hồi phục (Hepatitis B
Foundation)
B́nh phục là sau khi xét nghiệm, không c̣n virus
trong máu .và cơ thể đă tạo ra tính miễn dịch với bệnh, không bao
giờ mắc bệnh nữa.
5-Làm sao biết bị Viêm Gan B
Để xác định Viêm gan B, cần làm một số xét nghiệm
máu đặc biệt và siêu âm. Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ xác định coi
nếu một người có bao giờ bị bệnh, đă bị bệnh và đă hồi phục hoặc
đang bị bệnh. Bạn t́nh hoặc thân nhân người bị Viêm Gan B cũng cần
làm các thử máu này để bảo đảm an toàn cho sức khỏe của họ.
Thử máu cũng t́m hiểu xem chức năng gan thay đổi.
Nếu có, men gan sẽ lên cao.
6-Xin nói về cách điều trị
Bệnh nhân bị Viêm Gan B cần được bác sĩ có kinh
nghiệm về bệnh này như bác sĩ chuyên bệnh Gan hoặc Tiêu Hóa chăm sóc,
điều trị. Bác sĩ sẽ lựa các dược phẩm thích hợp cho mỗi bệnh nhân.
Có thể là thuốc uống, chích hoặc cả hai. V́ thuốc có một số tác dụng
ngoại ư, cho nên cần được thường xuyên theo dơi, thay đổi liều lượng.
Các thuốc này có thể làm chậm tác hại do Virus, tŕ hoăn hoặc lật
ngược ảnh hưởng của bệnh đối với gan. Đa số bệnh nhân Viêm Gan B có
thể kéo dài cuộc sống gần như b́nh thường, và nhiều bệnh nhân cũng
không cần điều trị.
Cũng nên ghi nhớ là không phải bất cứ bệnh nhân bị
Vêm Gan B măn tính nào cũng cần điều trị. Bác sĩ chuyên môn sẽ cùng
bệnh nhân thảo luận phương pháp điều trị thích hợp cho từng người.
7-Có thể pḥng ngừa Viêm Gan B
được không?
Có chứ. Đó là chích ngừa Viêm Gan B và là phương
thức hữu hiệu nhất để tránh bệnh. Vaccin được chích làm 3 lần trong
ṿng 6 tháng. Lần đâu bất cứ lúc nào; lần 2 sau 1 tháng, lần 3 sáu
tháng sau lần đầu. Đôi khi có vaccine tăng cường, chích làm 2 lần,
dành riêng cho người trưởng thành. Có thể chích ngừa tại pḥng mạch
bác sĩ hoặc tại các cơ sở y tế, Phí tổn từ 75-165 mỹ kim. Trẻ em
dưới 18 tháng có thể miễn phí tại một số trung tâm y tế công cộng.
8-Những ai cần chích ngừa
-Mọi hài nhi từ lúc lọt ḷng và tất cả cháu tới
tuổi 18
-Nhân viên y tế, pḥng cấp cứu
-Thanh thiếu niên, người lớn có đời sống t́nh dục
mạnh
-Người nam làm t́nh với người nam
-Bạn t́nh hoặc thân nhân sống chung với người bệnh
-Những ai muốn nhận con nuôi từ Hoa Kỳ hoặc từ các
quốc gia khác
-Du lịch tới các quốc gia thường xuyên có dịch
bệnh như ở Á Châu, châu Phi, Nam Mỹ, Đông Âu, Trung Đông và Các Hải
Đảo Thái B́nh Dương
-Bệnh nhân thận đang lọc máu.
Những ai đă bị Viêm Gan B không cần chích v́ đă
đựoc miễn dịch với bệnh.
9-Có cần kiêng ăn uống khi bị
Viêm Gan B?
Cũng không cần kiêng khem nhiều lắm.
Trước hết là nên ăn uống đầy đủ và cân bằng các
loại thực phẩm chính như chất đạm, tinh bột. Riêng chất béo th́ giảm
chút đỉnh.
Tiêu thụ nhiều rau và trái cây, vừa dễ tiêu, nhiều
chất dinh dưỡng mà lại không có cholesterol.
Không tiêu thụ tôm cua sống v́ chúng có thể chứa
vài loại vi khuẩn gây bệnh.
Tuyệt đối không uống rượu, hút thuốc lá.
Và nhớ hỏi ư kiến bác sĩ trước khi dùng bất cứ
loại dược phẩm nào, kể cả âu dược do bác sĩ biên toa hoặc mua tự do
cũng như các loại dược thảo. bộ phận động vật “quư hiếm” hoang dă.
Một lá gan đang bị tổn thương sẽ tổn thương thêm
khi người bệnh dùng các chất có hại cho gan.
Bác sĩ Nguyễn Ư Đức
Texas-Hoa Kỳ
www.bsnguyenyduc.com
|