Câu Chuyện Thầy Lang
Vài thắc mắc
về Ung Thư Vú
Bác sĩ Nguyễn Ư-Đức
Từ hơn 20 năm qua, tháng 10 mỗi năm đă được Hoa Kỳ
chọn là Tháng Quốc Gia Quan Tâm tới Ung Thư Vú (Breast Cancer
Awareness Month).
Trong tháng này, các cơ quan y tế công tư đều phát
động chiến dịch hướng dẫn phụ nữ ư thức được rủi ro và hậu quả của
bệnh này. Từ đó mọi người sẽ góp phần vào việc sớm khám phá, xác
định rồi điều trị nan bệnh.
Để t́m ra bệnh, phụ nữ trên 40 tuổi nên chụp X
quang nhũ hoa mỗi năm v́ đây là phương thức được coi là tốt nhất để
t́m ra bệnh ở giai đoạn phôi thai. Thứ Sáu tuần lễ thứ ba của tháng
Mười là ngày Quốc Gia Chụp X Quang vú. Một số pḥng quang tuyến sẽ
giảm hoặc miễn lệ phí chụp nhũ hoa trong ngày này.
Muốn biết địa chỉ các cơ sở tham gia, xin liên lạc
với
a) Hội Ung Thư Hoa Kỳ 1-800-227.2345;
b)Tổ Chức Ung Thư Vú Susan G Komen 1-800-462.9273
(1-800-IM-AWARE.)
Sau đây, để có ư thức về nan bệnh, xin cùng quư vị,
chúng ta ôn lại một chút về mấy ngộ nhận đối với bệnh.
1- Có phải là ung thư vú chỉ
xảy ra ở quư nữ lưu tuổi đă cao?
Không đúng vậy.
Đành rằng UTV thường thấy ở tuổi cao, nhưng cũng
xảy ra ở tuổi mọi tuổi.
Theo thống kê, từ khi mới sanh tới tuổi 39, cứ 231
người th́ 1 người có thể mắc nan bệnh này.
Từ 40-59 tuổi th́ 1/25; từ 60-79 tuổi th́ 1/15
người.
Sống tới tuổi 90, th́ cứ 7 cụ có một cụ có thể bị
ung thu vú.
2-Nếu có rủi ro bị ung thư là
tôi sẽ bị bệnh này?
Thưa rằng có rủi ro cũng không 100% bị ung thư.
Thí dụ khi có gen di truyền ung thư là rủi ro lớn
nhất, th́ cũng chỉ 40-80% bị bệnh, c̣n 20-60% không bị.
3-Nếu không có thân nhân bị ung thư vú th́ chắc
là tôi cũng không bị bệnh này phải không?
Đây cũng là một hiểu nhầm v́ ai cũng có thể bị ung
thư vú. Có tới 80% phụ nữ bị ung thư dù thân nhân không ai bị ung
thư này.
4-Chỉ có ung thư phía mẹ tôi
mới có thể gây ung thư cho tôi phải không?.
Cũng không đúng vậy.
Ung thư ở phía cha cũng có thể đưa tới ung thư cho
con cháu, v́ khi sinh ra, ta mang ½ gen từ mẹ và ½ gen từ cha.
Tuy nhiên rủi ro từ phía người cha bị ung thư ít
hơn là từ phía bà mẹ.
5-Có người nói cho con bú dễ bị
ung thư vú. V́ vậy tôi chẳng cho con bú sữa ḿnh đâu.
Đây là một ngộ nhận tai hại.
Có nhiều bằng chứng khoa học cho hay, thời gian
cho con bú sữa ḿnh càng lâu th́ tỷ lệ ung thư vú càng giảm. Lư do
là trong khi cho con bú, mức độ estrogen trong máu thấp do đó rủi ro
ung thư vú giảm.
Ngoài ra, theo bác sĩ Patrick Schneider II, rủi ro
gây ra ung thư noăn sào cũng giảm tới 60% khi mẹ cho con bú sữa ḿnh,
so với phụ nữ không có con.
Ấy là chưa kể sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quư giá
cho con. Và cho con bú sữa ḿnh lại c̣n tăng gấp bội t́nh yêu thương
giữa mẹ với con.
6- Bạn tôi nói là nếu vú ḿnh
nhỏ th́ ít bị ung thư, đúng hay sai?
Chẳng hiểu bạn đó căn cứ vào đâu mà nói vậy.
Vú lớn hay nhỏ cũng có cùng thành phần cấu tạo là
tế bào mỡ, tuyến sữa…Khác chăng là nhiều hay ít các thành phần này.
Dù ít nhiều thế nào, tế bào vú cũng chịu ảnh hưởng
của các rủi ro gây ra ung thư vú như nhau.
Cho nên, đă là phụ nữ th́ ai ai cũng có thể bị ung
thư vú dù bộ phận này có như trái bưởi hoặc giống chiếc bánh bèo.
Và có vài chứng minh là vú to lại tăng rủi ro, v́
có nhiều tế bào hơn.
7-Liệu nâng cấp vú với chất
silicone có gây ra ung thư cơ quan này không?
Silicone có thể gây ra sẹo trong tế bào vú hoặc
một vài kích thích da v́ silicon thoát ra ngoài chứ chưa có bằng
chứng khoa học là silicone gây ra ung thư vú.
Nghiên cứu năm 2006 của Thụy Điển công bố trong
tạp san Viện Ung Thu Hoa Kỳ cũng xác định sự thực này.
8-Có phải là ăn nhiều chất béo
sẽ bị ung thư vú?
Đă có nhiều nghiên cứu cố gắng trả lời thắc mắc
này, nhưng cho tới nay chưa có kết luận là tiêu thụ quá nhiều đưa
tới ung thư.
Tuy nhiên phụ nữ mập ph́ ở tuổi măn kinh có nhiều
rủi ro hơn, v́ những tảng mỡ ở vùng hông sẽ tăng sản xuất kích thích
tố nữ estrogen. Mà cao estrogen có thể tăng rủi ro đưa tới ung thư
vú.
9-Tự khám ung thư vú là phương
thức hữu hiệu nhất để khám phá ung thư.
Không đúng vậy.
Chụp quang tuyến vú mammography là phương thức
đáng tin cậy hơn để khám phá ra ung thư ở giai đoạn có thể chữa trị
được. Khi ung thư t́m ra qua khám vú th́ u đă lớn hơn là t́m ra bằng
mammogram.
Theo thống kê, 25% ung thư vú do khám nhũ hoa t́m
ra, 35% do làm mammogram. Phối hợp cả hai có 40% khả năng sớm t́m ra
ung thư.
Vậy th́ ta thực hiện cả hai phương pháp cho an
toàn.
10-Nếu hàng năm tôi đều phải
chụp quang tuyến nhũ hoa th́ liệu tôi có bị ung thư v́ tích tụ quá
nhiều chất phóng xạ trong người không?
Xin quư tỷ muội đừng lo v́, theo Hội Quang Tuyến
Hoa Kỳ, ích lợi của mammogram vượt xa một chút xíu rủi ro gây ra do
X-Quang.
Chụp h́nh vú chỉ sử dụng một số lượng rất ít tia
phóng xạ, tương đương với 2 giờ tiếp cận với ánh sáng mặt trời.
Hơn nữa trang bị máy móc, pḥng ốc đều hết sức chu
đáo để bảo vệ sức khỏe người cần chụp.
V́ vậy xin quư tỷ muội cứ an tâm đi chụp nhũ hoa
hàng năm, cho đấng phu quân và con cái yên tâm.
11- Khi bị ung thư vú th́ chắc
là tôi sẽ đau đớn chết lần ṃn với tàn phá của ung thư, với tác dụng
phụ ghê gớm của thuốc men trị liệu hay sao?
Xin quư tỷ muội hăy b́nh tâm khi thấy có dấu hiệu
ung thư v́ khám phá ra sớm có rất nhiều hy vọng chữa lành. Y khoa
học ngày nay tiến bộ lắm.
Điều đáng ngại là thấy một bất thường trên nhũ hoa
mà “mũ ni che tai”, làm lơ chẳng chịu tiếp tục xét nghiệm, chẳng
chịu gặp nhà chuyên môn để tham khảo ư kiến rồi điều trị ngay.
C̣n tác dụng phụ th́ có đấy, nhưng dưới sự hướng
dẫn khôn khéo kinh nghiệm của bác sĩ, rủi do cũng giảm bớt.
Vả lại “thuốc đắng dă tật” mà.
12-Không c̣n nhũ hoa th́ thân
h́nh tôi đâu c̣n cân đối, hấp dẫn như xưa.
Quư tỷ muội chẳng phải e ngại ở điểm này. Phẫu
thuật thẩm mỹ ngày nay “hiện đại” lắm. Ngay sau giải phẫu, các bàn
tay chuyên môn có thể tái tạo tức th́ cho quư tỷ muội một cặp nhũ
hoa to đẹp hơn trước rất nhiều.
Hoặc v́ lư do nào đó không đền bù phần đă mất đi
th́ quư tỷ muội cũng có thể mang những nhũ hoa nhân tạo bằng vật
liệu mềm đẹp chẳng kém ǵ quà tặng của bà mụ.
13-Sau khi chữa ung thư tôi có
con được không?
Theo nhiều nghiên cứu, vài năm sau khi giải phẫu
mà không có dấu hiệu ung thư tái phát th́ có thể có con với rất ít
rủi ro.
Nhưng có ung thư mà mang thai th́ sợ rằng kích
thích tố sẽ khiến tế bào bất thường tăng sinh mạnh hơn.
14-Tôi nghe nói là trị liệu các
loại làm người tôi trở nên khô khan, giảm ước muốn t́nh dục, giao
hợp khó khăn.Như vậy th́ đời sống sinh lư của tôi sẽ ra sao?
Về điểm này th́ tùy tâm trạng, quan niệm của mỗi
cặp vợ chồng, người yêu.
Nhũ hoa chỉ là một trong nhiều yếu tố để có thỏa
măn t́nh dục. Nếu thương yêu nhau thật t́nh th́ c̣n nhiều cách khác
để làm nhau vui, xá chi bộ ngực c̣n hay mất, lớn hay nhỏ.
Nếu tỷ muội mặc cảm, sợ rằng người yêu sẽ ruồng bỏ
lơ là.
Nếu tỷ muội thấy xấu hổ khi lộ sẹo giải phẫu cho
người yêu thấy.
Th́ ước t́nh của quư tỷ muội có thể nguội lạnh dần
dần rồi ra đi vĩnh viễn.
Cũng có tỷ muổi lẩm cẩm tự hỏi rằng liệu người yêu
có cảm thấy bối rối trước thân h́nh đổi thay của ḿnh.
Nếu chàng luôn luôn “ngỏ ư muốn ” th́ có bị coi là
chỉ nghĩ tới thỏa măn cá nhân mà không thấy nỗi đau của người ta.
Và nếu chàng kiềm chế th́ lại bảo tôi xấu rồi, bỏ
rơi tôi.
Thành ra đôi bên cần có sự cảm thông, khích lệ lẫn
nhau, hỗ trợ lẫn nhau. Có khi t́nh yêu, t́nh dục lại đậm đà hơn
trước v́ hai người vượt qua được căng thẳng hay dở của nhau.
Ngoài ra, sau những ngày tháng điều trị, giải phẫu,
nhiều người cảm thấy mệt mỏi suy nhược và đều tự hỏi bao giờ có thể
trở lại với công việc hàng ngày cũng như ăn uống, tập luyện cơ thể
ra sao.
Giải phẫu u bướu trên vú thường cũng lấy đi những
hạch ở nách. Bắp thịt và mô bào ở ngực, vai, cánh tay đều chịu ảnh
hưởng như sưng, co cứng khiến cho các động tác chải tóc, cài cúc áo,
đánh răng, là ủi quần áo khó khăn hơn.
Quư tỷ muội nên tham khảo ư kiến các chuyên viên
vật lư trị liệu, học hỏi cách thức tập luyện để phục hồi cử động của
tay. Tránh cầm hoặc mang túi nặng trên vai phía ngực giải phẫu. Vận
động cơ thể dần dần tùy theo sức khỏe cho phép. Ăn uống cân bằng,
đầy đủ chất dinh dưỡng, bớt chất béo động vật, nhiều rau trái cây.
Kết luận.
Chẳng may bị ung thư vú là một bất hạnh nhưng
không phải là một bản án tử h́nh khó tránh.
Mặc dù bệnh có thể gây tử vong cho một số người
hoặc đưa đến những xúc động tâm lư xă hội sâu đậm, ảnh hưởng tới vai
tṛ của người phụ nữ, nhưng Ung thư có thể trị dứt nếu khám phá ra
sớm.
Rất nhiều tỷ muội bị ung thư được điều trị tức th́
đều vui sống yêu đời cả mấy chục năm với chồng con mà không bị tái
phát.
Một bằng chứng là người ca sĩ khả ái Ư Lan, mới
đây bị ung thư vú và cô đă kiên tâm chữa trị. Bây giờ bệnh t́nh đă
khỏi và cô lại vẫn tiếp tục gửi tới bà con khắp nơi, giọng ca truyền
cảm tuyệt với của ḿnh.
Cho nên tích cực trong đời sống hàng ngày, hiểu
biết về các bệnh để pḥng ngừa, áp dụng vài phương pháp tự khám, xét
nghiệm là quư tỷ muội đă tránh được nguy cơ nan bệnh.
Các cụ ta vẫn nói “Pḥng bệnh hơn chữa bệnh” là
vậy.
Bác sĩ Nguyễn Ư Đức -
www.nguyenyduc.com
Texas –Hoa Kỳ
....................................
|