|
Câu Chuyện
Thầy Lang : Góp
Ư về Trà Đinh Trà Đắng
Trong mấy tuần
lễ vừa qua, Trà Đinh Trà Đắng đă là câu
chuyện bàn tán của giới tiêu thụ
khắp nơi. Có nguồn tin báo động
rằng uống trà này có thể đưa
tới bệnh hoạn, tử vong. Cũng
nhiều người nói đă uống cả bao
nhiêu năm mà có sao đâu.
Vậy th́ xin cùng
t́m hiểu.
1- Từ nguyên
thủy, Trà Đắng sản xuất tại Cao
Bằng hoặc ở các địa danh khác cũng
chỉ là lá một loại thảo mộc,
được dùng làm nước uống như
chè xanh, nụ vối...
Theo lời kể th́
đồng bào ta ở vùng Cao Bằng thấy người
Trung Hoa sang rừng phía Việt Nam thu lượm
những lá của một loại cây cao cả
mấy chục thước, lá dài tới 20 phân.
Họ làm công việc rất trang trọng.
Hỏi kỹ th́ họ cho biết, lá cây này
nấu lên uống rất ngon, như nước
chè. Dân ḿnh bèn bắt chước pha uống,
thấy trà cho một vị đăng đắng,
rồi ng̣n ngọt, uống vào ngủ được
dễ dàng thoải mái. Thế là Trà đắng
Cao Bằng ra đời. Dân địa phương
c̣n gọi trà này là Ché Khôm. Cây trà này mọc
hoang trên núi tại một số địa phương
miền Bắc như Ḥa B́nh, Hà Giang, Cao
Bằng, Ninh B́nh và đang được
trồng rất nhiều ở Lâm Đồng, Đà
Lạt.
Ngày nay trà Đắng
được khai thác mạnh mẽ, xuất
cảng bán khắp nơi.Giá cả tại
Việt Nam có nhiều loại, từ 15.000, 40.000
đồng tới 72.000 hoặc 200.000 đồng
một hộp
Thực ra, Trà Đắng
đă được người Trung Hoa dùng
từ nhiều ngàn năm. Các nhà y học Trung
Hoa sử dụng trà làm thuốc để
điều ḥa âm dương, hỗ trợ tiêu
hóa, thanh nhiệt, tiêu viêm lợi tiểu
tiện. Và các quốc gia Tây phương cũng
có dùng trà của nhiều loại cây tương
tự như là nước uống.
Bên Việt Nam, bác sĩ
Trần Thúy, Viện TrưởngViện Y
Học Cổ Truyền cho rằng “chè đắng
có tác dụng tăng cường hệ
thống miễn dịch của cơ thể,
giảm cholesterol trong máu, kích thích tiêu hóa, an
thần, trợ tim, ngủ tốt”.
Trong khi đó, trên nhăn
hiệu của một nhà sản xuất Trà Đắng
Cao Bằng có ghi công dụng nguyên văn như
sau:
“Chè Đắng Cao
Bằng – Búp chè đắng là chè dưỡng
dụng, vừa làm chè vừa làm thuốc, đă
từng là sản phẩm để cúng tiến
vua.
Tác dụng:
Giảm huyết áp, chữa động kinh,
giảm đau, an thần; giải độc mát
gan, tiêu mỡ máu, chữa tiểu đường;
chữa dạ dầy, chống ung thư,
chữa tà; kích thích tiêu hóa, giảm nhiệt, làm
tỉnh rượu.
Cách dùng: Pha với nước
sôi sau năm phút. Nếu uống thường
xuyên có lợi cho sức khỏe sẽ tăng
tuổi thọ”.
Nhăn hiệu ghi tên
khoa học của trà là: “Hex latifoia Thunb.
Trong khi đó các tài
liệu y học ghi là: Ilex Aquifoliacae.
Các nhận xét,
giới thiệu này có lẽ là dựa trên kinh
nghiệm lâm sàng, dịch tễ v́ không thấy
đưa ra các kiểm chứng thử
nghiệm có tính cách khoa học.
2-Trà các loại
vẫn được coi như một thứ nước
thanh nhiệt, giải khát rất phổ thông mà
con người đă dùng từ nhiều ngàn năm.
3-Uống trà để
giải khát và thưởng thức chén trà thơm
ngát để hưởng thú thanh nhàn đều
an toàn và có lợi cho sức khỏe.Các cụ
ta vẫn thường ca tụng:
“Đàn ông
biết đánh Tổ Tôm
Uống trà Mạn
Hảo, ngâm nôm Thúy Kiều”
Trà có thể dùng
ở t́nh trạng thiên nhiên với lá, nụ trà
mới thu hoạch, nấu nước uống như
ta uống chè tươi, chè vối hoặc dùng
trà khô hăm nước sôi.
4-Các loại trà
chứa một vài hóa chất có tác dụng vào
cơ thể như:
-Polyphenols bao gồm các
chất flavanols (catechine), flavandiols, flavonoids,
phenolic acids. Theo một số nghiên cứu,
Polyphenols được coi là chất chống
oxy hóa.
-Caffeine, theobromine,
theophylline kích thích thần kinh khiến tinh
thần tỉnh táo; giăn nở khí quản giúp hô
hấp dễ dàng, lợi tiểu, kích thích
khẩu vị ăn ngon miệng. Các hóa chất
này cũng được dùng trị bệnh
trong y học tây phương với liều lượng
đă được nghiên cứu. Caffeine có
thể ảnh hưởng tới thai nhi, xin bà
mẹ có thai lưu ư.
-Không có calories, có
một chút chất béo, muối, chất đạm,
carbohydratyes.
-Có hai muối quan
trọng cho cơ thể: manganese cần cho tăng
trưởng của xương và potassium duy tŕ
nhịp tim b́nh thường
-Chất Tannin có tác
dụng cầm tiêu chẩy, kiết lỵ;
-Các sinh tố B1, B2,
C .
-Chất fluor là
chất cần thiết cho răng khỏi hư.
Ngoài giá trị thanh
nhiệt giải khát, trà c̣n được dân
gian truyền tụng như:
-Tăng cường
sức đề kháng của cơ thể
với nhiều bệnh;
-Tăng cường
máu huyết lư thông khắp cơ thể;
-Loại bỏ các
chất có hại trong cơ thể như rượu,
chất béo, nicotine thuốc lá;
-Làm trong nước
tiểu và thông tiểu tiện;
-Giúp cho sự tiêu hóa
thực phẩm;
-Làm tinh thần minh
mẫn, sảng khoái, suy nghĩ tốt, giảm
mệt mỏi;
-Tránh sâu răng;
-Tăng khả năng
thị giác;
-Bớt đau
nhức xương cốt;
-Tăng tuổi
thọ.
Đây chỉ là
những kinh nghiệm, nhận xét cá nhân, chưa
hoàn toàn được y khoa học xác định.
Ngoài ra có một
số nghiên cứu cho hay chất chống oxy hóa
polyphenol trong trà có thể bảo vệ tế bào
với tác dụng hủy hoại của các
phần tử gốc tự do, có thể pḥng
ngừa được một số bệnh ung
thư, chống viêm, tăng miễn dịch, tác
dụng tốt lên trái tim, tŕ hoăn lăo hóa;
hạ cholesterol trong máu; giảm mập ph́, ngăn
ngừa cơn suy tim...
Các nghiên cứu thường
thử nghiệm trên súc vật với liều lượng
cao hơn là con người dùng. Cần có
nhiều nghiên cứu khoa học nữa về các
tác dụng này cũng như độc tính có
thể có của trà.
5- Theo các tác giả
của sách “ Cây Thuốc và Động vật làm
thuốc ở Việt Nam”, th́ “Nếu
sử dụng lâu dài với liều cao, chè
có thể gây ra nhiễm độc măn tính,
biểu hiện là mất ngủ, gây yếu,
mất cảm giác ngon miệng, rối loạn
thần kinh”.
Thạc sĩ chuyên
về Đông y Hoàng Khánh Toàn có ư kiến rằng
chè đắng được xếp vào nhóm
thuốc thanh nhiệt nên dễ gây tổn thương
khí của t́ vị. V́ thế nên dùng chè đắng
với liều lượng hợp lư, không nên
lạm dụng.
Theo Dược sĩ
Trần Việt Hưng, Hoa Kỳ, người
Nhật uống khoảng 750 ml nước trà
xanh mỗi ngày.
6-Trà bán trên thị
trường đă được chế
biến để chuyên chở dễ dàng cũng
như thêm hương vị. Trà đen (Black tea)
được để lên men cho có hương
vị đặc biệt; trà xanh không lên men; trà
Ô Long được để lên men nửa
chừng.
7-Cũng có nhiều
giới thiệu nói rằng trà CHỮA KHỎI
một số bệnh, như lời giới
thiệu Trà Cao Bằng kể trên. Cho nên công chúng
có bệnh tin theo và dùng.
Hy vọng rằng
giới chức y tế kiểm chứng coi các
giới thiệu này có bằng chứng khoa
học không. Để giới tiêu thụ an tâm khi
dùng.
8-Có nhận xét
rằng nhiều khi trà được cho thêm hóa
chất trong khi chế biến mà ta không biết
là chất ǵ, ( giống như trong thuốc lá)
để thêm hương vị cho trà. Đây là
điều ta cần quan tâm.
Một vài loại trà
Đinh trên thị trường, sau khi chế nước
sôi, ta thấy đóng cặn mầu quanh ly, khó
rửa sạch. Đây có phải là hóa chất không.
Đă có thời kỳ, người ta thêm một
chất phẩm để làm trà xanh hơn.
Thử nghiệm do
một dược sĩ ở bên Hoa Kỳ
thực hiện, cho thấy có chất bilirubin
của mật trong một loại trà đinh.
Chạm nhẹ trà Đinh này vào lưỡi ta
đă thấy ngay vị rất đắng
của trà. Mật rất đắng.
9- Nếu dùng Trà Đắng
theo chỉ dẫn ( vài đinh một ngày), th́
chắc cũng không sao. Nhưng nếu dùng quá
nhiều như một phụ nữ bên Đức,
uống tới “5g buổi sáng, 10 g buổi
chiều” trong thời gian lâu th́ cái ǵ cũng
có hại, nói chi là trà.
Vả lại, ngoài
trà ta c̣n nhiều thứ nước khác rất
bổ ích cho cơ thể mà ta chẳng nên
bỏ qua.
Kết luận
Vậy th́ xin quư
vị, ta hăy tiếp tục thưởng
thức vài ly trà Mạn Hảo nóng thơm ngát,
người viết xin chia bài hầu quư vị
vài hội tổ tôm, rồi nghe dọng
truyền cảm của Thanh Hùng ngâm nôm Thúy
Kiều.
Để cùng mừng
Thanksgiving Day Hoa Kỳ.
Hoặc thong thả
tận hưởng hương vị trà , như
danh nhân Trà Đạo Nhật Bản Soshitsu Sen
diễn tả: “Tôi ôm ấp ly trà với hai bàn
tay và nh́n thấy tất cả thiên nhiên trong
mầu xanh của trà. Nhắm mắt lại, tôi
thấy rừng núi xanh xanh và nước trong
vắt trong trái tim tôi. Ngồi im lặng một
ḿnh uống trà, tôi cảm thấy tất
cả trở nên một phần của cơ
thể tôi”.
Bác sĩ Nguyễn Ư
Đức
Texas-Hoa Kỳ.
|