Câu Chuyện Thầy Lang
Rủi Ro Điện Đàm Khi Lái xe
Bác sĩ Nguyễn Ư-Đức
Ngày thứ Ba, 12/1/2010, bà Janet Froescher, Chủ
tịch tổ chức National Safety Council tại Hoa Kỳ phổ biến một báo cáo
cho biết mỗi năm ít nhất có 1.6 triệu trường hợp đụng xe ( khoảng
28% trong tổng số các tại nạn xe cộ) là do điện đàm + lái xe (1.4
triệu vụ) và nhắn tin texting (200.000 vụ). Bà kết luận là các tai
nạn này đều có thể tránh được và nếu không làm ǵ để tránh ngay từ
bây giờ là điều rất đáng trách.
Tại Hoa kỳ, hiện nay có khoảng 100 triệu điện
thoại di động, th́ 85% chủ nhân ông đều sử dụng khi lái xe. Họ đă
tận dụng thời gian ngồi trên xe rồi điện đàm, dùng vi tính để giải
quyết công việc. Thực là tiện lợi, nhưng mặt trái của sự việc cũng
có nhiều ảnh hưởng không tốt tới khả năng điều khiển tay lái, cũng
như quan sát sự vật xung quanh.
Theo tập san y học New England Journal of Medicine
số tháng 2 năm 1997 th́ rủi ro tai nạn do lái xe + nói cell phone
tương đương lái xe + say rượu với mức độ cồn trong máu hợp pháp
(blood alcohol level at the legal limit).
Nghiên cứu tại Trung tâm Phân Tích Rủi ro, Đại học
Harvard (Harvard Center of Risk Analysis) cho hay, lái xe + điện đàm
gây ra 636.000 vụ đụng xe, 333.000 thương tích với 12.000 thương
tích nặng, 2600 tử vong và tổn phí chung lên tới 43 tỷ mỹ kim.
Các khoa học gia tại Đại học Johns Hopkins,
Baltimore Hoa Kỳ đă nghiên cứu hoạt động của năo bộ khi làm hai việc
một lúc. Kết quả cho thấy khi năo chú tâm vào sự nh́n th́ khả năng
nghe hơi giảm đi một chút. Do đó họ khuyên là không nên vừa nói vừa
nh́n đường trong khi lái xe.
Tháng 7 năm 2009,Viện Kỹ Thuật Giao Thông Virginia
( Virginia Tech Transportation Institute) công bố kết quả nghiên cứu
cho hay tai nạn khi lái xe + bấm nhắn tin (texting) tăng 23% so với
không nhắn tin.
Trong khi đó, Pew Internet & American Life Project
thực hiện thăm ḍ vào mùa Hè năm 2009 cho biết có khoảng 26% thiếu
niên tuổi 16-17 lái xe + bấm nhắn tin, 43% lái xe + điện đàm.
Kết quả nghiên cứu do Donald Redelmeier và Robert
Tibshirani tại Đại học Toronto, Canada, cho hay điện đàm + lái xe sẽ
gây ra tai nạn nhiều hơn khi không điện đàm từ 4 tới 5 lần, và nói
với tay không cầm điện thoại hand-free cell phone có vẻ cũng không
an toàn hơn. Theo nghiên cứu này th́ tai nạn xảy ra là do giảm sự
chú ư khi vừa lái vừa nói, hơn là sự khéo tay, tài nghệ lái. Nghiên
cứu cũng chi tiết thêm rằng:
-Rủi ro tai nạn 5 lần nhiều hơn b́nh thường khi
tài xế nói trong 1 hoặc 5 phút trước khi tai nạn xảy ra.
-Tỷ lệ đụng xe 4 lần cao hơn b́nh thường khi điện
đàm bắt đầu 15 phút trước khi có tai nạn.
-Rủi ro tai nạn thường xảy ra 15 phút sau khi tài
xế ngưng nói
-Tài xế trẻ hoặc già đều có tỷ lệ rủi ro như nhau
khi lái xe lại điện đàm.
Thời gian phản ứng (reaction time) của tài xế cũng
thay đổi: Lái xe + điện đàm, thời gian này chậm hơn b́nh thường tới
50%, khi say rượu chỉ có 30%.
Những rủi ro khi điện đàm + lái
xe:
-Gây bối rối, lăng trí người đang lái xe khiến cho
họ không tập trung nh́n làn đường trong khi nói và quay số điện
thoại;
-Giảm khả năng điều khiển, kiểm soát động tác lái
xe. Tài xế say mê với điện đàm mà lơ đăng việc điều khiển tay lái,
đưa tới rủi ro cho người trên xe và khách bộ hành.
-Giảm sự chú ư của tài xế với mọi sự việc đang
diễn ra trên đường phố ở xung quanh.
-Không lái đúng trong lằn đường quy định
-Không giữ được tốc độ cố định thích hợp
-Không giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước
-Phản ứng với các biến cố thường chậm lại
-Giảm khả năng nhận xét về an toàn xa lộ, dấu hiệu
chỉ đường.
Thường thường, khi lái với tốc độ 70 mile/giờ (112
km) cần một khoảng cách là 46 feet (14 thước) để tài xế có đủ th́
giờ bắt đầu phản ứng với chuyện xảy ra trước mắt. Nếu điện đàm, dù
là lái với 2 tay, tài xế cần thêm một quăng đường 26 feet ( gần 8
thước) để phản ứng, so với không điện đàm.
Ngoài ra đang lái xe mà nói quá nhiều, ăn uống
luôn miệng luôn tay, trang điểm má phấn môi son là những giây phút
lơ đăng rất ư là tai hại.
Đă có tới 40 quốc gia trên thế giới ban hành luật
cấm dùng điện thoại di động khi lái xe, như Pháp, Anh, Trung Hoa,
Nhật Bản, Nam Hàn, Thụy sĩ, Đức, Hồng Kông, Tân Gia Ba, Gia Nă Đại…
Riêng tại Hoa Kỳ, hiện
nay có 7 tiểu bang cấm cầm cell phone để nói chuyện trong khi lái xe.
Đó là California, Connecticut, New Jersey, New York, Oregon, Utah,
tiểu bang Washington cộng thêm District of Columbia.
Trong khi đó đă có 18 tiểu bang + District of Columbia cấm nhắn tin
+ lái xe.
Tháng 10 năm 2009, Tổng Thống Hoa Kỳ Barrack Obama
đă kư sắc lệnh cấm nhân viên dân chính, quân sự liên bang sử dụng
điện thoại di động khi lái xe thi hành công vụ, với xe, điện thoại
công hoặc cá nhân.
Lái xe mà có điện thoại di động để khi khẩn cấp có
phương tiện thông tin, cấp cứu, cũng là điều thuận lợi. Tuy nhiên,
đang điều khiển xe mà điện đàm tâm sự ba hoa th́ tai nạn cũng dễ
dàng xẩy ra với tử vong cho người lái và người khác.
Đă có nhiều vụ kiện do người vừa lái xe vừa nói
điện thoại rồi gây ra tai nạn và sự bồi thường lên rất cao. Tháng 12
năm 2007, một công ty tư nhân đă phải điều đ́nh bồi thường những 5.2
triệu mỹ kim cho một phụ nữ tại Georgia, v́ bà bị thương tích đụng
xe do tài xế của công ty vừa điện đàm + lái xe.
Bài học căn bản về lái xe là:
-Cần luôn luôn đề cao cảnh giác, thận trọng với
tác phong lịch sự.
-Đầu hướng về phía trước, mắt vừa nh́n đường vừa
ngó kính chiếu hậu và quan sát người lái chung quanh.
-Tôn trọng luật đi đường, giới hạn tốc độ và mang
nịt an toàn.
Nếu lại dùng cell phone th́ cũng tốt thôi, v́
phương tiện này có nhiều ích lợi thực tiễn: giúp ta liên lạc với
nhau, giải quyết vấn đề cấp bách và mang lại cấp cứu cho ta cho
người khi hoạn nạn.
Chủ nhân xe vận tải hành khách cũng như hàng hóa
đều quan tâm tới việc tài xế vừa lái vừa điện đàm: họ có thể gây ra
tai nạn và chủ xe cũng có phần trách nhiệm dân sự v́ đă không đặt
quy luật dùng điện thoại cho tài xế.
Do đó, khi phải dùng điện thoại
khi lái xe, cũng nên để ư mấy điều sau đây:
1- Điện thoại bây giờ có nhiều nút, nhiều cách
dùng phức tạp nhưng nếu làm quen được với chúng th́ lại rất có lợi.
Chẳng hạn nút kêu khẩn cấp, nút kêu lại tự động, nút số điện thoại
thường kêu... mà khi cần, chỉ việc nhấn nút là nói chuyện được.
2- Sắm thêm trang bị phụ để khỏi phải dùng tay cầm
điện thoại áp vào tai, dành hai tay cho bánh lái. Hiện nay có nhiều
trang bị phụ như giá cài điện thoại vào xe, dây điện thoại gắn vào
tai, ống nghe không dây…
3- Lên xe là để điện thoại gần ngay chỗ ḿnh ngồi,
dễ lấy, không phải quay ḿnh ra sau, đảo mắt t́m kiếm.
4- Đang nói chuyện mà thấy có bất an lưu thông như
tai nạn trước mặt, mưa to chợt tới, nhiều xe cộ... th́ cho đối tượng
hay rồi ngưng nói, chú tâm vào đường xá, lưu thông.
6-Đang lái xe mà cần khẩn cấp dùng điện thoại th́
táp vào lề đường hoặc nơi an toàn, khóa cửa xe rồi quay số.
5- Giới hạn quay số điện thoại khi đang lái. Quay
số khi xe ngừng nơi đèn đỏ hoặc bảng stop. Nếu cần lắm th́ quay một
nửa các con số, nh́n đường rồi quay tiếp.
6- Không ghi chép, t́m số điện thoại, đọc danh
sách việc cần làm trong khi lái xe.
7- Tránh nói chuyện gây nhiều xúc động mạnh trong
lúc vừa lái vừa nói v́ ta rất dễ bị chia trí, gây ra tai nạn.
Tránh hào hứng, ba hoa tán hươu tán vượn qua điện
thoại khi đang lái xe. Để gặp nhau, tha hồ mà phát ngôn.
8-Lái xe trên lằn đường bên phải trong khi dùng
điện thoại, như vậy chỉ cần để ư tới giao thông ở phía trái thôi;
9-Dùng di động khi gặp trường hợp khẩn cấp: đây là
phương tiện rất hữu ích để bảo vệ ḿnh và gia đ́nh khi có rủi ro xẩy
ra. Ta có thể kêu cấp cứu với cơ sở y tế, cảnh sát giao thông…
10-Dùng di động để giúp đỡ người khác khi họ gặp
tai nạn, khó khăn.
Kết luận
Mark Edwards, Giám đốc An Toàn Giao Thông của công
ty Bảo hiểm Xe hơi Hoa Kỳ nhắc nhở “Các nghiên cứu cho hay khoảng từ
20-50% của tổng số các vụ đụng xe tại Hoa Kỳ đều có nguyên nhân là
sự không chú tâm của người lái”.
Ngày nay, cell phone đă trở thành một phần của nếp
sống con người. Nhưng dùng chúng một cách an toàn và khôn ngoan là
một thói quen tốt mà mọi người nên có.
Phải chi mà ai ai, và ngay bản thân ḿnh, cũng cẩn
tắc vô áy náy như vậy th́ đỡ việc cho mấy chủ nhân nhà ḥm biết mấy!
Bác sĩ Nguyễn Ư Đức M.D.
Texas-Hoa Kỳ.
|