NHỨC ĐẦU

  Bác sĩ Nguyễn Ư Đức

 

 Tôi bị chứng nhức đầu kinh niên, mỗi lần đau th́ như búa bổ, mắt mờ đi muốn ói, chữa đủ thứ thuốc không khỏi. Xin bác sĩ vui ḷng chỉ cách chữa và cho biết các nguyên nhân. Ông Minh.
 
 Nhức đầu là vấn đề khá  phức tạp và khá phổ thông v́ hầu như ai cũng bị nhức đầu không khi này th́  khi khác.
 
Chứng này khiến người bệnh thường xuyên đi khám bác sĩ đồng thời lại gây ra nhiều trở ngại trong sinh hoạt hàng ngày. Người bệnh không những chịu đựng sự đau như búa bổ trên đầu, mà c̣n những mất ngủ, mất tập trung, dễ kích thích, bực ḿnh v́ những lư do không đâu. Họ c̣n sợ tiếng động, sợ ánh sáng khiến đôi khi phải thu ḿnh trong bóng tối.
 
Chín mươi phần trăm các trường hợp nhức đầu xẩy ra mà không có nguyên nhân, c̣n 10% là dấu hiệu, triệu chứng của các bệnh trong cơ thể, như tai biến mạch máu năo, nhiễm độc hoặc u bướu năo, các bệnh răng miệng, mắt, viêm xoang mặt.
 
 1- Chứng đau nửa đầu
 
Đây là loại nhức đầu khá thông thường mà các cụ ta gọi là Thiên Đầu Thống (Migraine Headache)
 
Nhức đầu xẩy ra khi mạch máu trên năo co hẹp  lại rồi giăn ra rất nhanh khiến thành mạch máu căng đau  theo mỗi nhịp tim đập. Cơn đau bắt đầu từ phần giữa trán hoặc phía trên  con mắt rồi lan ra một nửa  đầu và có thể kéo dài cả mấy giờ đồng hồ, đôi khi cả hai ba ngày.
 
Bệnh nhân thường bị ói mửa, sợ ánh sáng và tiếng động, mất tập trung, không suy nghĩ được, tất cả đều gây trở ngại cho công ăn việc làm. Đôi khi ngửi mùi ǵ lạ, leo cầu thang hay làm việc nặng nhọc cũng khiến họ nhức đầu.
 
Trong nhiều trường hợp, có một vài dấu hiệu báo trước như mỏi mệt, bẳn tính, bồn chồn, mắt mờ, nổ đom đóm mắt, tai ù, tê đầu ngón chân tay, chóng mặt, buồn nôn.
 
Các chuyên gia về nhức đầu đều nhận thấy là người mắc bệnh này thường rất nguyên tắc, làm ǵ cũng muốn cho toàn hảo, có phương pháp, kiềm chế tức giận cũng như không chịu dưới quyền  điều  khiển người khác.
 
Đă có nhiều cố gắng t́m hiểu căn nguyên nhức đầu này nhưng chưa có giải thích thỏa đáng.
 
Nhức nửa đầu thường xẩy ra cho nhiều người trong cùng gia đ́nh. Nữ giới hay bị bệnh hơn nam giới nhưng ở trẻ em th́ con trai hay bị nức nửa đầu hơn con gái.
 
Có giải thích cho là bán thiên đầu thống gây ra do sự thay đổi hóa chất trong năo bộ hoặc sự thay đổi kích tố, nhất là estrogen có thể là nguy cơ gây thiên đầu thống ở nữ giới khi họ có kinh kỳ mỗi tháng.
 
Một vài thực phẩm cũng có thể gây ra cơn nhức đầu ở một số người như  pho mát cũ, bột ngọt, hành, rượu vang, sữa chua, giấm.
 
Dược phẩm thường dùng để giảm đau: Ibuprofen, Naproxen, Ergotamine, Sumatriptan, Naratriptan.
 
 2- Nhức đầu do căng thẳng
 
Trường hợp một ông chủ báo cứ mỗi hai tuần phải lo bài vở để báo lên khuôn. Gần đến ngày in báo là ông ta thấy nhức đầu như búa bổ, cơ thịt ở cổ như cứng lại, quay nhẹ cũng gây đau. Ông ta đang ở dưới một  tâm trạng căng thẳng v́ chưa đủ bài lấp kín các trang báo.
 
Sự căng của cơ thịt  là phản ứng tự nhiên cho các khổn lực (Stress). Nếu không được giải tỏa bằng thư giăn th́ cơ thịt căng sẽ trở nên đau đớn và kéo theo sự co của các mạch máu, làm cho cơn đau nặng hơn. Khi sờ vào th́ cơ thịt như sưng lên từng cục nhỏ.
 
Đây là loại nhức đầu thông thường nhất mà đa số chúng ta đôi khi ai cũng có thể mắc phải, nhất là khi tâm thần căng thẳng, thể xác mệt mỏi. Nhiều người cho là do tưởng tượng  nhưng thựa ra là các cơn đau đều có lư do.
 
Chẳng hạn đi làm phải tập trung lái xe nhiều giờ trên xa lộ kẹt cứng  lưu thông; cận ngày nộp giấy tờ thuế lợi tức mà chưa làm xong là vài thí dụ cụ thể.
 
Đa số bệnh nhân là những người có khuynh hướng kiềm chế  cơn nóng giận, bực ḿnh, lo âu và thấy cuộc đời đẫy rẫy những căng thẳng. Họ luôn luôn phấn đấu, làm việc không kể thời gian, bất măn với sếp lớn, không thỏa măn với việc làm.
 
Nhiều khi vị thế không đúng của cổ khi nằm ngủ, đánh máy chữ, nói điện thoại cũng làm cơ thịt căng co. Có người nhức đầu v́ uống nhiều cà phê, nước trà hoặc  rượu mạnh.
 
Người bệnh than phiền đau nhức trên tất cả đầu, nhức như có cái ṿng kim cô của Tây Vương Mẫu siết chặt quanh đầu. Các cơ thịt ở cổ, ở mặt co căng, nhức nhối. Bệnh nhân không ói mửa hay có dấu hiệu ǵ về thị giác như  trong bệnh thiên đầu thống.
 
Nhức đầu do căng thẳng thường giảm đi  khi dùng vài loại thuốc đau nhức thường như  Tylenol, Aspirin. Một vấn đề là đôi khi người bệnh dùng quá thường xuyên các thuốc đau nhức có chất cafeine, khiến họ trở nên ghiền cà phê.
 
Có thể đắp nước ấm, dùng heating pad, thoa bóp  để làm  thư giăn cơ thịt cũng giúp giảm đau.
 
Nhức đầu loại này đôi khi không cần thuốc trị mà chỉ cần tránh căng thẳng, giải quyết khó khăn, sống với tâm hồn b́nh thản, thư giăn cơ thể cũng hết.
 
Thuốc thường dùng: Ibuprofen, Naproxen, Hydrcodone; thuốc thư giăn tâm thần Fluoxetine, Doxepin, Amitryptiline.
 
 3- Cluster headache
 
C̣n một loại nhức đầu nữa gọi là cluster headache. Loại này thường có nhiều ở đàn ông hơn đàn bà. Cơn đau kéo dài chừng nửa giờ, đau kinh khủng ở nửa đầu, nhất là ở chung quanh hay đằng sau con mắt. Người bệnh thường có thêm vài triệu chứng như chẩy nước mũi, nước mắt, mắt đỏ.
 
Thuốc thường dùng: Ergotamine, Prednisone, Sumatriptan, Clonidine.
 
 Kết luận.
 
Các thuốc trị kể trên có nhiều tác dụng phụ, cần được sự hướng dẫn của bác sĩ.
 
Ngoài ra xin khám bác sĩ ngay nếu:
 
Bất chợt nhức đầu nặng hơn các cơn đau khác;
 
Nhức đầu tăng dần trong 6 tháng;
 
Nhức ở một điểm trên đầu;
 
Khi có  kèm theo các dấu hiệu thần kinh;
 
Nhức đầu xẩy ra hai ba lần trong tuần.
 
Phải uống thuốc liên tục hay tăng lượng thuốc để bớt đau;
 
Nhức đầu kèm ói mửa;
 
Nhức đầu với sốt nóng, nổi ngứa trên da hoặc cổ cứng nhắc;
 
Nhức đầu khi vận động cơ thể;
 
Nhức đầu sau khi bị chấn thương xương sọ.