Câu Chuyện Thầy Lang
Nh́n Da Chuẩn
Đoán Bệnh
Bác sĩ Nguyễn
Ư Đức
Trong t́nh trạng lành mạnh b́nh thường, da mịn
màng, mềm mại không tỳ vết, không lộ diện lỗ chân lông, không khô mà
cũng không nhờn mỡ. Da hồng hào biểu lộ sự lưu thông thoải mái của
những mạch máu nhỏ li ti nằm ở phía dưới.
Trong cơ thể, da là bộ phận nặng nhất và trải rộng
nhất. Nhiệm vụ của da cũng khá quan trọng, bao gồm:
- điều ḥa nhiệt dộ cơ thể;
-bảo vệ cơ thể với sự xâm nhập của vi khuẩn cũng
như chất có hại;
- thu nhận các cảm giác nóng lạnh, đau cũng như
xúc giác và sức ép.
Do đó, mỗi khi các bộ phận khác trong cơ thể bị
rối loạn, bệnh tật th́ một số dấu hiệu báo động cũng xuất hiện trên
da. Nhờ đó chỉ với quan sát làn da là bác sĩ cũng tạm thời chẩn đoán
được một số bệnh nội khoa.
1- Da đau nhoi nhói kèm theo
ban đỏ ở một bên mặt hoặc thân ḿnh.
Đây là dấu hiệu của bệnh Zona thần kinh Shingles
mà người ḿnh thường gọi là bệnh “giời leo” do loại virus của bệnh
Thủy đậu mà ta mắc phải trước đây.
Virus nằm tiềm ẩn ở rể dây thần kinh cảm giác
quanh cột sống chờ khi nào cơ thể suy yếu v́ stress, nhiễm trùng,
tuổi già là tái xuất giang hồ, gây ra bệnh shingles với các mụn đầy
mủ, rất đau trên da kéo dài có khi cả năm..
Trong trường hợp này, cần đi bác sĩ ngay để điều
trị tới nơi tới chốn.
Người trên 60 tuổi cũng nên hỏi bác sĩ về việc
chích ngừa shingles.
2- Những vết mầu nâu ở mặt
trước cẳng chân
Đó là dấu hiệu ngoài da của người mắc bệnh tiều
đường, trong đó các vi huyết quản nơi chân dễ bị tổn thưong do va
chạm nhẹ, máu thoát ra ngoài, tạo thành các vết bầm mầu nâu gổ ghề
như có vẩy.
Ngoài ra, bệnh tiểu đường cũng gây tổn thương cho
các dây thần kinh ngoại vi ở bàn chân. Bệnh nhân mất các cảm giác
đau, nóng, lạnh cho nên bị thương bị phỏng mà không biết, ngón chân
bị nhiễm trùng loét lở, đôi khi bị hủy hoại teo chết (hoại thư),
phải cắt bỏ.
3-Ung thư
Ung thư nội tạng có thể có các dấu hiệu trên da
như vết đậm nhiều chất mầu, vàng da và mắt, nổi ban đỏ trên da, một
vùng da rất ngứa mọc lông…Các dấu hiệu này có thể xuất hiện trước,
đồng thời hơặc sau khi đă t́m ra bệnh ung thư. Ở người mà ung thư đă
thuyên giảm, các thay đổi trên da báo hiệu sự tái phát của bệnh.
4- Vàng da ḷng tay bàn chân
Đây là dấu hiệu của tiêu thụ quá nhiều cà rốt,
khoai lang ngọt hoặc dấu hiệu của bệnh nhược tuyến giáp v́ quá nhiều
chất beta-caroten trong máu.
Trong bệnh nhược tuyến giáp, tuyến không chuyển
hóa được beta-caroten và chất này tích tụ trên da. Người bệnh thấy
mệt mỏi, bải hoải, da khô lạnh và cần được điều trị.
Da vàng v́ ăn nhiều cà rốt sẽ hết khi ngưng tiêu
thụ rau củ này.
5-Vàng da toàn thân và mắt là
dấu hiệu của suy gan kinh niên.
6-Mảng vàng nhạt chung
quanh mi mắt, gần mũi ở trẻ em và thiếu niên thường
thường báo hiệu cho biết là lượng cholesterol trong máu lên cao.
7-Da toàn thân đậm mầu
Trong bệnh suy nang thượng thận Addison, người
bệnh có nước da sậm mầu nhất là ở các vùng phơi ra ánh sáng, nhưng
cũng có ở ḷng bàn tay, bàn chân, núm vú, nách, vùng cơ quan sinh
dục. Bệnh do nang thượng thận tiết ra rất ít kích thích tố steroids
nhưng có thể điều trị bằng cách bổ sung kích thích tố thiếu.
8-Các chấm mầu đỏ tía trên da
Trong bệnh ban xuất huyết purpura, trên da của
bệnh nhân có những vết ban mới đầu đỏ rồi chuyển sang đỏ tía trước
khi mờ đi hoặc thành nâu nhạt. Đó là do các mạch máu dưới da bị suy
yếu, dễ bị tổn thương, máu chảy ra ngoài và tạo ra các ban da như
vậy.
Các vùng da hay bị đổi mầu là cánh tay, cẳng chân,
mu bàn tay.
Bệnh thừong thấy ở người tuổi cao, ngoài 65, da
mỏng với thời gian dễ bị ánh nắng mặt trời gây tổn thưong. Dùng các
loại thuốc như aspirin, thuốc loăng máu, vitamin E, rượu, steroid,
Gingo Biloba cũng làm bệnh trầm trọng hơn.
Với các dấu hiệu này, cần đi bác sĩ để khám chẩn
bệnh rồi điều trị.
9-Ra nắng, quay về nhà thấy nổi
ban đỏ cùng ḿnh
Đây là trường hợp xảy ra cho một số người, mỗi khi
đi ra ngoài nắng về th́ thấy trên da nổi lên những nốt tṛn đỏ kích
thước thay đổi từ các chấm nhỏ tới từng vùng lớn rộng tới vài phân.
Ban đỏ rất ngứa và thường thấy ở vùng phơi nắng như cánh tay, cổ đôi
khi ở mặt, kéo dài cả mấy giờ. Đó là hiện tượng nhạy cảm với tia
nắng ở một số người đang dùng một số thuốc như thuốc lợi tiểu
thiazide chữa cao huyết áp; thuốc chống dị ứng, thuốc kháng sinh
tetracycline, chống trầm cảm, thuốc trị trứng cá tetrinoin…Hóa chất
trong các dược phẩm này tạo ra các thay đổi trong cơ thể khiến cho
con người trở nên nhạy cảm với tia nắng.
Nên nói với bác sĩ coi lại các dược phẩm đang dùng
và đổi thuốc, nếu có thể được.
10-Da mặt nhợt nhạt,
móng tay xanh
Nhiều người, đặc biệt là quư vị cao niên thường có
lớp da mặt và da ḷng bàn tay b́ b́ nhợt nhạt và lớp mô bào dưới
móng tay nhờ nhờ xanh. Họ ở trong t́nh trạng thiếu máu thường là do
thiếu khoáng chất sắt hoặc xuất huyết bao tử. Môi miệng, nớu răng
cũng mất mầu hồng thường lệ. Ngoài ra họ cũng bị mau mệt, nhức đầu,
chóng mặt, hụt hơi thở.
Nên hỏi ư kiến nhà dinh dưỡng để bổ sung chất sắt
cũng như gặp bác sĩ để t́m ra nguyên nhân gây ra các dấu hiệu trên
da này rồi điều trị.
11- Bắp chuối nổi gân xanh
loằng ngoằng
Đó là những mạch máu ở bắp chuối đă mất tính đàn
hồi, giăn mở rộng ra và chứa đầy máu gọi là bệnh căng giăn tĩnh mạch
varicose veins.
Bệnh thường thấy ở nữ nhiều hơn nam, cao tuổi
nhiều hơn thanh niên. Phụ nữ có thai, người mập ph́, người phải lảm
làm công việt cần đứng lâu thường hay bị bệnh này.
Tĩnh mạch dẫn máu từ dứoi chân về tim. Sức căng
của bắp thịt ép vào mạch máu, sức đàn hồi của tĩnh mạch cùng những
chiếc van một chiều trong tĩnh mạch giúp máu lưu thông ngược lên
trên. Nếu v́ lư do ǵ mà các thành phần hỗ trợ này suy yếu, máu tụ
lại trong tĩnh mạch, giăn căng ra. Thế là ta bị varicose veins. Đi
lại sẽ khó khăn và đau.
Cần đi bác sĩ để điều trị kẻo biến chứng như máu
cục, tắc nghẽn lưu thông máu chi dưới có thể xẩy ra.
Trong khi chờ đơi, ra tiệm thuốc tây mua đôi vớ
đàn hồi, ép tĩnh mạch để tránh ngưng tụ máu ở bắp chuối; tránh nâng
nhấc vật nặng, tránh đứng lâu…
12-Da bị tróc
Từng mảng biểu b́ bị tróc khỏi da thường xảy ra
trong bệnh suy chức năng tuyến cận giáp (hypoparathyroidism), bệnh
nấm biểu b́ (ringworm), bệnh vẩy nến (psoriasis).
13-Bàn chân bàn tay lạnh giá
Nhiều người than phiền sao bàn tay bàn chân giá
lạnh, mất cảm giác, da đổi mầu khi thời tiết lạnh hoặc khi tâm thần
căng thẳng, th́ được bác sĩ giải thích rằng, đây có thể là hiện
tượng Raynaud, xẩy ra khi máu lưu thông tới các nơi này giảm v́ mạch
máu co lại hoặc bị tắc nghẽn.
Bệnh thường thấy nhiều hơn ở phụ nữ và người trung
niên tuổi từ 15-30 sống nơi thời tiết lạnh. Da đang mầu hồng đột
nhiên chuyển sang trắng bệch rồi xanh cộng thêm cảm giác tê tê kéo
dài cả nửa giờ. Hiện tượng giá lạnh này cũng xẩy ra ở mũi, môi, tai,
núm vú. Nguyên nhân chưa biết rơ, có thể là do lupus ban đỏ, vữa xơ
động mạch, thấp khớp, xơ cứng b́ (scleroderma).
Cần đi bác sĩ chuyên môn để được điều trị.
Giảm thiểu rủi ro khiến bệnh xảy ra như đừng hút
thuốc lá, giảm cà phê, bớt căng thẳng tinh thần, năng vận động cơ
thể, không đi chân dất, tránh thương tích cho bàn tay bàn chân;
không mang tất quá chật, tạm thời tháo nhẫn. Khi lên cơn, đặt bàn
tay vào nách, xả nước ấm lên bàn chân bàn tay, massage thoa bóp cho
máu lưu thông.
Trên đây là mới kể sơ qua mấy biểu hiện trên da
của một số bệnh nội tạng. Cho nên, nếu chỉ dành dăm mười phút quan
sát da là ta đă t́m ra một vài dấu hiệu bất thường. Nhưng xin chớ
t́m cách bôi che tẩy sóa nơi mỹ viện mà nên cho bác sĩ của ḿnh hay.
V́ bất thường có thể báo động một bệnh nào đó
trong cơ thể.
Bác sĩ Nguyễn Ư Đức
www.bsnguyenyduc.com
|