|
Vài Hiểu Biết Căn Bản Về Bệnh HIV Bác sĩ Nguyễn Ư –Đức
Bộ Y Tế Hoa Kỳ đẵ chọn
ngày 19-5-2005ø là ngày để cộng đồng Người Mỹ gốc Á châu và Thái
B́nh Dương ư thức về hiểm họa tai hại của bệnh HIV-AIDS. Lư do
là từ 5 năm vừa qua tỷ lệ người mắc bệnh HIV ở sắc dân này đă
tăng rất nhanh, hơn 10%. Cho tới cuối năm 2003, trên nước Mỹ có
460,000 người mang bệnh AIDS. Kể từ khi bệnh được phát hiện vào
năm 1981, trên thế giới đă có hơn 20 triệu tử vong v́ bệnh.
Chúng tôi xin cùng quư vị ôn lại vài hiểu biết căn bản về căn
bệnh hiểm nghèo này.
Khi tạo ra loài người, Thượng Đế đă trông thấy những đau khổ bệnh tật mà chúng sinh sẽ phải đương đầu, nên Đấng Tối Cao đă ban cho một hệ thống miễn dịch để ngừa bệnh. Nếu v́ một nguyên do nào đó mà hệ thống bảo vệ này bị tê liệt, con người rơi vào t́nh trạng liệt kháng. HIV-AIDS là một trong nhiều trường hợp liệt kháng hiểm nghèo. HIV, viết tắt của chữ Human Immunodeficiency Virus, là một loại siêu vi trùng làm tiêu hao hệ thống miễn dịch trong cơ thể con người. Siêu trùng này tấn công bạch huyết cầu T4 là loại giúp cơ thể pḥng ngừa và chống lại sự xâm nhập của các tác nhân có hại. Sau một thời gian, tế bào T4 bị tiêu diệt gần hết, khiến cơ thể trở nên suy yếu, nhiều cơ quan, bộ phận dễ bị nhiễm độc, đồng thời vài bệnh ung thư cũng đột phát. Tới giai đoạn này bệnh AIDS xuất hiện, tức là Acquired Immuno Deficiency Syndrome. Cách truyền bệnh HIV truyền từ người này
sang người khác qua trung gian một số dung dịch chất lỏng của cơ
thể như máu, tinh dịch, nước âm hộ, sữa mẹ, nước miếng, nước
tiết ra từ vết thương. Ngoài ra, chất lỏng ở khớp xương, chung
quanh năo tủy, nước b́nh ối phụ nữ mang thai cũng chứa HIV. Một vài thắc mắc thường được nêu ra về sự truyền bệnh 1- Liệu khi hôn nhau bằng mồm bệnh có lây không? Thường thường nếu xă giao hôn môi phớt qua th́ ít nguy cơ nhưng nếu hôn sâu, hôn lâu, hôn ướt mà lại ngậm lưỡi th́ e rằng răng lợi có thể làm trầy niêm mạc miệng, mở đường cho siêu trùng xâm nhập. V́ thế các chuyên viên y tế đều khuyên là, để cho an toàn, chẳng nên hôn trong miệng người mà ta nghi là mắc HIV hoặc AIDS. 2-Làm t́nh ngược đầu đuôi 6/ 9 có lây bệnh không? Mặc dù lối làm t́nh này ít nguy hiểm hơn nhưng đă có nhiều trường hợp v́ quá kiểu cọ nên đưa tới bệnh v́ máu, tinh dịch, nước âm hộ có chứa siêu trùng, nhất là khi miệng bị lở trầy. Nếu v́ thích thú hay bị ép buộc phải làm t́nh kiểu này th́ nên yêu cầu đối tượng mang bao cao su hoặc bao che miệng ḿnh. 3- Bằng cách nào mà khi làm t́nh chân phương cổ điển có thể lây bệnh? Đây là cách thông
thường nhất để lây HIV, v́ vi trùng có nhiều trong máu, tinh
dịch, nước cửa trước (âm hộ) người bệnh. Niêm mạc cửa ḿnh có
thể bị tổn thương, mở đường cho vi trùng xâm nhập; đôi khi vi
trùng có thể hấp thụ qua niêm mạc này. 4- C̣n làm t́nh cửa sau (hậu môn) liệu có lây bệnh được không? Có chứ. Khi làm t́nh
hậu môn th́ cả người cho lẫn người nhận đều có thể bị nhiễm. Lư
do là trùng độc có thể thấm qua màng niêm ruột vào máu người nữ
hoặc theo ống dẫn tiểu vào máu người nam. 5- Khi dùng chung kim ống chích cũng bị lây HIV hay sao? Đây là một trong nhiều
nguy cơ lây bệnh thường xẩy ra. V́ khi kim mới được tiêm vào
mạch máu th́ một lượng máu nhỏ chạy vào ống chích trước khi
thuốc được bơm ra. Người kế tiếp dùng cùng kim ống chích sẽ lănh
trọn vẹn tác nhân gây bệnh dính trong ống chích. 6- Xâm da và xỏ lỗ tai, lỗ mũi, lỗ rún liệu có làm HIV lan truyền không? Dụng cụ để xâm da, xỏ
lỗ có thể dính máu người bệnh rồi truyền HIV sang khách hàng kế
tiếp. V́ thế cơ quan y tế khuyến cáo cơ sở làm tattoo và bấm
khuyên xỏ ṿng phải dùng dụng cụ mới không nhiễm trùng cho mỗi
khách hàng. 7- Người chăm sóc bệnh nhân liệu có bị lây HIV không? Nguy cơ lây HIV trong trường hợp này rất thấp, nhất là khi người chăm sóc đă biết cách giữ ǵn, tránh bị kim hay các dụng cụ nhiễm HIV đâm vào da thịt. 8- Nghe nói đi Nha sĩ chữa răng cũng có thể bị lây HIV từ ông bà Nha sĩ phải không? Theo các chuyên gia th́
sự truyền bệnh từ nhân viên y tế rất ít khi xẩy ra nhất là khi
cả đôi bên đều ǵn giữ, pḥng ngừa.
9- Chơi thể thao với người nhiễm HIV có bị lây không?
Thường thường chỉ bị lây khi có sự va chạm cơ thể với thương tích chẩy máu. Nên ta thấy một danh tài bóng rổ người Mỹ bị HIV mà vẫn được phép tiếp tục biểu diễn tài nghệ. 10- Liệu HIV có lan khi bắt tay, ôm vai thân ái, dùng cùng ly bát, ngồi chung bàn cầu, tắm cùng pḥng tắm? HIV không lan truyền
trong những trường hợp vừa nêu ở trên ngoại trừ khi ta tiếp xúc
trực tiếp với máu hay các dung dịch khác của người bệnh. 11- Nhiều ư kiến cho là muỗi cũng có thể truyền HIV từ người bệnh sang người lành. Xin giải thích thêm. Trước đây nhiều người,
ngay cả chuyên viên y học cũng ngại như vậy. Nhưng , sau nhiều
nghiên cứu, khoa học đă chứng minh là muỗi không truyền lan HIV.
Sự việc được giải thích như sau. 12- Khi đi du lịch, tôi có phải chích ngừa hoặc làm ǵ để khỏi bị nhiễm HIV? Cho tới nay, chưa có
thuốc chích ngừa cho HIV, nhưng vẫn có thể ngăn ngừa nhiễm bệnh
bằng các phương pháp tự bảo vệ. Trong khi chờ đợi, pḥng thân với sự hiểu biết về bệnh, về sự lan truyền vẫn là phương thức tránh bệnh hữu hiệu vừa sẵn có vừa rẻ tiền. Đồng thời, tránh được những trường hợp sau đây là có thể làm giảm nguy cơ lây bệnh: 1-Đàn ông đừng làm t́nh với đàn ông khác; 2-Tránh làm t́nh ngược, trên xuống, dưới lên, nếu cần th́ phải mang bao cao su; 3-Đừng giao hoan với nhiều đối tượng khác nhau; chỉ làm t́nh với người bạn đường không có nguy cơ nhiễm bệnh; 4-Đừng dùng chung kim ống chích khi chích ma túy; 5-Đừng làm t́nh với bất cứ ai trao đổi xác thịt để lấy ma túy hay hiện vật, hiện kim; 6-Áp dụng giao du thân mật an toàn dù không giao hoan; không đụng chạm tới các chất lỏng cơ thể của đối tượng; 7-Nhớ dùng bao cao su khi có giao hoan lang chạ, vung vít; 8-Phụ nữ có thai nên thử nghiệm coi có kháng thể với HIV. Phụ nữ nhiễm HIV nên hoăn có bầu cho tới khi đă được chuyên viên khám và áp dụng trị liệu thích hợp; 9-Về phương diện cá nhân: tránh tiếp xúc trực tiếp với chất lỏng của người bệnh; không dùng chung dao cạo, bàn chải đánh răng hoặc các vật dụng nghi nhiễm trùng; 10- Quần áo, chăn mền, khăn tắm của người bệnh cần được giặt riêng, sấy khô. 11-Rửa tay trước và sau khi săn sóc bệnh nhân. Mang bao tay cao su khi tắm rửa bệnh nhân hoặc lau chùi chất ói mửa, phân, nước tiểu. Bác sĩ
Nguyễn Ư Đức
|