|
Hiện Trạng Bệnh HIV/AIDS Bác sĩ Nguyễn Ư-Đức
Hội nghị lần thứ 4 về HIV/AIDS do Hội Quốc tế AIDS (IAS) đă diễn ra tại thành phố Sydney, Australia, từ ngày 22 – 25 tháng 7 năm 2007. Hội nghị quy tụ hơn 5000 đại biểu gồm các khoa học gia, các chuyên viên thượng thặng về HIV/AIDS đến từ 133 quốc gia. Các nhà chuyên môn đă tŕnh bầy kết quả nhiều nghiên cứu mới nhất về sinh bệnh học, điều trị và pḥng ngừa HIV đồng thời cũng t́m cách áp dụng một cách thực tế các kết quả đó, đặc biệt là tại các quốc gia trên đường phát triển, nơi mà dịch bệnh đang hoành hành trầm trọng. Thực vậy, tháng 12 năm 2006, Tổ chức Y tế Thế Giới và Chương tŕnh phối hợp của Liên Hiệp Quốc về bệnh nhiễm HIV/AIDS đă công bố bản cập nhật cuối năm về t́nh trạng bệnh này. Báo cáo nêu ra nhiều thành công của y khoa học trong việc điều trị, chăm sóc cũng như pḥng ngừa bệnh. Nhờ có dược liệu công hiệu, bệnh nhân có thể kéo dài cuộc sống tương đối khả quan hơn và lâu hơn. Nhưng bệnh vẫn c̣n là vấn đề nan giải v́ tại một số quốc gia, bệnh có chiều hướng gia tăng. Hơn nữa, hiện nay vẫn chưa có thuốc chủng ngừa với những con virus nguy hại này, mặc dù HIV/AIDS đă được biết tới từ 25 năm nay. Vài hàng lịch sử Mặc dù chỉ mới xuất hiện cách đây hơn 25 năm, nhưng nhiễm HIV/AIDS đă trở nên một dịch bệnh có tính cách quốc tế. Ngày 5 tháng 6 năm 1981, ca đầu tiên về bệnh suy miễn dịch bất
b́nh thường có thể gây tử vong được phát hiện ở một người nam đồng
tính luyến ái và người nghiện dùng chung kim chích tại California,
Hoa Kỳ. 1987:Tổ Chức Y tế Thế giới phát động Chương Tŕnh Toàn cầu Chống
nhiễm HIV/AIDS. Hiện trạng Hiện nay, trên toàn thế giới có khoảng 38.6 triệu người sống với
HIV/AIDS, riêng khu vực Cận Sahara ở châu Phi có 25 triệu. Tại Việt Nam, số người sống với HIV tăng đáng ngại và bệnh xuất
hiện ở hầu hết 64 tỉnh, thành phố. Bệnh không chỉ giới hạn ở một số
đối tượng như người măi dâm, nghiện chích thuốc mà đă thấy ở dân
chúng. Việt Nam có khoảng hơn 20.000 bệnh nhân cần thuốc, nhưng mới có
7.000 người nhận được thuốc đặc trị. Số bệnh nhân cần thuốc sẽ tăng
lên 57.000 vào năm 2008 và 73.000 vào năm 2010. Theo báo cáo tại Hội nghị Pḥng chống HIV tại Atlanta, Georgia
ngày 12-15, 2005, cho tới cuối năm 2003, Hoa Kỳ có từ 925.000-
1.025.000 người sống với HIV/AIDS. Trong số này, 366.000 người được
xác định và sống với HIV; 395.000 người sống với AIDS và
164.000-264.000 người không biết ḿnh sống với HIV. Mỗi năm có
42.000 trường hợp nhiễm HIV mới. Tử vong v́ AIDS từ khi bắt đầu dịch
bệnh là trên 300.000. Năm 2007, ngân sách liên bang dành cho các chương tŕnh HIV/AIDS
là 22.8 tỷ mỹ kim, chia ra 18.9 tỷ mỹ kim cho điều trị chăm sóc, trợ
cấp tài chánh- nhà ở, pḥng chống, nghiên cứu tại nội địa Hoa Kỳ và
3.9 tỷ mỹ kim hỗ trợ cho các quốc gia khác trên thế giới. Một điều đáng lưu ư là, ngay tại Hoa Kỳ với phương tiện truyền thông rộng lớn, giáo dục bệnh tật rất phổ biến mà có tới ¼ những người sống với HIV không biết là họ đang bị nhiễm. Họ sẽ không t́m kiếm điều trị chăm sóc cho tới khi bệnh trầm trọng, khó chữa và họ cũng không áp dụng các phương pháp pḥng chống lây lan bệnh cho người khác. Do đó, gần đây chính quyền khuyến khích mọi người thử nghiệm HIV để t́m ra người đang bị nhiễm và giúp họ đừng truyền bệnh cho người khác. Những yếu tố gây khó khăn cho pḥng chống điều trị HIV/AIDS Năm 1996, Liên Hiệp Quốc coi HIV/AIDS không chỉ là chuyện sức
khỏe riêng rẽ nhưng là một vấn đề quan trọng cho nhân loại mà thế
giới phải đương đầu, giải quyết. Họ cam kết sẽ cùng nhau tận lực để
loại bỏ dịch bệnh này vào năm 2015. Thực vậy, mặc dù đă có nhiều cố gắng, nhưng các biện pháp đối phó
với bệnh cho tới nay vẫn chưa đủ. Chỉ trong ṿng 25 năm, bệnh đă lan
truyền từ một số điểm nóng tại vài quốc gia tới hầu như mọi nơi trên
thế giới với 65 triệu người bị bệnh và đă gây tử vong cho 25 triệu
sinh mạng. Bệnh đă gây rất nhiều trở ngại cho nhiều quốc gia trong
việc giảm thiểu nghèo đói, nâng cao giáo dục, thúc đầy b́nh đẳng nam
nữ, giảm tử vong ở trẻ em và chấn chỉnh sức khỏe các bà mẹ. Việc pḥng tránh và điều trị HIV/AIDS gặp nhiều khó khăn trở ngại. Sau đây là một số yếu tố chính: 1-Thái độ kỳ thị, đối xử khác biệt với người nhiễm HIV/AIDS Ngay từ khi được phát hiện, đă nẩy sinh ra một sự kỳ thị, phân
biệt đối xử với người bị nhiễm HIV. Họ bị cô lập, loại trừ ra khỏi các sinh hoạt chung và giới hạn
tiếp nhận các dịch vụ cần thiết cho đời sống, không được giúp đỡ
trong công việc, không được phục vụ tại các nhà hàng tiệm ăn. Tại
trường học, con cái của họ bị cho ngồi riêng, đôi khi bị từ chối...
Kỳ thị đưa tới các hậu quả tai hại như: Riêng tại Việt Nam, theo tài liệu của Ban Tư Tưởng Văn Hóa Trung Ương, có hai địa điểm mà người nhiễm HIV bị kỳ thị nặng nề nhất là gia đ́nh và cơ sở y tế. Sự phân biệt đối xử và thành kiến này cần được xóa bỏ bằng cách phổ biến rộng răi các kiến thức cần biết về HIV/AIDS cho mọi tầng lớp dân chúng, khích lệ sự tham gia của người nhiễm HIV, lập ra các nhóm đồng bệnh để họ sinh hoạt giúp đỡ lẫn nhau, tăng cường nhân viên tư vấn, cung cấp dịch vụ chữa trị, thuốc men. 2-Vấn đề dược phẩm Cho tới bây giờ, chưa có thuốc chữa dứt HIV/AIDS. Các thuốc đang
dùng có khả năng tŕ hoăn giai đoạn nhiễm HIV sang giai đoạn bệnh
AIDS bằng cách ngăn chặn sự sinh sản của virus. Người bệnh phải uống
một hỗn hợp từ ba tới bốn loại thuốc mỗi ngày và uống suốt đời. Nhờ
đó tuổi thọ của họ có thể kéo dài cả vài chục năm. Tại hội nghị Sydney, bác sĩ Pedro Cahn, Chủ tịch IAS, tuyên bố: “ Chưa tới 1/3 bệnh nhân HIV tại các quốc gia có lợi tức thấp được điều trị với thuốc công hiệu và số người tiếp nhận được các phương thức pḥng ngừa hữu hiệu như bao cao su, kim sạch lại càng ít hơn”. Cơ quan Y Tế Thế giới và nhiều tổ chức thiện nguyện khác đă kêu gọi các công ty dược phẩm giảm giá thuốc để giúp đỡ cho bệnh nhân tại các quốc gia nghèo khó này. V́, như Federico Mayor, một giới chức của UNESCO, đă nói một cách cay đắng “Thực là đáng xấu hổ khi để cho bệnh nhân HIV tại các quốc gia nghèo khó chết v́ họ không được hưởng các phương thức trị liệu hữu hiệu có sẵn cho dân chúng các quốc gia giầu có”. 3-Măi dâm Tại nhiều quốc gia, đặc biệt ở châu Phi và mấy quốc gia ở Đông Nam châu Á, lây nhiễm HIV/AIDS qua sinh hoạt t́nh dục không an toàn vẫn là con đường quan trọng. Người măi dâm có nhiều rủi ro mắc bệnh và lan truyền bệnh. Theo WHO, để hoàn thành việc giảm thiểu rủi ro lây lan bệnh, cần
phải chấm dứt kỳ thị trừng phạt người măi dâm và phải khích lệ họ
tham gia vào việc pḥng ngừa lây lan và tự bảo vệ, chăm sóc. Họ vẫn
c̣n quyền hạn công dân nhưng chỉ v́ hoàn cảnh phải làm một nghề mà
chính họ không muốn. 4-Nghiện chích thuốc Dùng thuốc cấm dưới h́nh thức chích hoặc uống vẫn là rủi ro lớn để gây lây lan nhiễm HIV. Theo ước đoán của Văn pḥng Ma Túy và Tội Phạm Liên Hiệp Quốc
(UNOCD), năm 2004 có 200 triệu người dùng cần sa ma túy trên thế
giới, 13.2 triệu người dùng kim chích thuốc và khoảng 1/10 người
nhiễm HIV là do dùng chung kim chích không an toàn. Đa số những
người này sống ở Đông Nam châu Á. Dùng chung kim chích là con đường
rất hữu hiệu và trực tiếp truyền các bệnh nhiễm virus máu như HIV,
viêm gan. Đă có nhiều đề nghị để giảm thiểu nhiễm HIV ở người nghiện dùng
chung kim chích như: 5-Chưa có vaccine với HIV Các khoa học gia đă cố gắng rất nhiều, nhưng cho tới nay vẫn chưa
có vaccine đối với HIV. Lư do là có nhiều loại HIV khác nhau, lan
truyền khác nhau và chúng luôn luôn thay h́nh đổi dạng, dấu ḿnh
trong tế bào mà hệ miễn dịch không đụng tới được. Chúng mau chóng
hủy hoại hệ thống miễn dịch và chưa có bệnh nhân nào được chữa khỏi
để biết nguyên lư của bệnh. Kết luận Tại hội nghị Sydney, nhiều ư kiến tŕnh bầy khiến cho mọi người phải e ngại, quan tâm về t́nh trạng chữa trị và pḥng ngừa HIV/AIDS. Tiến sĩ Anthony Fauci, Cố vấn của Tổng Thống Hoa Kỳ George W. Bush về HIV, cho hay là đă có nhiều tiến bộ nhưng cứ mỗi bệnh nhân HIV nhận được trị liệu th́ có sáu bệnh nhân mới được phát hiện. Bác sĩ Brian Gazzard, Chủ tịch Hiệp Hội HIV Anh quốc, tuyên bố “Hiện nay, dịch HIV không kiểm soát được ở châu Phi, hoàn toàn không kiểm soát được ở châu Á”. Theo bác sĩ Pedro Cahn, chủ tŕ hội nghị: “Các dữ kiện khoa học tŕnh bầy tại hội nghị không chỉ là những tiến bộ mới rất quan trọng về điều trị và pḥng ngừa, mà c̣n về làm sao hỗ trợ các quốc gia đang mở mang để họ có thể áp dụng các tiến bộ đó đối với những người đang cần và đang mang rủi ro bị bệnh. Chúng ta đang đối phó với một căn bệnh có thể pḥng ngừa được, vậy mà mỗi ngày vẫn có trên 10.000 người nhiễm bệnh. Chúng ta đang đối phó với căn bệnh có thể điều trị được, vậy mà mỗi năm có trên 3 triệu người chết. Chúng ta đă không áp dụng được các kết quả này vào thực tế và đây là điều đáng hổ thẹn”. Thực vậy, sự gia tăng dịch AIDS không phải là do thiếu các kế
hoạch pḥng chống, mà là do không sử dụng/áp dụng được những phương
tiện sẵn có để làm chậm sự lan tràn của HIV. Cả 25 năm sau khi dịch
được phát hiện lần đầu tiên, đa số những người có nhiều rủi ro nhiễm
HIV đă không biết cách pḥng chống HIV. Lư do là tại nhiều quốc gia,
nhà hữu trách đă không chịu áp dụng hoặc dân chúng không thực hiện
những phương pháp được coi như hữu hiệu. Hy vọng là tiến bộ của y khoa học và quyết tâm của mọi người sẽ khống chế được HIV trong tương lai thật gần. Hội nghị 5 về HIV/AIDS sẽ họp tại Cape Town, quốc gia Nam Phi, vào năm 2009. Bác sĩ Nguyễn Ư-Đức
|