Chuyện Đời Thường

Đừng Như Con Bướm…

Bác sĩ Nguyễn Ư Đức

Sách Sử Kư có ghi lại chuyện công tử Quư Trát, con vua nước Ngô, đi chu du thiên hạ. Qua nước Từ ông vào yết kiến nhà vua.

Vua Từ thấy Quư Trát có thanh gươm quư cứ chăm chăm nh́n mà không dám nói xin. Quư Trát biết ư,cũng muốn tặng nhưng chưa tiện v́ cuộc du hành chưa hoàn tất.

Khi trở về, qua nước Từ, ông được tin nhà vua đă băng hà. bèn tới thắp nhang viếng mộ và để lại thanh gươm, kính tặng.

Quư Trát đă giừ lời hứa mặc dù chỉ mới là ư định trong ḷng.

Trong đời sống hàng ngày có nhiều lúc ta hứa với người này người kia một điều nào đó. Lời hứa có thể là quả quyết hoặc mơ hồ nhưng đều ảnh hưởng tới mối giao tế giữa ḿnh với người khác. Giữ được lời hứa th́ uy tín của ḿnh sẽ tăng lên trong khi đó phụ lời hứa th́ sự thất bại trong trường đời là điều thấy trước. Cho nên hiền triết Khổng Phu Tử xưa kia có nói: “Nhân vô tín bất lập”, người không giữ được chữ tín th́ không đứng được ở đời. Ông cũng đặt chữ Tín vào nhóm Ngũ Thường với Nhân, Lễ, Nghĩa, Trí, Tín.

Thực tế mà nói th́ giữ lời hứa quả t́nh là điều quan trọng.

Một người đang ở trong hoàn cảnh tuyệt vọng với ư nghĩ quyên sinh mà lời hứa cứu giúp đă được thực hiện th́ một mạng sống đă được duy tŕ.

Đôi trẻ kết hôn giữ được lời hứa đầu bạc răng long th́ chắc có nhiều hạnh phúc. Nhưng cũng có những hoàn cảnh hứa nhiều mà thực hiện chẳng được bao nhiêu, v́ không ư thức được khả năng, v́ vui miệng hứa trăng hứa cuội, v́ huênh hoang tỏ vẻ ta đây hứa càn. Thánh Kinh nhắc nhở “Kẻ to miệng hứa… mà không giữ lời hứa chẳng khác nào có mây, có gió mà chẳng có mưa” (Cn 25,14).

Và trở thành con người bất tín.

Bất tín th́ sẽ cô đơn lạc lơng trong xă hội. Như thi sĩ William Shakespeare cảnh cáo “Đừng tin kẻ dù đă một lần sai hẹn”.

Cho nên Napoleon Đệ Nhất nhắc nhở : “Cách giữ lời hứa tốt nhất là không bao giờ hứa”.

Nhưng mấy ai sống chung với nhau mà lại làm được như vậy.

Thực tế hơn, văn hào Jean Jacques Rousseau khuyên: “Chậm răi đưa ra lời hứa bao giờ cũng trung thành giữ được lời hứa”.

Hoặc theo sử gia Irving Washington “Đừng nhận cái ǵ mà ta không thể thực hiện nhưng hăy cẩn trọng giữ lời hứa”,.

Và khi đă:

“Nói lời th́ giữ lấy lời
Đừng như con bướm đậu rồi lại bay”.

Cũng như:

“Nói chín th́ phải làm mười.
Nói mười làm chin, kẻ cười người chê”.

Bác sĩ Nguyễn Ư Đức