Em nhất định phải sống

<Truyện ngắn trong quyển "Mua cần câu cho ông tôi - Cấp ngă lăo gia mại ngư cân" của Cao Hành Kiện, văn sĩ được giải thưởng Nobel Văn Chương năm 2000 do Liên hiệp văn học xuất bản xă xuất bản tại Đài Loan năm 1989.>

Anh từ " chuồng ḅ " đi ra , tay bưng chậu tiến về phía hồ chứa nước. Đó là một con đường đất nhỏ do chân người mới dẫm mà thành, nó giống một con rắn luồn giữa đám cỏ, quanh co khúc khuỷu, men theo sườn núi mà đi lên. Phía bên trên triền núi, mặt trời vẫn c̣n chói chang, nhưng đă mất dần cái gay gắt của những ngày hè oi bức. Về phía mấy đám cỏ rậm, trong các thửa ruộng dưới sườn núi, hơi nóng c̣n bốc lên ngùn ngụt. Thỉnh thoảng phảng phất một ít gió, nhưng chỉ là những cơn gió oi. Buổi học tập trong chuồng ḅ ngột ngạt vừa chấm dứt sau một ngày trời. Dù là mùa " giáp hạt ", nhưng lúa sớm v́ bị sâu hại, nên lúa muộn vừa phải cấy lại. Tuy nhiên chế độ quy định 5 ngày 1 lần học tập th́ vẫn không có ǵ lay chuyển được. Trường cán bộ đă băi bỏ ngày nghỉ chủ nhật, đổi thành chế độ nghỉ 10 ngày 1 lần, thế mà đă 20 ngày rồi vẫn chưa thấy có được ngày nào nghỉ, họ bảo sẽ nghỉ bù sau mùa " giáp hạt ". Đương nhiên đối với mọi người, học tập lại có nghĩa là nghỉ ngơi. Chỉ đối với người trách nhiệm lớp th́ học tập mới vất vả hơn lao động thôi, v́ lúc lao động tinh thần c̣n được thảnh thơi, tự do. Nhưng lúc học tập, người trưởng lớp cần chủ tŕ hội trường, lúc nào cũng phải liên tục dẫn dắt mọi người nói về cái ǵ đó cho hội trường đỡ tẻ nhạt, v́ thế tự anh không có cách nào suy nghĩ về những vấn đề gai góc riêng trong ḷng ḿnh được.

Mỗi phong thư của Thục Quyên gửi đến anh đều là một vấn đề hóc búa. Buổi trưa lúc đi anh cơm, anh lại vừa nhận được thư của Thục Quyên. Trên đường từ nhà ăn về chuồng ḅ, anh mở vội thư đảo mắt qua một lượt, lúc đến chuồng ḅ vẫn chưa đọc được kỹ. Mỗi ngày 40 centimét trên cái giường tập thể lớn, ngay cả manh chiếu một người nằm trải ra cũng không thể nào vừa. Chiếc này chồng lên chiếc kia, từ đầu phía đông trải đến phía tây. Thời gian nghỉ trưa, anh lại nằm trên cái phản gỗ 40 centimét đó, nhắm mắt, lặng lẽ ôn lại những điều lá thư c̣n ghi khắc trong trí nhớ. Cái câu ai oán tuyệt vọng : " Biết đâu chừng anh sẽ không c̣n gặp được em nữa !" cứ quay đi quay lại trong đầu anh không ngừng. Thục Quyên muốn nói không chừng nàng đă không c̣n sống nữa. Anh phảng phất thấy bóng dáng nàng nằm trong khe núi giữa đống đá lổn nhổn với chiếc áo cánh điểm các chấm hồng nho nhỏ... Anh không dám nghĩ tiếp nữa, thị giác anh như ngừng lại trên cái mầu đă bạc của chiếc áo vải hoa, trên đó như c̣n hơi nóng thân thể, hơi thở của Thục Quyên. Cái áo Thục Quyên mặc đó đă chứa bao nhiêu hạnh phúc của anh, anh làm sao quên được nụ hôn đầu tiên của hai người. Toàn thân anh mồ hôi đầm đ́a, một thứ mồ hôi lạnh. Chân tay anh giá buốt, ḷng dạ trôi dạt về phương trời nào.

Trong chuồng ḅ nóng bức, một con nhặng xanh đậu trên cánh tay anh, một con khác lại đậu lên mắt anh, anh dơ tay đuổi, chúng ong lên một tiếng rồi lại lộn về đậu lên môi anh. Chỉ có người chết rồi th́ nhặng mới đến bậu như thế chứ. Anh bực tức xua tay muốn đuổi tất cả những con nhặng đậu trên chiếc áo có chấm hồng đă bạc. Anh không thể để Thục Quyên chết như vậy. Anh phải t́m mọi cách để cứu nàng !

-Trưởng lớp à, anh đi đâu thế ?

Anh quay đầu lại thấy Trương Quốc Hưng, cởi trần đứng tắm ở bờ giếng bên sườn núi, đang hướng về phía anh gọi. Trong lớp chỉ có Trương Quốc Hưng là vẫn giữ cung cách bộ đội, gọi anh là trưởng lớp chứ không gọi anh là Tiểu Phương. Dưới quyền cai quản của anh, cả nam nữ, già trẻ, gồm khoảng 20 người. Có cả ông cán bộ ǵa họ Tống từ thời Diên An, lại có cả người đă làm qua Cục trưởng " Tẩu tư phái " (phái nắm quyền ngả theo Tư Bản chủ nghĩa năm 1965-ND), cả trưởng pḥng bị t́nh nghi là gián điệp, lại cả mấy ông khoa trưởng và phó khoa. Về mặt quá khứ, họ không có ǵ gọi là có vấn đề, nhưng lại có vấn đề về mặt chính trị. Đương nhiên cón một cô ở diện anh nghĩ về mặt quá khứ và chính trị đều được xem là trong sạch, nhưng v́ ḷng dạ ngay thẳng, mồm miệng bộc trực, nên mặc dù mới mười sáu tuổi đầu cũng bị đẩy đến Trường cán bộ. C̣n Trương Quốc Hưng, bộ đội phục viên, bị đưa đến đây, v́ đối với phái quản lư tiểu tổ quân quản không hợp quan điểm.

Anh vẫy vẫy tay về phía vại nước, rồi vội vàng đi xuống sườn núi, anh không muốn Trương Quốc Hưng lôi kéo ḿnh đến. Hiện giờ anh cần ở một ḿnh để rảnh rang suy nghĩ.

Xuống đến mấy đám cây dưới sườn núi, nghe chừng trời tĩnh gió hẳn lại, anh càng cảm thấy nóng bức. Một tiếng ve rỉ rả đâu đây. Ve miền núi, mầu xanh xám, bé hơn so với ve thường thấy, nhưng tiếng kêu lại đặc biệt ồn ào. Một con rắn mầu nâu với những khoang hồng đậm ḅ vụt qua cạnh chân anh. Lấy một cành cây gạt nhánh gai che lấp con đường nhỏ, anh thấy trước mắt một con đường nhỏ khác. Ṿng theo con đường này mà đi anh sẽ đến một thôn nhỏ gọi là lũng Chương Thụ. Đó là một nơi thâm u tịch mịch với khoảng mươi nếp nhà và một ngôi trường tiểu học sở tại. Hai bên sườn núi, những cây long năo lâu đời, tàn lá che phủ âm u, một khe nước chẩy dưới bóng cây, trong chốn nước trong veo đó dăm con ngỗng trắng bơi lội, dáng điệu vui tươi.

Đằng trước những căn nhà gỗ bên khe suối, người ta phơi quần áo, măng khô, rau dưa ; không gian tràn ngập một vị nồng nồng mặn mặn. Cái mùi này đối với anh thật dễ chịu, đó là mùi vị của cuộc sống, không giống tư nào mùi vị đơn điệu của căn pḥng nông thôn mầu gạch xám trong Trường cán bộ. ở đó lúc đi học, ngay cả đi nhà ăn cũng phải xếp hàng, ca hát.

Một vài cán bộ mặc quần áo cải cách xuống ruộng sinh hoạt, cầm bát đũa đến, sống như một bọn tội phạm bị cải tạo lao động. Nhất là đối với những người không biết lo liệu cho cuộc sống như ông già họ Tống : một cái thắt lưng da sắp đứt ḷng tḥng trên người. Tuổi càng cao, người càng béo, chân khập khiễng, lếch thếch cái đoạn dây lưng da trông như một cái đuôi không ngớt đong đưa. Ông này suốt ngày nằm ở một góc giường tập thể, trong các cuộc học tập thảo luận, thường chẳng buồn nói lấy một câu. Trái lại vào mấy ngày khai hội, lăo thế nào cũng nói vài câu, chỉ vừa đủ, không thừa không thiếu, vừa khôi hài vừa trịnh trọng làm mọi ngựi không nhịn được cười, nhốn nháo cả lên. Lăo nằm đó, bơ phờ, tiều tuỵ. Người mà đi ngủ trong chuồng ḅ th́ làm sao không sinh bệnh được ?

 Sau khi nông trường bị biến thành trường cán bộ, lúc mua máy cầy, trâu ḅ không dùng nữa đều bị đem bán xa gần cho những đội chăn nuôi. Nhưng chuồng ḅ th́ vẫn là chuồng ḅ, có xúc đi cái lớp đất phân mà trải lên vài gánh vôi th́ bất cứ ai chợt đi vào vẫn c̣n thấy thối hoắc. Ngửi kỹ một tư th́ chỉ thấy mùi đất và vôi, nhưng đương nhiên đấy cũng không phải là mùi vị của sự sống. Sự sống không ở trong trường cán bộ mà ở cuối con đường nhỏ kia. Nhất là khi đi đến gần chỗ trường tiểu học đầu thôn, nghe thấy tiếng trẻ con đọc sách th́ bất cứ ai cũng có một cảm giác ấm áp trong ḷng. Cô giáo trẻ với hai bím tóc óng ả, quần áo tươm tất hơn các cô gái địa phương một tư. Mỗi lần cô cất tiếng nói th́ tiếng đọc bài ồn ào của trẻ con nghe như đang la hét liền ngưng ngay lại. Cái tiếng phổ thông của cô giáo này, tuy không phải hoàn toàn là tiếng tiêu chuẩn, nhưng câu cú phân minh, thanh âm sáng sủa, dù ở từ xa nghe vẫn rất rơ ràng.

Anh thích cái cuộc sống ấy làm sao, một ư nghĩ thoáng qua trong đầu anh : Rời được trường cán bộ, đến trường tiểu học ở một thôn miền núi làm một giáo viên cũng có thể là một hạnh phúc rồi. Nói thế có nghĩa là t́m lấy một cảng để tránh gió. Đại biểu họ Lỗ tại hội quán chẳng đă nói : " Trường cán bộ không phải là cảng tránh cơn gió đấu tranh giai cấp đâu ! ". Anh đi trên con đường nhỏ này, cái tâm t́nh 10 ngày trước đó bây giờ bỗng cũng trở thành mơ hồ.

Ve sầu kêu càng ầm ỹ, chiếc may-ô ướt đẫm dính sát vào lưng. Cách đây 10 hôm, anh nhận được phong thư trước của Thục Quyên. Thư nói về chuyện một nữ học sinh hoa kiều tải ba rương to đầy quần áo và đồ tư trang đám cưới đến một trường tiểu học ở mạn ngược. Hơn một tuần lễ sau, nghe nói cô bị ngă xuống chết ở một khe núi gần trường tiểu học của cô. Tự cô nhẩy xuống khe hay cô bị người khác đẩy xuống ? Không ai có thể biết sự thể thế nào.

Nhận được bức thư ấy xong, nhân cơ hội vào huyện lỵ tải phân hoá học, anh đáp xe đi đánh một điện báo cho Thục Quyên : " T́m mọi cách xin vào làm công nhân nhà máy ngay ". Đồng thời anh cũng viết một phong thư, năm lần bẩy lượt dục Thục Quyên đi gặp người phụ trách phân công, nói khéo với anh ta là ḿnh có khả năng làm công tác tuyên truyền, có thể viết các cột báo phê b́nh lớn, có thể dậy diễn kịch cổ động. Xin đến công xưởng để tiếp thu sự tái giáo dục có nghĩa là đến một phân xưởng làm công nhân cũng được, miễn đừng phải đi làm ở một trường tiểu học nơi thâm sơn cùng cốc, chỗ chỉ có một trường, một thầy. Nếu thần kinh của Thục Quyên căng thẳng là hoàn toàn có lư do, v́ lúc phân phối sau khi tốt nghiệp, hồ sơ của cô đương nhiên đă có dấu đen của đội chuyên chính về tội danh bố cô. Trong thư hồi âm, tâm t́nh của cô càng thêm phần buồn bă, cô nói ḿnh chẳng c̣n biết xoay sở ra sao nữa. Tất cả đều vô hiệu. Vả lại cùng chờ để được phân phối với cô c̣n có một nam sinh viên Đại học Thanh Hoa, về mặt học lực anh này c̣n cao hơn cô mà đă bị phân đến làm thợ rèn trong một công xă đúc thép th́ làm sao cô c̣n mong được phân về một chỗ tốt hơn. ở sở phân công chỉ c̣n lại cô và một nam sinh khác là chưa nhận được công tác. Những bạn học nữ lúc chia tay nhau đều đă khóc, c̣n anh chàng bị phân đi công xă đúc thép th́ đă uống đến say tuư luư. " Đó là người đại diện cho cả thế hệ bị vứt đi của chúng ta ằ, trong thư cô lại dùng những lời như vậy. Nếu chẳng may phong thư bị kiểm tra th́ chắc chắn cô sẽ bị lôi ra phê đấu tức khắc.

Ḷng dạ bồn chồn buồn bực, anh đi về phía bờ đê hồ chứa nước. Một mặt nước trắng phau hiện ra trước mắt anh. Gió nhè nhẹ thổi từ mặt hồ lên, tuy vẫn c̣n là một luồng khí nóng, nhưng khi lướt qua, nó cũng đem lại ít mát mẻ. Anh chăm chú nh́n một lúc, bên trái vách núi mầu thép xanh dựng đứng một thân tùng bù xù cong queo mọc ra từ hốc đá, có nhánh ḅ cả lên vách đá, sức sống đến là mănh liệt. Mà không hiểu sao con người lại yếu đuối đến như thế ? Phía dưới vách núi đá thẳng đứng là mặt nước hồ mầu ngọc bích sâu thẳm. Càng về gần phía bờ đê sắc hồ càng nhạt dần rồi trở thành một thứ mầu khó biết gọi là ǵ ; tuỳ ánh sáng của sóng, một mảng th́ trong sáng tiếp theo một mảng vẩn đục. Bờ đá ven đê mọc rậm một loài trúc nước. Chỉ trừ một vài chỗ trông thưa thớt một tư, đại khái v́ đó là vài con đường ṃn mà lúc xuống bờ nước đặt lồng câu tôm xă viên dẫm đạp lên mà thành. Phía dưới đê, bên bờ nước là mấy khối đá xanh lớn có thể dùng để giặt quần áo, hoặc đối với một người bơi lội cũng có thể là chỗ dùng làm bệ nhẩy.

Vứt chậu rửa mặt xuống, cởi áo may-ô và quần dài, trên người chỉ c̣n chiếc quần đùi,  anh ngồi lên một tảng đá, thả hai chân vào nước làm ra vẻ đang tắm rửa, nếu chẳng may có ai đi qua nh́n thấy th́ cũng không thể đoán được nỗi ḷng anh đang đầy tâm sự.

Phiến đá bị ánh nắng mặt trời nung nóng bỏng. Lúc ngồi xổm xuống vúc ít nước lên mặt, anh thoáng nghe thấy tiếng người khóc sụt sịt. Nước từ phiến đá xanh ướt át ḍ dỉ chẩy xuống, không lẽ nào phiến đá có thể khóc ? Anh cảm thấy thần kinh của ḿnh không b́nh thường. Anh đứng lên dùng chân tát nước lên phiến đá. Bỗng nghe thấy trong mấy bụi trúc sau lưng có tiếng động, anh vội định thần chăm chú nghe. Nhưng bốn bề lại đều yên lặng như tờ, ngay cả tiếng ve sầu râm ran cũng đă tan biến ở mạn sau bờ đê. Chỉ c̣n nghe thấy tiếng ve lẻ loi ở vài nơi bên tả ngạn. Nước hồ khe khẽ vỗ vào hang động tiếp giáp với mặt nước phát ra những thanh âm ùng ục, ồng ộc. Anh dứt khoát nhẩy xuống nước, bao nhiêu buồn phiền trong ḷng bỗng đều như bị nước hồ gột rửa sạch.

Anh lội đến chỗ nước sâu ngang lưng rồi chúi đầu nhẩy ùm xuống nước, hướng về phía trước mà bơi. Sau bữa cơm chiều, anh sẽ lén chạy đến bưu điện công xă để gọi cho Thục Quyên một cái điện liên tỉnh, ngoài cách này không có cách nào tốt hơn. Đương nhiên trong lúc gọi điện phải coi chừng sắp xếp ngôn từ, cần phải hỏi rơ t́nh huống, lại không thể để cho người tiếp viên sở Bưu điện hiểu ra là vấn đề ǵ. Nếu không nắm chắc được t́nh h́nh Thục Quyên th́ không có cách nào có thể giúp nàng một cách hữu hiệu. Chỉ cần nghe tiếng Thục Quyên qua điện thoại anh mới có thể yên tâm. Anh ngẩng mặt lên bơi, làm tối thiểu động tác, chầm chậm khua chân, khua tay đủ để cho thân thể thăng bằng không ch́m xuống là được.

Anh lại tựa hồ nghe thấy tiếng nức nở ở đâu đây, không phải là tiếng nước mà là tiếng người. Anh ngẩng đầu lên, thân ḿnh lập tức ch́m xuống. Nhưng trong giây phút ngắn ngủi ngẩng đầu lên đó, anh đă thấy rơ một cô gái đang khóc nức nở. Hai cánh tay anh soải mạnh trong nước, cố xua tan ảo giác nọ. Đó không phải là tiếng của Thục Quyên, giọng của cô không thanh và cao như thế, so với thanh âm này phải trầm hơn một tư. Mười tháng trước, buổi tối hôm chia tay nhau, Thục Quyên đột nhiên bảo : Em oán em mà c̣n hận cả anh nữa, giữa chũng ta đáng lẽ không nên để cho xẩy ra cái loại t́nh cảm này. Lúc ấy anh vô cùng tức giận, anh đă đẩy cô ra và hỏi cô nói ǵ lạ vậy. Thục Quyên lăn xả vào ḷng anh khóc nức nở. Anh không thể v́ bố Thục Quyên bị quy là thành phần phản cách mạng mà bỏ cô được, anh không phải là loại người như thế. Anh vỗ về Thục Quyên, để an ủi nàng anh bảo : Tất cả rồi sẽ đi qua, hăy để anh với em cùng nhau qua cuộc thử thách của thời đại này, em hăy tin vào anh.

Anh lại đạp nước, ngoi đầu lên khỏi mặt hồ. Mặt hồ yên tĩnh, không một âm thanh nào, bên tai chỉ nghe tiếng gió vi vu. Mặt trời đă khuất sau sườn núi đá. Mặt hồ dưới vách núi đă trở thành u ám. Mắt cá chân anh đụng phải rêu. Anh bơi vào phía bờ v́ sợ vướng rêu. Bốn bề chỉ c̣n mỗi một ḿnh, gánh nặng chất chứa trong ḷng anh càng trở thành trầm trọng.

" Trưởng lớp !ằ, Trương Quốc Hưng xuất hiện trên đập, cởi trần, tay cầm chậu rửa mặt, vẻ mặt hớn hở hướng về phía anh gọi. Anh bơi lại. Cái anh chàng này đến thật đúng lúc, anh đang cần có kẻ bầu bạn, giúp anh thoát khỏi nỗi cô đơn.

" Nước mát lắm ằ, anh đáp lại với vẻ của người đến chỉ để t́m lấy sự mát mẻ. Trương Quốc Hưng vứt đôi xăng đan dưới chân ra, cởi thắt lưng, tụt quần thuận tay vứt lên mặt đê, leo lên một phiến đá rồi nhẩy ùm lao đầu vào nước. Như một con vịt, anh ngoi đầu ra khỏi mặt hồ cách bờ khoảng 10 thước, mồm phun nước.

Anh leo lên bờ ngồi trên một phiến đá, nh́n Trương Quốc Hưng nghịch nước, ḷng không khỏi vui lây v́ sức sống tràn trề động tác của cậu thanh niên. Tay này đang thời sung sức, tinh thần sung măn, tuy nhiên cứ động một tư là cằn nhằn, dường như chỉ dùng tất cả tinh lực và tâm trí chỉ để làm sao cho cuộc sống được thoả đáng. Ngoài cái 40 phân trong giường tập thể và việc sắp hàng một ngày ba bữa cơm, cậu ta chỉ cố t́m cho được càng nhiều những lạc thú nho nhỏ, như làm sao căng cái đ́nh màn cho thẳng, đẹp. Bây giờ anh mới phát hiện ra điều này, điều mà hầu như chẳng ai để ư đến.

-Trưởng lớp, anh nh́n, trên mặt nước có cái ǵ đấy ? Trương Quốc Hưng từ trong nước kêu to.

Quả nhiên cách Trương Quốc Hưng khoảng 30-40 thước đằng xa có một điểm trắng trôi nổi trên sóng. Đứng dậy, anh bảo :

-Không nh́n rơ.

-Có phải nó đang trôi không ?

Mặt trời đă lặn sau núi, cái vật mầu xám lềnh bềnh càng hiện rơ hơn trong khoảng bóng đen của bức tường đá xám ngả xuống mặt hồ, nhưng h́nh như càng lúc càng trôi ra xa.

-H́nh như nó đang di động, anh đáp lại.

-Anh để mắt quan sát nhé, tôi đến gần xem sao.

Trương Quốc Hưng lại nhẩy ùm xuống nước, chỉ một lúc sau đầu anh đă nhô gần cái vật trôi nổi kia, anh phun nước ra, lấy tay vuốt mặt rồi lại lặn xuống nước. Đột nhiên cái điểm xám trên mặt nước bỗng biến mất, Trương Quốc Hưng cũng ngoi đầu lên gần đấy.

-Cậu cứ bơi đi tôi chỉ đường cho.

Thanh âm đến từ mặt hồ càng lúc càng nhỏ, nhưng vẫn rất rơ ràng, Trương Quốc Hưng đă bơi được rất xa. Cái điểm đó lại bỗng xuất hiện bên phải của Trương Quốc Hưng, hướng về khoảng rộng của hồ nước mà di động, ánh sáng lấp lánh của sóng trên mặt hồ cũng đă tối đi. Cái vật trôi nổi kia cũng đă trở thành một điểm đen xám.

-Hướng về bên phải mà bơi ! Anh gọi to về phía Trương Quốc Hưng , tay chỉ trỏ vào cái điểm đen xám đang di động đó. Trương Quốc Hưng nhắm hướng anh chỉ bơi đi t́m, chầm chậm đến gần cái điểm đen xám ấy, chỉ c̣n thấy y hụp đầu lặn vào nước, một lúc sau lại xuất hiện trên mặt nước.

-Cái ǵ thế, anh hỏi lớn.

-Một con cá to.

Sóng nước dội tiếng Trương Quốc Hưng trở lại, tiếng tuy nhỏ nhưng chứa đựng trong đó mười phần hưng phấn. Anh tức khắc cũng thấy ḷng hồi hộp v́ cuộc đuổi bắt này.

-Đừng để nó thoát nhé !

Nghe thấy tiếng hô hoán của ḿnh đầy vẻ khẩn trương và nhiệt t́nh, anh cũng tự giật ḿnh.

Trương Quốc Hưng quay ḿnh bơi ngược về phía bờ

-Vuột mất rồi à ? Anh hỏi.

Trương Quốc Hưng lại lặn xuống nước. Một giây, hai giây, ba giây, bốn giây...

Cái thằng nhỏ này không coi chừng rêu quấn vào mất. Nhưng Trương Quốc Hưng lại nhô lên mặt nước ngay trước mấy bụi trúc, hít một hơi dài rồi lại lặn ngay xuống, mặt nước gợn lên thành một đường sóng tṛn lan rộng ra. Cái thằng này chơi liều thật ! Anh vừa hướng về phía đó di động được một bước th́ Trương Quốc Hưng lại ngoi đầu lên trên mặt nước, lúc ch́m lúc nổi, hai tay rơ ràng đang gh́ chặt một cái ǵ đó, có vẻ vật lộn quyết liệt. Phạch một tiếng, một cái đuôi cá mầu vẩy sáng loáng vọt lên mặt hồ. Rút cuộc Trương Quốc Hưng thở hổn hển, hai tay móc chặt vào mang một con cá nặng hơn mười cân, đến vứt nó lên tảng đá. Mặt đá lập tức loang đầy máu, mang cá hồng tươi tḥi cả ra ngoài, đuôi cá c̣n dẫy lên một cách đau đớn.

-Cậu tài thật đấy ! Anh không khỏi thốt lên lời ca ngợi Trương Quốc Hưng.

-Tay tôi cũng ră rời rồi.

Trương Quốc Hưng một tay xách cá, tay kia dơ ra trước mặt anh đầy máu, không rơ bao nhiêu là máu người, bao nhiêu máu cá. Nhưng không hiểu sao, cái anh thương tiếc không phải là Trương Quốc Hưng mà lại là con cá đang há hốc mồm ra dẫy chết kia. Trương Quốc Hưng, một người lúc nào cũng cụ bị đầy đủ tất cả, rút ra một con dao thợ điện đeo ở thắt lưng quần vốn dùng để ứng phó với những trường hợp cấp bách như thế này. Anh bảo :

-Con cá chắm đen này đă bị thương, chứ b́nh thường th́ chỉ có tài thánh mới bắt được nó. Trương Quốc Hưng tiếp :

-Phải chập cả hai cái chậu rửa mặt lại th́ mới đủ chỗ mà nấu nó, ḿnh bưng nó về lớp học cho mọi người mổ nó chăng ?

-Đương nhiên là mổ rồi, anh đáp, " mổ "  là một từ trong thứ tiếng lóng mà " năm bẩy chiến sĩ " tự ḿnh sáng tạo ra để nói về những thứ tự ḿnh có thể tăng gia ngoài khẩu phần ăn uống ở pḥng ăn. Kể ra đó cũng là một thứ lạc thú trong cuộc sống. Anh đáp lại như thế, nhưng trong ḷng bỗng thấy mất hết cả nhiệt t́nh.

Thế là Trương Quốc Hưng mổ ngực và bụng cá, cậu ta nhặt về một ít cành khô, đào một cái lỗ, cắt cá thành khúc rồi bỏ vào chậu rửa mặt. Cậu lại dùng cái bật lửa lúc nào cũng đầy xăng đánh lửa đốt. Hai người đi rửa tay, mặc quần dài, ngồi chờ canh cá. Trương Quốc Hưng châm một điếu thuốc rồi đứng dậy bảo :

-Tôi đi t́m chút đồ để nêm đây, nếu không th́ thật có lỗi với con cá sống to này. Anh trông nhé, đừng để tắt lửa là được.

Trương Quốc Hưng đi rồi, anh nh́n lửa bén xèo xèo vào mấy cành cây khô, ḷng lại ch́m vào suy nghĩ. Nếu không gặp con cá số đen đủi này, về pḥng ăn cơm tối xong, anh đă có thể ghé sang phía công xă. Chỉ v́ nồi canh cá này mà nhất thời anh bị kẹt lại đây. Lúc con cá bơi ra khơi hồ rộng, nếu anh không chỉ cho Trương Quốc Hưng thấy th́ bây giờ anh đă trốn về được rồi. Con cá nổi lên mặt nước có lẽ v́ bị thương, sớm muộn có thể cũng chết, thối rữa trong nước và sẽ bị ruồi bâu muỗi đậu ; nhưng biết đâu nó cũng có thể tự lành. Mang đă bị móc ra, mồm há hốc, thế mà toàn thân nó vẫn dẫy dụa, chứng tỏ con cá này sức sống rất mănh liệt. Nhưng tiếc ǵ cho một con cá, cá có phải là người đâu. Nếu cải thiện được miếng ăn uống một tư th́ cũng không phải là điều xấu. Anh cũng chả thấy ǵ làm thèm khát, cứ để cho những người trong lớp thích thú là được, nhưng trước mắt anh thấy ḷng ḿnh nguội lạnh lắm.

Quanh hồ nước đă tối đen, chỉ c̣n ánh sáng hoàng hôn bên trời là lộng lẫy. Trên mặt hồ bát ngát ánh chiều đă khuất, một màn sương mờ ảo lăng đăng dâng lên. Dưới sườn đá núi, các chỗ tối trông âm u đáng sợ . ở phiá ấy, tiếng một loài chim không biết là chim ǵ, vọng lại nghe càng rợn người. Màn đêm cũng theo tiếng chim buồn bă mà buông xuống. Anh nghe trong các bụi trúc có tiếng động, ban đầu chỉ nghĩ là tiếng gío đêm, thanh âm càng lúc càng gần. Anh chợt nhớ đến tiếng nức nở của cô gái nghe được trước đó, anh bỏ thêm củi khô vào đống lửa sắp tắt rồi ngửng đầu về phía tiếng động trong bụi trúc. Quả đúng là có ai đang vén những cành trúc trên con đường nhỏ mà đến. Rồi một cô gái tết hai bím tóc ngắn xuất hiện trước mặt anh. Thoạt nh́n rất quen mặt, nhưng anh không nhớ rơ đă gặp qua ở đâu. Thấy anh, cô gái chợt lùi lại một bước, tay cô xách một túi lưới chỉ ny-lông, bên trong đựng một bộ áo tắm mầu hồng đậm. Con gái một ḿnh đi bơi ở đây chắc gan mật phải lớn lắm. Các cô gái nông thôn vùng này vốn không biết bơi lội là ǵ. Mà quần áo bơi của cô lại không ướt và chắc cô không ngờ trên tóc rối c̣n dính lá tre khô. Lúc nẫy người khóc chính là cô. Anh cảm thấy đôi mắt cô bé chứa đầy lo sợ, không hiểu sao anh nh́n cô mỉm cười. Nhưng cô gái cau mày lại rồi thở đài, buông thơng một vẻ mặt sầu năo. Cô xích qua một bước, không đi vào con đường nhỏ mà ṿng trước mặt anh, đoạn đi vào con đường dưới mấy cây long năo. Anh nhớ lại rồi, đấy là cô giáo ở trường tiểu học. Cô này sau khi vội vàng đi vài bước, quay nh́n lại vẫn không thấy anh xê dịch liền dừng lại, đưa mắt nh́n anh một lần nữa, một cái liếc mắt dường như đồng cảm. Rồi cô đi chầm chậm, không ngoảnh lại nữa. Chiếc áo cánh màu xanh da trời nhạt và tiếng chân bước nhẹ nhàng tan đi trong bóng chiều đang xuống. Anh nghĩ xem ra cô gái này cũng có tâm sự riêng, nỗi buồn riêng, giống như anh, cô đi t́m một chốn không người để than khóc một ḿnh.

Anh ngồi chồm hỗm xuống, khơi đống tro củi, h́ hục thổi lửa. Hai con chim đập cánh trước sau bay nhanh qua đầu anh rồi đáp xuống phía bụi trúc, từ đó vọng ra tiếng kêu cô cô, cô cô. Một đôi chim cút. Bên bờ nước, đâu đó một con nhái rụt rè kêu lên vài tiếng như thăm ḍ rồi sau đó yên tâm mới ra sức kêu liên tục. Nền trời chỉ c̣n một vệt hồng nhỏ, trên mặt nước sương mù đă dầy đặc.

Lúc anh và Trương Quốc Hưng bưng được hai chậu cá ninh dừ, nêm thơm phức về đến chuồng ḅ, mọi người đă vào bữa, tụ tập dưới ngọn đèn băo, đang nóng ḷng chờ đợi hai người. Đây là một bữa cơm tập thể vô cùng vui vẻ. Mọi người đều tán dương tài bơi lội của chú Trương là cao cường. Đến cả Lư Tính thuộc phái tẩu tư b́nh thường không nói ẩu cười bừa cũng đă cười đùa, gọi chú Trương là " lăo tẩu ", lại c̣n bảo : " Cái này so với Tống Giang tại đầu sông Tầm Dương ăn canh cá chép th́ vẫn c̣n tươi hơn ". B́nh thường gặp cơ hội thế này, lăo họ Tống phải vừa nói vừa cười, thế mà ngược lại lúc này ông cụ vẫn nằm bẹp trên giường, mồm câm như hến.

 - Đồng chí Tống Thành, nếm thử tay nghề của chú Trương xem nào, anh gọi ông già họ Tống, hy vọng mọi người mau mau ăn cho xong con cá để anh c̣n có cơ hội chuồn đến công xă. Công xă cách trường cán bộ đến hơn năm cây số đường đất, nếu chạy bộ, nửa đêm vẫn c̣n có thể về lại kịp.

-Các người ăn đi, tôi đă ngửi thấy mùi cá thơm rồi. Ông lăo nói với một thanh âm không c̣n khí lực, người dựa lên mảnh chăn bông cũ màu xám. Bên cạnh gối đầu là cái bát tráng men, cơm cũng chưa ăn. Anh hỏi cụ :

-Cụ bị đau ở đâu ?

-Cậu đừng lo, cụ nh́n anh cười cười, cái cười cũng hàm chứa bao nhiêu mệt mỏi. Anh vô ư đụng phải tay ông cụ, cảm thấy nó nóng hổi.

-Cụ sốt đấy !

-Cũng hơi hơi.

-Kêu bác sĩ đến khám cho cụ nhé ?

-Tôi uống một ít thuốc rồi.

Anh sờ trán ông cụ, trán cũng nóng bỏng, tuy nhiên, vào một ngày nắng oi như thế này th́ cái ǵ mà không hừng hực.

-Thôi cứ gọi bác sĩ đến xem thế nào, " lăo tẩu " nói.

Trong lớp có người đă ăn cơm xong liền đi gọi bác sĩ.

Ăn xong cơm, cái cô y sinh của pḥng thuốc cơ quan trước kia, cô y sĩ tṛn tṛn béo béo từ bên nữ túc xá đến. Đo xong nhiệt độ, cô bảo : " 42 độ. " Mọi người tiếp lấy nhiệt kế tụ tập dưới ánh đèn xem xét, gần như không tin có thể như thế được. Cái hứng thú của bữa canh cá bỗng tan biến, mọi người chung quanh không ai nói một tiếng nào.

-Cụ có sốt rét bao giờ không ? Có bị phát lạnh không ? Cô y sĩ hỏi.

Ông lăo lắc đầu.

Cô lại hỏi : -Thế có ho không ?

Ông lăo lại lắc đầu.

-Cụ cảm thấy trong người sốt đă bao lâu rồi ?

Ông cụ nói không rơ, chỉ biết cách đây mấy ngày thấy trong người không khoẻ.

-Không khoẻ sao c̣n đi lao động ? " Lăo tẩu " chen vào.

Hôm qua mọi người không cho cụ xuống ruộng, cụ vẫn khăng khăng đi.

-Đâu cần phải liều mạng già như vậy ! Có ai đó chen vào một câu, câu này có ư nói kháy lời động viên tuyên truyền của đại biểu họ Lỗ là : " Cách mạng càng phải liều mạng ".

Y sĩ lại hỏi : -Cụ có nhức đầu không ? Tim có hồi hộp không ? Huyết áp có cao không ?

-Gần đây không có đo, lúc trước thấp là 107, cao là 200.

-Huyết áp cao như vậy mà làm sao xuống được ! Lại có ai đó nói một câu.

-Tôi cho cụ thuốc giảm sốt cái đă, thuốc giảm huyết áp cụ cứ tiếp tục uống. Y sĩ nói to, nhưng mọi người ai cũng cảm thấy là bản thân cô ta cũng không nắm chắc được bệnh t́nh.

Sau khi y sĩ đi rồi, một con ngài to bay lên cái chao đèn, nơi đám phù du vẫn lượn không nguôi. Không ai động đậy ǵ. Có người nào đó hích vào cánh tay anh một cái, hoá ra là " lăo tẩu " đang nh́n anh ra hiệu. Anh đi theo ôlăo tẩuằ ra chuồng ḅ.

-Phải kêu một cái xe đưa ông cụ đến y viện huyện th́ hơn, "lăo tẩu" nói khe khẽ.

-Tôi đi đến văn pḥng trường thăm ḍ t́nh h́nh xem sao. Anh nói không cần nghĩ ngợi, rồi vào nhà cầm ngay cái đèn pin, đi về phía văn pḥng trường.

Trên đường đi, anh dùng đèn pin soi vào đồng hồ xem giờ : 8 giờ 40'.

Từ văn pḥng trường về, không thể kịp tạt qua công xă. Nếu điều được một chiếc xe chở ông cụ đến nhà thương huyện cũng là tốt rồi, lúc đó anh sẽ cùng xe đi, ra đến huyện lỵ sẽ gấp rút gọi cho Thục Quyên một cái điện đường dài. Anh nghĩ đến điều này lại b́nh tâm được một chút.

Người đại biểu nhà binh ở văn pḥng trường mở rộng cửa, ông họ Lỗ, trên người đánh mỗi chiếc may-ô, đang phe phẩy cái quạt lá, dĩ nhiên chẳng có vẻ uy nghi lúc mặc quân trang đi tuần tra tư nào, hoá ra ông ta cũng sợ nóng. Trong pḥng c̣n hai cán bộ văn pḥng trường đang ngồi, cũng áo may-ô, quần đùi.

-Gạch nung không kịp th́ xây tường đất, dù thế  nào đi nữa, trước tháng 10, hàng loạt công nhân viên chức sẽ đem vợ con đến, Lỗ đại biểu nói.

-Xây tường đất có thể qua được mùa mưa, vả lại tường đất mới xây cũng chịu được một năm, lúc khô mới đặt được rui, c̣n ướt nếu đè xuống một cái không sập th́ cũng nứt, một vị khác nói.

-Theo tôi hay là dùng phên tre quây lại làm lều, không có cách nào khác, lều tre dựng rất nhanh, lấy bùn trát lên, mùa đông cũng ngăn được gió.

-Lều tre th́ lều tre, chung quy trước lễ Quốc khánh mọi người sẽ đến, đó là nhu cầu chiến lược của trung ương, ông đại biểu họ Lỗ biện bạch.

Anh đi vào cửa gọi một tiếng : -Lỗ đại biểu.

-Có chuyện ǵ thế ? Đại biểu họ Lỗ quay mặt hướng về phía anh cau mày, có thể v́ sợ anh vừa nghe được những điều cơ mật đáng lẽ không được phép nghe, cũng có thể v́ mỗi lần anh đến đều để phản ánh ư kiến quần chúng trong lớp học. Anh báo cáo về bệnh t́nh của Tống Thành, lại bảo trong lớp học mọi người nhất trí yêu cầu trường phái một chiếc xe đưa ông cụ đi bệnh viện huyện cấp cứu.

-Sốt thôi chứ có sao đâu ? Y sĩ chả khám qua rồi à ? Có người chỉ kiếm cớ để thoái thác, cứ ở nhà không chịu ra đồng th́ chẳng sinh bệnh ư ? Ông đại biểu họ Lỗ giận giữ ra mặt.

-Anh là một trưởng lớp, điều đầu tiên là phải làm tốt công tác tư tưởng, làm sao cho tinh thần mọi người ổn định, không được hùa theo ư kiến quần chúng.

-Nếu chẳng may xẩy ra vấn đề, tôi không chịu trách nhiệm, anh vội vàng nói tiếp ư của ḿnh.

-Việc ấy không cần anh phải lo. Lỗ đại biểu ngắt lời anh.

-Đó không phải là trách nhiệm của một cá nhân mà là trách nhiệm của tổ chức. T́nh h́nh đă rơ. Ngày mai mà không hết sốt th́ ta sẽ nói chuyện. Khẩu khí của y có vẻ hoà hoăn hơn.

Anh từ văn pḥng trường quay về, trên đường đến " chuồng ḅ ", trăng đă lên, toả sáng, bầu trời sao lấp lánh dưới ánh trăng bỗng trở nên ảm đạm. Con đường đất bùn biến thành một mầu xám và hai bên đường ruộng nước nhuộm một mầu đen như mực. Bốn bề tiếng nhái kêu ran. Ngày mai lại sẽ là một ngày oi bức.

Gần sáng khoảng ba giờ rưỡi đă phải dậy, lần ṃ trong đêm tối mà ra đồng. Lúc này anh mới thấy khắp người đau nhức như dần, nhất là ở đoạn dưới lưng, chẳng khác nào thân thể bị đứt làm đôi. Sương từ trời sa xuống, hễ ngửng lên là ướt cả má, lúc này mà được nghỉ ngơi th́ mới đúng. Thế là kế hoạch gọi điện cho Thục Quyên tối nay xem như đă hỏng. Anh ngửng mặt nh́n vầng trăng, nó có vẻ đang di động, bốn bề ánh trăng vằng vặc làm ḷng người cũng lây một thứ cảm giác trong sáng.

Thục Quyên đang mong đợi anh cứu giúp, thế mà ngoài việc nói suông vài câu trong điện thoại, chẳng qua bảo nàng chờ đợi, kiên tŕ, cố chịu đựng, anh vẫn không thể nói với nàng điều ǵ khác hơn ư ? Chẳng lẽ anh không thể gọi điện nói với nàng là anh yêu nàng hay sao ? Có lẽ nào không thể nói được một điều như thế ? Trong thư mặc dù có thể nguy hiểm v́ bị kiểm tra anh cũng đă liều bộc lộ chút t́nh cảm, tuy nhiên nó không khơi lên nơi Thục Quyên đủ nghị lực để tiếp tục sống. Cái nhạt nhẽo của những lời lẽ suông này chẳng khác ǵ ánh trăng lạnh lẽo, nó không đủ nhiệt t́nh để sưởi ấm ḷng người. Mà riêng anh cũng chẳng được như vừng trăng cô tịch kia, lặng lẽ đi qua bầu trời đêm. Anh có lần nói với Thục Quyên rằng chỉ mong sao được cùng nàng lênh đênh trên một con thuyền giữa biển cả, dưới ánh trăng chỉ có hai người bên nhau. Câu trả lời của Thục Quyên lúc ấy làm cho ḷng anh lạnh giá : Em sợ biển tối đen lắm, em không đi đâu, chỉ mong sao có được căn nhà của ḿnh. Trong giây phút đó, anh mới nghĩ biển đâu phải lúc nào cũng mang mầu xanh biếc, mầu đen sẫm của biển sâu và sóng cả không thể không làm anh kinh hăi. Đối với biển xưa nay anh chưa từng có một ấn tượng như vậy. Anh sở dĩ thích biển, chính v́ anh ư thức được rằng xưa nay anh vốn là người chủ động, kẻ chinh phục, không để cho t́nh thế đưa đẩy. Thế mà anh vẫn bị vận mệnh chi phối và bất cứ lúc nào cũng có thể bị mất thăng bằng. Ai cũng biết anh có một người bạn gái, ai cũng biết đó lại là người vợ chưa cưới của anh, nếu chẳng may Thục Quyên có mệnh hệ nào th́ lập tức anh sẽ mất thăng bằng. Trước mắt sở dĩ anh được một phần tín nhiệm nào đó, cũng v́ anh dám bầy tỏ ư kiến của riêng ḿnh, không vâng vâng dạ dạ, không nơm nớp lo sợ. Bởi anh không có gánh nặng nào trên lưng nên vẫn có thể giữ được thăng bằng. Cho nên từ lúc bố Thục Quyên bị đội chuyên chính bắt, mẹ nàng bị thẩm tra, nàng bị mất thăng bằng về mặt tinh thần, tất cả chỉ c̣n trông nhờ vào anh. Trong giai đoạn này chỉ một câu nói của anh cũng có thể tác động đến nàng, cho nên anh không thể không gọi điện cho nàng. Anh vẫn c̣n mường tượng được cái chau mày của cô gái gặp ở con đường nhỏ dưới hàng cây long năo, cái cau mày chất chứa bao nhiêu khổ năo và nghi ngờ. Anh phải nói ǵ với nàng ngay lúc này mới được. Anh lấy đèn pin soi vào đồng hồ đeo tay : 9 giờ rưỡi. Đến được công xă cũng phải giữa khuya, lại phải gọi người trực điện thoại dậy, gọi một cái điện như thế, dẫu không bị xem là một thằng điên th́ cũng bị người ta nghi ngờ.

Về đến được " chuồng ḅ ", lập tức anh buông màn ngủ thiếp đi. Anh ră rời về cả tinh thần đến thể xác. Anh nằm mơ thấy một con chim ưng lượn quanh, dương cánh mà không cử động, cứ lượn quanh trên đầu anh, c̣n anh th́ lại tựa hồ đang nằm trên một con thuyền nhấp nhô trên sóng nước, mà con thuyền này lại phảng phất là chính bản thân anh...

Đến nửa đêm, anh bị tiếng thở của ông cụ làm tỉnh giấc, cổ họng của cụ già, phát ra một thứ âm thanh khàn khàn, vi vu như tiếng gió thổi vào cửa sổ thủng, càng làm anh khó chịu. Anh ṃ đến phía đầu giường tập thể hỏi :

-Chưa ngủ à ?

-Trời sắp sáng chưa ? Cho tôi ngụm nước tôi uống thuốc. Cụ già đáp lời, vừa nói vừa không ngớt thở hồng hộc.

Anh ṃ mẫm t́m cây đèn băo rồi vặn lên cho sáng một tư. Vầng sáng lờ mờ soi lên tấm ngực trần của ông già. Từ gáy đến mặt ông đều đỏ ửng. Anh kinh hăi, đă quá nửa đêm, cái nóng ban ngày không c̣n, thế mà ông cụ toàn thân nóng bỏng. Anh đem nước đến, đỡ ông lăo dậy cho uống thuốc, uống xong ông lăo khép hờ đôi mí mắt, ngửa mặt nằm xuống.

-Đưa cụ đến y viện huyện nhé ? Anh hỏi.

Ông lăo không tỏ vẻ ǵ phản đối, anh đến chỗ Trương Quốc Hưng nằm ở giường tập thể, thúc vào người đánh thức y dậy.

-Có việc ǵ thế hả trưởng lớp ? Trương Quốc Hưng ngồi bật dậy, dáng kinh hoàng.

-Cậu có cách nào điều cái xe của trường đến không ?

-Để làm ǵ ?

-Đưa ông cụ đi nhà thương huyện, xem chừng hôn mê mất rồi.

-Mấy anh chàng trong đội lái xe kia th́ không khó lắm, Trương Quốc Hưng vừa nói vừa tụt xuống giường, mặc quần dài, hướng về anh nháy mắt.

-Tôi cho xe máy ra, hai chúng ḿnh đưa đi là đủ.

-Vẫn c̣n cách điều xe, anh giỏi th́ giúp đem dùm tôi ông cụ ra đến khe nước, tôi đi theo đấm mơm chó một tư. Cùng chú Trương điều đ́nh công việc đều phải dùng điều này.

-Hai mươi phút sau, quả nhiên Trương Quốc Hưng đem cái xe môtô thuyền đến. Mọi người ở chuồng ḅ đều bị tiếng máy nổ làm thức dậy.

-Ông cụ ơi, mặc ấm một tư vào, con ngựa này của tôi chạy một giờ 80 cây số đấy. Cậu Trương nhanh nhen chạy lại, dáng điệu rất anh hùng khí khái.

-Đỡ dùm một tư ! Đỡ dùm một tư !

Cụ già được mọi người d́u vào thùng xe.

-Sáng sớm mai nếu không có điện gọi đến văn pḥng trường th́ các người đến khe nước dưới chân núi đón chúng tôi nhé. Nói xong anh cưỡi lên đệm sau xe rồi cười đùa nhẹ nhơm với những người ra tiễn chân. Anh cảm thấy phấn khởi v́ sự quyết đoán của ḿnh. ở huyện lỵ thể nào anh cũng có thể gọi điện đường dài cho Thục Quyên mà không ai biết, sẽ có thể nghe trực tiếp được tiếng nói của nàng.

Vệt đèn xe trắng tuyết xẻ màn đêm âm u. Máy xe kêu ầm ỹ, xe tṛng trành trên không gian đường núi ghồ ghề, ngay cả ruột gan cũng xóc lên theo nhịp xe. Anh phải gọi Trương Quốc Hưng giảm tốc độ xuống. Cái cơn gió ẩm thấp mát mẻ phả lên mặt bỗng làm cho anh có một cảm giác thật dễ chịu.

-Ông cụ ơi !

Không nghe tiếng ông già họ Tống trả lời, anh nghiêng ḿnh ghé sát vào tai ông cụ nói to :

-Có chịu nổi không hả cụ ?

-Cứ đi ... đi đi, ông cụ Tống đáp lại một cách lơ mơ.

Anh biết ông cụ bám vào sự sống chỉ v́ sợ phải vùi thây ở chỗ thâm sơn cùng cốc này, một thứ t́nh cảm xót xa đối với cụ già bỗng tràn ngập ḷng anh. Anh lại nhớ đến lời của Lỗ đại biểu : Trước lễ quốc khánh sẽ c̣n một lô lớn thân nhân, gia đ́nh được đưa đến đây, người già, phụ nữ, trẻ thơ... Giống những người tỵ nạn, họ sẽ chen chúc nhau trong những túp lều phên tre vách đất. Rồi mùa đông sẽ đến, lại sẽ kéo thêm lũ trẻ mũi dăi kêu khóc ồn ào náo nhiệt, sinh hoạt sẽ bị rối loạn như mớ ḅng bong. Không ngờ đó sẽ được gọi là sự bố trí chiến lược. Đúng là con người đang sống trong hoà b́nh lại phải sửa soạn cho và v́ chiến tranh. C̣n có cái ǵ có thể làm anh chịu đựng nổi nữa ? Những người đến trường cán bộ không phải là không than văn, nhưng lúc đầu anh lại cho rằng họ vốn thích kêu ca. Bởi v́ anh vốn c̣n trẻ, c̣n sức nên không bệnh hoạn ǵ, cũng bởi v́ anh không có gia đ́nh, không bị vướng víu bởi người già, con trẻ. Anh chỉ có Thục Quyên mà trong ḷng cũng đă như tơ ṿ, rồi tiếp đó biến thành một sự chua chát rơ ràng và khe khắt. Anh không có cách nào b́nh tâm được, may mà trong lúc anh bị chao đảo trong vùng hắc ám, chưa ai phát giác được, cho nên cứ để mặc kệ cho nỗi đớn đau này xuyên suốt tim gan. Anh gh́ chắc hai tay vào chỗ vịn rướn thẳng người lên. Thục Quyên đúng là vợ anh, làm sao cô lại không phải là vợ anh được ? Làm sao anh có thể quên được những lời ngọt ngào nàng nói với anh mà bây giờ nghĩ lại anh vẫn c̣n thấy nhói ở trong ḷng.

-Em là cô vợ bé nhỏ của anh...

Anh vẫn c̣n cảm thấy làn tóc mềm mại của nàng tựa vào má anh. Thế mà giờ đây đó chỉ là một hạnh phúc thật xa vời. Chẳng khác nào Thục Quyên không những đang xa cách anh mà có lẽ chưa chắc ǵ hai người c̣n gặp được nhau nữa. Không, anh không thể nào mất nàng được ! Cái thân thể mềm mại ấm áp kề sát vào anh mà anh ôm ấp ấy có thể nào sẽ biến thành băng giá, thật không thể nào anh dám tưởng tượng.

Họ đến y viện huyện, kêu được người trực dậy th́ đă 3 giờ 10' sáng. Anh và Trương Quốc Hưng lôi được ông cụ từ thùng xe ra, ông lăo cứ một mực muốn đi một ḿnh.

-Cụ ơi, nếu cụ đi được một ḿnh th́ cần ǵ tôi phải liều mạng nửa đêm đem xe môtô chở cụ đi hở ? Trương Quốc Hưng nói.

Lúc ấy ông cụ già mới chịu vịn vào mọi người để họ xốc ông vào pḥng bệnh, đặt lên giường. Ông cụ nhắm mắt lại, thong thả mở mồm ra thở dốc, trong yết hầu nghe khục khặc đầy đờm.

-Cụ thấy trong người thế nào ? Anh hỏi.

-Cảm ơn, cảm ơn... lời cụ đáp lại, âm thanh không mấy rơ ràng.

-Cụ c̣n cứ muốn ra đồng làm việc với chúng tôi không ? Cụ cần quái ǵ phải đi lao động, một người già bệnh tật như cụ.

Lúc này anh mới thấy có lư do để lên lớp cho ông cụ.

-Người ta hiện đang thẩm tra cụ, chỉ có cái họ chưa đánh được cụ gục thôi, hoá ra cụ lại tự gục trước, chỉ v́ cụ không biết giữ ǵn sức khoẻ đấy !

Ông cụ hé mắt, ở khoé miệng hiện một nụ cười méo mó ! Anh nh́n cụ già ḿnh đang chăm sóc, không hiểu sao ông cụ lại có một thái độ nghiêm khắc đối với bản thân hầu như ngây thơ thế. Ông cụ không phản đối, cởi tung cúc áo phơi cả ngực ra, phập phồng.

Bác sĩ trực ban đem ống nghe, máy đo huyết áp, nhiệt kế đến, hỏi thăm bệnh t́nh, kiểm tra xong bảo mọi người theo ông ra ngoài.

-Ông cụ là ǵ ở trường cán bộ các anh ?

-Cán bộ lănh đạo cách mạng, 37 năm tại Diên An, 35 năm tuổi đảng. Anh đáp để ông cụ khỏi bị nghi là thành phần theo " tẩu tư phái ".

-Đủ để làm bí thư uỷ viên của địa phương các anh đấy, Trương Quốc Hưng nói thêm vào.

-Bệnh ǵ, anh hỏi.

-Phải xét nghiệm về máu xong mới biết được, pḥng xét nghiệm 8 giờ mới bắt đầu làm việc.

-Có thể nào xét nghiệm ngay được không ?

-Tôi vừa cho người đi gọi.

Trương Quốc Hưng hướng về anh đưa mắt ra hiệu, ra điều là lời nói của anh đă có tác dụng.

Phía sau bệnh viện có tiếng cửa lách cách mở, vài ṿm cửa sổ liên tiếp sáng đèn. Sau đó bệnh viện nhộn nhịp hẳn lên, hầu như bị kinh động v́ người bệnh mà họ vừa đưa đến. Mẫu máu lấy xong, lại chiếu điện. Trước giường bệnh nhân lủng lẳng một b́nh nước biển đang nhỏ giọt. Chưa đến 8 giờ đă có mấy người bác sĩ đến hội chẩn. Nghe trong lời bàn luận của họ với các y sinh th́ có vẻ họ không nhất trí về bệnh t́nh, người th́ cho rằng v́ cảm mạo nặng đưa đến sưng phổi cấp tính, người lại cho v́ xuống ruộng nước nên bị mắc bệnh do khuẩn leptospira, dẫn đến bệnh truyền nhiễm cấp tính. Tóm lại là bệnh t́nh rất nghiêm trọng. Anh để cho Trương Quốc Hưng gọi điện về trường báo cáo bệnh t́nh, mời cán bộ lănh đạo của trường đến. Sự thực đă chứng minh rằng tối hôm qua anh đề xuất việc đem xe chở bệnh nhân đi là không có ǵ quá đáng. Cứ để cho họ đến xem tận mắt càng tốt. Anh biết rằng đến đây là ḿnh trút bỏ được trách nhiệm, từ giờ trở đi là việc của bác sĩ và cán bộ lănh đạo trường.

Anh ra khỏi pḥng bệnh đứng ở hành lang. Trong sân bệnh viện có vài cây ngô đồng lớn, ve sầu trên cây bắt đầu kêu. Anh cảm thấy mỏi mệt ră rời, muốn t́m một chỗ để chợp mắt một tư mới chịu nổi, nhưng lập tức xua ngay ư nghĩ t́m chỗ ngủ ấy đi, anh hướng về cửa bệnh viện. Đằng trước có mấy người, mỗi người đeo một tấm bảng gỗ trên cổ đang cúi đầu quét rác. Để ư nh́n, anh thấy những người này lưng c̣ng, người gầy giơ xương, trước ngực đeo một tấm biển đề : " Phần tử phản cách mạng ". Đại khái chắc bố Thục Quyên cũng đang bị kiểu trừng phạt này chăng ?

Anh vào đến con đường phố huyện cổ chật hẹp, hai bên là những lầu gác bằng gỗ, nhô ra thụt vào, thỉnh thoảng lại chen một cửa hiệu xây bằng đá xanh. Bây giờ chính là lúc con phố nhỏ này đang đông đúc nhất, người đẩy xe, kẻ chất hàng, kẻ đến, người đi. Nhà Bưu điện là một toà nhà bằng gạch hai tầng mới sơn nằm ở phía đông con phố cũ ấy. Anh lấy một tờ giấy đăng kư điện thoại đường dài, điền kỹ vào rồi đưa cho nhân viên trực đường dây. Sau đó đi đi lại lại, anh suy nghĩ xem phải nói với Thục Quyên thế nào trong điện thoại.

-Này, có phải điện thoại đường dài của anh không ? Không nối được ! Người nữ tiếp viên từ phía sau quầy thét to về phía anh.

-Tại sao không nối được ? Anh hỏi.

-Không nối được là không nối được chứ sao.

-Tôi chờ vậy.

-Có chờ cũng chỉ uổng công thôi.

-Tại sao ?

-Cái anh này... ! Đúng là... Tôi đă bảo với anh là không nối được.

-Nếu vậy tôi gửi điện báo được không ?

-Điện báo cũng không thông.

-Đồng chí ơi, tôi có việc gấp lắm. Nhờ đồng chí gọi dùm lại xem sao. Anh cố tự ḱm chế, t́m cách nói một cách ngọt ngào.

-Nếu anh muốn th́ cứ đợi, người nữ tiếp viên nói rồi không thèm ngó ngàng ǵ đến anh nữa, cô ta quay lại người phía sau quầy nói chuyện. Anh chỉ c̣n biết hướng về một gă trung niên đeo kính trắng đang đóng dấu bưu điện để hỏi thăm. Anh này liếc nh́n anh qua gọng kính một cái rồi đáp :

-Anh đi ăn cơm tối xong rồi quay lại thử xem. Chắc lại v́ " đánh nhau ". Rất nhiều nơi điện báo và điện thoại đều không thông được.

T́nh h́nh quả thực nghiêm trọng chứ không phải v́ Thục Quyên mềm yếu.

Anh liền lộn lại bệnh viện. Trương Quốc Hưng báo với anh là nhà trường qua điện thoại đồng ư cho hai người lưu lại nhà thương để chăm sóc ông cụ Tống, nếu t́nh h́nh nguy cấp th́ gọi điện báo cho cán bộ trường.

-Xem như chúng ta đă được chiếu cố, phê chuẩn rồi. Chúng ta đi nuôi cái dạ dầy một tư đi. Cái khúc cá tối hôm qua trên đường đi đă tiêu mất rồi.

Họ vào một tiệm mỳ ăn hai tô to. Trương Quốc Hưng muốn đi dạo phố. C̣n anh th́ quay lại bệnh viện t́m hai chiếc ghế dài đằng sau pḥng bệnh nhân, kê vào một chỗ có bóng mát rồi nằm nghỉ. Từ những khe hở của lá cây, anh có thể nh́n thấy trên nền trời xanh những phiến mây bềnh bồng, chầm chậm trôi đi, rồi đám khác lại đến, có một đám rất mong manh, bỗng dưng biến mất. Ngoài vài ngh́n dặm, sự đấu tranh bằng vơ lực đang lúc kịch liệt nhất. Anh không thể nào tưởng tượng được sao ḿnh lại có thể nằm tại huyện thành cổ này giữa một sân nhà như thế này để ngắm mây trắng bay trên nền trời.

Anh nhớ ngày c̣n bé, mùa hè vẫn nằm trên cái chơng trước cửa nhà nh́n bốn phương trời, thấy những đám mây trắng biến thành h́nh chó, ngựa, sư tử, chó sói, một ông già quái đản, một cô gái cưỡi lạc đà choàng khăn lụa mỏng. Mà diện mạo của cô gái này sao lại giống Thục Quyên, nhợt nhạt không có một chút màu máu hồng nào. Anh hỏi xem nàng bị thương ở đâu, anh lắc người nàng, anh vỗ vào người nàng kêu to lên, muốn khóc mà không c̣n nước mắt...

Trương Quốc Hưng lay anh thức dậy bảo :

-Ông anh đang lảm nhảm ǵ đấy ?

Cũng may mà nước mắt anh không chẩy ra, anh ngồi dậy theo Trương Quốc Hưng đi vào pḥng bệnh.

Ông cụ nằm nhắm mắt, mặt, cổ đỏ ửng. Làn môi sưng lên khẽ rung động, rơ ràng là đang muốn nói điều ǵ đó, nhưng không nghe thấy rơ là ǵ. Anh cúi xuống bên cụ hỏi :

-Cụ muốn ǵ ?

Y nhiên môi ông cụ đụng đậy liên hồi phát ra tiếng phều phào. Anh kê sát tai vào mặt ông cụ cố lắng nghe một lúc lâu. Anh đứng dậy nói với Trương Quốc Hưng :

-Chỉ nghe rơ một tiếng, h́nh như là : nho

-Nói lẫn rồi đấy, ở đây th́ đào đâu cho ra nho, hồi nẫy trên đường tôi vừa thấy bán dưa hấu, hay là mua cho ông cụ ít dưa hấu ?

Anh đưa cho Trương Quốc Hưng một đồng. Trương Quốc Hưng đi rồi, anh lấy tay sờ trán ông cụ, thấy vẫn c̣n nóng lắm. Anh đi t́m bác sĩ hỏi :

-Sao sốt măi vẫn không hạ là làm sao ?

-Đúng đấy, chúng tôi cũng sốt ruột lắm, ban cần vụ liên uỷ hội của y viện cũng đă liên hệ với các cục vệ sinh cấp huyện rồi, vừa mới quyết định đi mời chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, bác sĩ họ Tôn, đến khám. Chúng tôi hiện đang chờ họ trả lời đây.

-ở huyện lỵ không có bác sĩ giỏi à ?

-Có ông họ Trần, nhưng gốc gác có vấn đề, bị đưa đi lao động trên núi ở công xă Lạc Sơn, chỗ khỉ ho c̣ gáy, chắc lại ở với bọn quét rác sân, về nội khoa tay này rất giỏi.

-Thế có thể nào t́m ông ấy đến khám thử xem sao không ?

-Vấn đề của ông ta đang c̣n được cứu xét, nói xong ông ta cũng thở dài thườn thượt.

 Anh lại chạy đi t́m người phụ trách ban cần vụ lănh đạo lâm thời của bệnh viện.

-Bệnh nhân đă nói mê rồi.

-Chúng tôi biết, hiện đang dốc toàn lực để cứu chữa đây !

-Có thể nào nguy đến tính mạng không ?

-Cái này th́ cũng khó mà nói thế nào được.

Sau đó anh bị cuốn hút vào trong cái rối ren của bệnh viện. Anh phải tự t́m lấy công việc ǵ đó mà làm để thoát khỏi ám ảnh và ray rứt đối với Thục Quyên. Trương Quốc Hưng đem về một quả dưa bổ làm đôi đỏ rực. Nhưng ông lăo đang hôn mê đă không thể nào nuốt được ǵ. Anh lại bỏ đi gọi điện thoại. Người bệnh viện lúc này đang dùng điện thoại điều đ́nh với bệnh viện địa khu vẫn chưa xong. Mặc dù không ai nói cho anh biết về sự tranh chấp trong nội bộ bệnh viện huyện, nhưng anh cũng cảm thấy được điều đó. Anh mượn điện thoại của cục nông lâm bên cạnh gọi cho trường cán bộ. Chính Lỗ đại biểu tự tay nhấc điện. Chỉ thị :

-Cần bệnh viện dốc toàn lực cấp cứu.

Một bác sĩ có ư kiến dùng bao nước đá để hạ nhiệt. Tủ lạnh nhà thương lại bị hỏng, không thể làm nước đá được. Trương Quốc Hưng phải chuẩn bị sẵn sàng đưa xe đi đón bác sĩ của bệnh viện khu vực. Anh liền một ḿnh chạy đến trạm xe huyện, đi gom tất cả những kem que từ những hàng kem của địa khu lại, tuy vậy cũng chỉ được hơn mười tám cây. Kem được bóp nát bỏ vào trong hai bao nước đá. Một cái ắp lên trán bệnh nhân, một cái ắp lên ngực. Một bác sĩ tham dự vào việc cấp cứu đưa ra ư kiến dùng sừng tê giác, cho rằng đấy là một phương thuốc vô cùng quư báu, trong pḥng thuốc liền có người ra sức mài một khúc sừng tê giác. ống dưỡng khí cũng được đẩy vào trong pḥng bệnh ướt đẫm, trên mặt đất đầy bùn có 7,8 cái chậu rửa mặt chứa đầy nước lạnh múc từ giếng lên để làm hạ nhiệt độ trong pḥng xuống. Bệnh nhân mặc quần áo trắng của bệnh viện đứng chật cửa ra vào nh́n quanh quất về phía người bệnh quan trọng đang làm kinh động cả bệnh viện. Bác sĩ và y tá đi đi lại lại, không ngừng quát tháo bọn người này, càng làm tăng lên bầu không khí khẩn trương bận rộn của bệnh viện.

Cuối cùng rồi cái xe môtô của Trương Quốc Hưng lại đi.

Một lúc sau một xe com măng ca xanh nhạt cặp đến cửa bệnh viện, Lỗ đại biểu đến. Cùng đi theo là hai cán bộ trường. Trong bệnh viện t́nh h́nh lại càng nhộn nhịp.

Lỗ đại biểu đến thăm bệnh nhân, nghe bệnh viện báo cáo bệnh t́nh, ở hành lang, lúc gặp anh, Lỗ đại biểu nói một câu :

-Anh ở đây à, xem như đó là một câu chào hỏi, nhưng nghe như không có ư trách bị. Sau đó từ pḥng tổ chức của ban cần vụ liên uỷ hội y viện vang ra tiếng sang sảng của Lỗ đại biểu. Ông ta đang liên lạc với một quân y viện cách đây 10 cây số để lo việc cấp cứu. Nhưng y tá vừa mới báo là dưỡng khí không dẫn đến được nữa.

Anh đứng trong pḥng ở một góc khuất nhất, chứng kiến cái chết của ông cụ. Khuôn mặt của ông cụ ngả sang mầu tím, mồm hé mở. Phần thân trên c̣n nằm trên bao nước chẩy thấm lênh láng cả tấm khăn trải giường. ở hành lang có tiếng chân người chạy th́nh thịch, một bác sĩ ngoại khoa lùn mập khoẻ mạnh chạy đến giữa đám mấy nhân viên y vụ để làm hô hấp nhân tạo cho người chết. Ông bác sĩ này bỏ cái khăn trải giường trắng phủ trên thân người chết ra, cởi dây thắt lưng quần, lật qua lật lại thân thể đó, vỗ đập, bóp nặn ngực, bụng, lại bẻ chân bẻ tay đến nỗi những đốt xương phát ra tiếng kêu lốp bốp. Anh bỗng nghĩ tới t́nh cảnh của con cá lớn bị Trương Quốc Hưng đập trên phiến đá bên hồ nước. Nó há mồm quẫy đuôi, dẫy dụa một cách đau đớn. Thế mà cái thân thể của ông cụ không hề động đậy một tư nào, cũng chẳng giẫy dụa ǵ, không c̣n cảm thấy một sự đau đớn nào. Con người quả  không bằng con cá. Người mà khổ sở lại chính là ông bác sĩ, mệt mỏi đến nối sống lưng mồ hôi mồ kê đầm đ́a. Cuối cùng, sau khi nắm các đốt tay lại thọc mạnh từ xương sườn xuống phần bụng dưới một cách vô vọng, ông lắc đầu và phủ lại tấm khăn trải giường lên xác chết. Mọi người cũng theo ông ra ngoài.

Anh cùng mấy người từ trường cán bộ đến yên lặng đi sau lưng đại biểu họ Lỗ về viện. Trời đă hoàn toàn tối đen.

-Đi thôi, đến chiêu đăi sở đi, nghĩ xem xử lư vấn đề hậu sự ra sao. Lỗ đại biểu nói lúc mở cửa lên xe.

ở chiêu đăi sở của cơ quan huyện uỷ vẫn có pḥng của trường cán bộ thuê sẵn. Chờ cho mọi người yên vị, Lỗ đại biểu mới hỏi anh :

-Anh túc trực bên cạnh đồng chí Tống Thành, trước khi chết ông ấy có nói ǵ không ?

-Ông có ư muốn nói, nhưng không rơ ràng lắm, chỉ nghe được một chữ : Nho.

-Cái ǵ ? Có người hỏi.

-Ông ta nghĩ trường cán bộ nên trồng nho, đó là câu trăn trối cuối cùng của ông cụ. Anh giải thích như vậy một cách không suy nghĩ, mà cũng cho đó là cách giải thích duy nhất có thể được. Đồng thời đó cũng là một cách để giải thoát khỏi nỗi u uất và đè nén sau khi chứng kiến lúc lâm chung của người chết. Trong ḷng anh v́ vậy cũng thấy nhẹ hẳn đi.

-ồ, lăo đồng chí của chúng ta ngay lúc chết cũng nghĩ đến việc xây dựng trường cán bộ, Lỗ đại biểu vừa như cảm khái, vừa như phán xét về người chết. Chúng ta phải làm một buổi truy điệu mới được, đó là truyền thống của đội ngũ cách mạng chúng ta.

-Có cần báo ngay cho người nhà không ? Một vị cán bộ khác hỏi.

-Cứ đánh một bức điện báo thôi, tốt nhất là chờ gia quyến đến nh́n thi thể rồi mới hoả táng, một vị cán bộ khác nói.

-Không biết nói thế nào với gia quyến về nguyên nhân cái chết ?

-Cả người y sinh đó cũng không biết đích xác là ǵ.

-Nói chung là không thể bảo v́ bệnh truyền nhiễm do leptospira, nếu lộ ra ngoài sẽ làm cho mọi người hoang mang hoảng sợ, không những không động viên được nhân sự, lại không làm tốt được công tác tư tưởng trong trường.

-Thôi để ăn xong cơm tối rồi bàn tiếp. Lỗ đại biểu cắt đứt việc bàn luận của đám cán bộ với vẻ buồn bực.

Anh không đến pḥng ăn để ăn cơm tối mà thẳng ra cổng đi đến nhà Bưu Điện. Người trực ban đă đổi. Người trực đường dây sau khi liên hệ với trung tâm trung chuyển đă xác nhận với anh là thành phố anh muốn liên lạc v́ đang đánh nhau, công việc đă bị đ́nh chỉ từ ba hôm nay rồi.

Sau khi chần chờ một hồi lâu anh mua phong b́, giấy, tem, rồi đem đến tận cuối quầy.

Trên đầu tờ giấy, chỗ in mầu hồng hai câu thủ bút trứ danh của Lâm Bưu, anh viết tên Thục Quyên, rồi hạ bút viết một câu từ trong đáy ḷng đang trào ra : Em nhất định phải sống !

Lúc anh từ Bưu Điện đi ra, tất cả hàng quán đều mở cửa, nhưng không biết v́ điện cung cấp không đủ hay v́ một nguyên nhân ǵ, đèn đường không sáng. Không vội về nhà khách làm ǵ, anh đi chậm trên con đường vắng vẻ, thả bộ một cách không mục đích. Các mái hiên nhà sơn đen hai bên nhô ra đến giữa đường, để lại một khoảnh trời đêm dài, nhỏ, nửa sáng nửa tối, điểm đầy những chùm sao mờ ảo. ánh trăng càng lúc càng sáng. Anh nghe thấy tiếng chân ḿnh bước trên mặt đường đá vang vang, không hiểu sao trước mắt anh lại hiện ra vị cô nương gặp cạnh hồ chứa nước đó, cái chau mày, dáng điệu nghi ngờ, sầu năo. Anh nghĩ, nếu gặp lại cô lần nữa, bất cần cô có lư đến anh hay không, anh cũng nhất định đứng lại trước mặt cô nói một câu y như thế.

 

                        Trùng Khánh-Thượng Hải, Tháng 2, năm 1980.              


® "Khi phát hành lại thông tin từ trang này cần phải có sự đồng ư của dịch giả 
và ghi rơ nguồn lấy từ www.erct.com"