THÁNG BA, MÙA TỐT NGHIỆP

& NHỮNG CUỘC T̀NH CHIA LY

Nguyễn Anh Tuấn

Tháng ba ở Nhật Bản là mùa tốt nghiệp, mùa của chánh phủ và các xí nghiệp có một ngân sách mới, mùa đón những nụ anh đào vừa chớm nở. Để rồi tháng 4, khi hoa anh đào bắt đầu nở rộ, các sinh viên tốt nghiệp bắt đầu đi làm , cả xă hội như bừng lên trong mùa xuân đầy sức sống.

Hôm nay ngày của giữa tháng ba, tháng của mùa tốt nghiệp , tháng của giă từ tuổi seishun (青春 , thanh xuân), nhập cuộc vào xă hội người lớn.

Nh́n lại h́nh ảnh cũ trong ngày tốt nghiệp, nh́n lại h́nh ảnh cũ của ngày đầu đi làm (入社), trong ḷng không khỏi không bồi hồi, một nhung nhớ nào của thời thanh xuân đă đi qua.

Tháng ba ngày tốt nghiệp ở Yamanashi University

Tháng tư đi làm , a sarariman life (サラリーマン生活 )

Nh́n lại cũng để cám ơn trời đất đă cho ḿnh cái diễm phúc có được "cái ḿnh" của ngày hôm nay. Nh́n lại để nhớ những vị giáo sư khả kính đă dạy dỗ, đă vỗ về ḿnh như cha mẹ trong những giờ phút khó khăn. Những vị ân nhân của xă hội Nhật đă nâng đỡ ḿnh trong cuộc sống kinh tế khó khăn, và những người bạn Nhật gần gũi, đă giúp tinh thần ḿnh nhất là sau biến cố 1975 : về nhà bạn ăn tết ở Chino (茅野), Nagano-ken. Đêm Giao Thừa, mặc kimono bạn cho mượn, đi lễ đầu năm với bạn và cô em gái học ở Nihon Joshi-dai cũng về ăn tết, xúng xính trong bộ đồ kimono sặc sở, cả ba đi bộ trên con đường ṃn mà hai bên đầy tuyết đến ngôi thần xă (神社, jinja) trong làng cầu nguyện những tốt đẹp trong năm mới. Bạn chỉ cho tôi cách hành lễ khi đến thần xă, từ cách cúi đầu trước cổng toori (鳥居), cách dùng nước để tẩy sạch (purify) ḿnh trước khi vào đền thờ để cầu nguyện, rồi cách giựt chuông (bell), cách bỏ tiền (go-en, 五円, ご縁 ) vào offering box trước đền thờ, cách cúi đầu, cách vỗ tay, cách cúi đầu lần cuối trước khi lui ra. Ngày đầu năm, cha mẹ bạn, cùng gia đ́nh, quay quần bên chiếc bàn kotatsu dài, chúc mừng năm mới, được cha mẹ bạn cho otoshidama, được ăn osechi ryori (お節料理), ozoni với miso của xứ Nagano tuyệt vời (Shinshu miso: 信州味噌 ), uống amazake (甘酒 ). Cả bầu trời đầy ấp kỷ niệm mỗi khi đón xuân về. Vui quá..

Tốt nghiệp, bạn đi về Nagoya làm cho Toyota, c̣n tôi làm về sekkei ở Shinjuku Sumitomo.

Nghe lại bài hát năm xưa cũng vào dịp tốt nghiệp của tháng ba, “Nagori Yuki” (なごり雪), để thấy cái quăng thời gian nửa vời, ngắn ngủi đó đẹp như hoa anh đào nở trong cảnh tuyết rơi cuối mùa, trong làn khói trắng của chiếc xe lửa (汽車 ) rời sân ga. Làn môi không bật ra được tiếng "Sayonara" bên cửa kính, và người bên kia cũng xót xa nh́n xuống. Kẻ c̣n lại đứng trên sân ga đ́u hiu đầy tuyết trắng trong tiếng gió xuân thổi về.

動き始めた汽車の窓に
顔をつけて
君は何か言おうとしている
君の口びるが「さようなら」と動くことが
こわくて 下をむいてた

Để người ở lại, nhớ đến "tàu xanh" , tàu vàng", như một kư ức của ngày nào thật xa :

Tàu xanh tuy chạy ṿng ṿng
Nhưng không ra khỏi long đong kiếp người
Tàu vàng chạy thẳng một hơi
Cũng không thoát được một đời ruổi rong
Obi sắc thắm ngang hông
Để người thưởng ngoạn đôi ḍng thơ bay ….

(Thơ Thụ Ân)

Tốt nghiệp, trong lứa tuổi không c̣n là tuổi của vô tư lự, của ngày c̣n đi học, tới đâu lo tới đó, nhưng chưa đủ chững chạc để làm người lớn ... mà là lứa tuổi tập làm người lớn, phải bị trầy da, tróc vảy, phải bị đời đá lên, đá xuống, thử thách ḿnh có trổi dậy nổi qua những cơn thử thách đó hay không. Đúng hay sai, một ḿnh, ḿnh phải gánh chịu. Một tương lai đẹp hay xấu đang chờ đón ḿnh ở phía trước. Lúc đó người bỗng dưng như có một sức mạnh kỳ lạ, cộng vào đó nổi háo hức được đi làm, được can dự vào xă hội Nhật như được can dự vào một tṛ chơi lớn, như một giấc mơ của cuối đời sinh viên, khi ḿnh đă mất tất cả, khi đất nước đă xa vời, ra khỏi tầm tay. Ḿnh phải trổi dậy và có một mơ ước, dù tầm thường, một mơ ước như những người bạn Nhật cùng trang lứa: mặc áo vest, tay cầm Samsonite, đi làm cho một hăng lớn.

Ngày cuối trước khi rời Kofu (甲府), tôi đến trường Yamanashi để chào thầy Fujisawa lần cuối, nhưng thầy đă đi về betsusho (別所) của thầy ở Fushimi (富士見) tối qua. Chỉ c̣n lại ông trợ thủ, Fujii Asanobu (藤 井 朝 信) san. Tôi chào và cám ơn Fujii san. Ông có lẽ hơn tôi 5-7 tuổi. Ông chúc tôi may mắn và nói thỉnh thoảng có rảnh về thăm lại trường cũ. Tôi nói dạ. Nhưng măi mười mấy năm sau, khi được hăng Amdahl gởi tôi đi business trip về Nhật. Tôi có đến thăm, nhưng cả thầy Fujisawa và Fujii san không c̣n ở trường nữa.

Tôi xin phép Fujii san ghé pḥng nghiên cứu của các viện sinh (大学院院生 ) để nh́n lại lần cuối nơi mà tôi cùng với 7 người làm việc, học tập nơi đây : 4 sempai (khóa đàn anh) và 3 người bạn cùng khóa. Học tṛ tốt nghiệp đi hết rồi. Căn pḥng, mấy tuần trước c̣n ồn ào với các cuộc bàn luận trên bảng đen, bây giờ vắng lặng như tờ, trống rỗng. Tôi nh́n lại chiếc ghế ḿnh ngồi, ứa nước mắt. Tôi giă từ cuộc đời sinh viên và đi làm người lớn.

Tháng ba 2022 ở Thung Lũng Hoa Vàng

Nguyễn Anh Tuấn

 


® "Khi phát hành lại bài viết của trang này cần phải có sự đồng ư của tác giả 
và ghi rơ nguồn lấy từ www.erct.com