Lê thị Hàn giới thiệu sách mới

Anchee Min sinh tại Thượng Hải năm 1957 và lớn lên đúng vào thời “Cách Mạng Văn Hóa” (1965-1975). Cô đã từng là một Hồng Vệ Binh và đã đóng vai Mao Phu Nhân trong “Hồng Đỗ Quyên”, một phim ca kịch do Giang Thanh (Mao Phu Nhân) làm để ca ngợi chính mình.

Năm 27 tuổi (1984) Anchee Min sang định cư tại Hoa Kỳ. Sau khi tốt nghiệp cao học văn chương bà đã dành ra 8 năm nghiên cứu để bảo đảm sự xác thực của các chi tiết trong quyển sách đầu tay “Hồng Đỗ Quyên”. Năm 1994, “Hồng Đỗ Quyên”được giải “cuốn sách đáng chú ý trong năm” của tờ New York Times, được dịch ra 14 thứ tiếng và Hollywood đã mua bản quyền để làm phim.

Sau Hồng Đỗ Quyên, Anchee Min xuất bản quyển “Mao Phu Nhân”. Giới báo chí Hoa Kỳ đã sững sốt về tác giả. Tờ People Magazine cho đây là một tác phẩm “phi thường.. tác giả cho người đọc thấy một Mao Phu Nhân chưa ai từng thấy”. Tờ New York Times phê “một cây bút dữ dội, nóng bỏng”. Tờ Wall Street Journal “ thật đầy thi vị”...  

Mao Phu Nhân là một người đàn bà hiếm có trong lịch sử.

Một người đàn bà với rất nhiều tham vọng, suốt đời tranh đấu với hoàn cảnh, phần nhiều là nghịch cảnh, lúc nào cũng bị thôi thúc bởi ý muốn có quyền lực trong tay.

Tác phẩm Mao Phu Nhân viết về diễn tiến cuộc đời tình ái và sự nghiệp của nhân vật được xem là đại sát tinh, bạch cốt tinh, trong lịch sử Trung Hoa. Tác giả và dịch giả đã dẫn dắt người đọc theo dõi “Đồng chí Giang Thanh” từ một cô bé tự xé nát từng từng lớp lớp bột băng bó chân, trở thành cô đào hát. Năm 1938, cô đào Thượng Hải 24 tuổi “tiến chiếm” hang đá trên đỉnh đồi của một ngôi chùa cổ, bản doanh của Mao và trở thành Mao Phu Nhân. Qua suốt cuộc đời tình ái trầm bổng với Mao Trạch Đông, từ bà hoàng đỏ, trở thành bà trùm cách mạng văn hóa. Mao Phu Nhân là then chốt, lèo lái cuộc cách mạng làm cho 20 triệu người thiệt mạng và đã đưa nước Tàu qua một cơn điêu đứng trong suốt thập niên 1965-1975. Cuối cùng bà cũng đã thua lịch sử, đứng trước vành móng ngựa lãnh án tử hình.

Anchee Min viết xuất sắc bao nhiêu thì Lê tạ Bích Đào dịch tài tình bấy nhiêu.

Cuộc đời của bà Mao thật là sôi nổi, cùng với cách dùng chữ của dịch giả, mạnh và sống động, người đọc hình dung ra được con người và cá tính của Giang Thanh một cách dễ dàng. Dịch giả đưa người đọc vào một câu chuyện lịch sử mà lắm khi tưởng như mình đang đọc một quyển tiểu thuyết với những chi tiết hoàn toàn hư cấu. Dịch giả đã dùng những tĩnh từ vào trong những đoạn văn hay đến nỗi người đọc không nghĩ mình đang đọc một truyện dịch mà tưởng là mình đang đọc một quyển tiểu thuyết mà chính dịch giả là tác giả.

Quyển sách bắt đầu:

”Lich sử là thế nào?

Là một dĩa đồ nhậu gồm một trăm con chim sẻ.

Mười bốn năm sau khi bà ta bị bắt. Năm 1991. Mao phu nhân bảy mươi bảy tuổi bị kết tội tử hình. Lý do độc nhất những người nắm quyền cứ tiếp tục hoãn ngày hành hình bà ta vì họ còn nuôi hy vọng có ngày bà sẽ công khai nhận tội, hối lỗi.

Hừ, tôi không đầu hàng đâu. Khi tôi còn nhỏ, mẹ tôi thường nói là phải nghĩ mình là ngọn cỏ, sinh ra cho người ta dẫm lên. Nhưng tôi thì nghĩ rằng tôi là con công giữa bầy gà. Theo tôi thì người ta không công bình khi nhận xét, phê phán tôi. Tôi đứng sánh vai cùng Mao Trạch Đông, nhưng ngươì ta coi ông ta là thánh, mà tôi là ma quỷ. Tôi với Mao Trạch Đông là vợ chồng ba mươi tám năm. Ba mươi tám.....”

Cầm quyển Mao Phu Nhân trong tay, người đọc không thể nào đặt xuống được. Dịch giả có lối viết rất điêu luyện, trong sáng, rõ ràng, lôi cuốn người đọc theo những chi tiết rất là kỳ thú.

Anchee Min viết theo lối vừa kể chuyện, vừa phân tích tâm lý của sự kiện vừa để cho đương sự biện hộ giải thích lý lẽ về hành động của mình. Lê Tạ Bích Đào dịch diễn rất trơn tru, nhu nhuyến đưa người đọc vào những chi tiết vừa khúc mắc vừa dễ hiểu nhờ cách chú dẫn rất thông minh, rõ ràng. Dịch giả là người say mê dịch thuật, tìm hiểu sâu sắc các vấn đề của tác phẩm mình dịch. Người viết chuyện dĩ nhiên phải thông hiểu và yêu những gì mình viết, người dịch hay phải thông cảm, phải nắm trọn vấn đề để rọi ánh sáng vào tác phẩm. Bích Đào quả là một dịch giả xuất sắc. Bích Đào dịch những bài thơ Mao Trạch Đông viết tặng Giang Thanh :

Núi
Ngựa nhanh vẫn ra roi
Chạy thêm không xuống ngựa
Quay mặt lại ngoái nhìn
Lưng trời gần tấc gang

Núi
Biển động, sông gào
Muôn ngựa ruổi rong
Nhào vào trận chiến

Núi
Đỉnh chọc thủng trời
Rụng rơi lả tả
Dưới mây, quân tôi về nhà...

Năm 2002 dịch giả đã gặp tác giả Anchee Min tại Houston để thỏa thuận về chương trình dịch các tác phẩm của bà. Dịch giả đã phải bỏ rất nhiều thì giờ và công phu nghiên cứu để hoàn tất một dịch phẩm xứng đáng như Mao Phu Nhân.

Mao Phu Nhân đến với độc giả vùng Houston, Texas vào tháng 9, 2004 với rất nhiều ưu ái từ độc giả. Giữa tháng 10, bà Phương Hoa giám đốc đài Tiếng Nói Việt Nam (Voice of Vietnam) ở Houston nồng nhiệt giới thiệu tác phẩm, mời dịch giả đến đài để nói chuyện với thính giả. Tháng 11, trong mục giới thiệu sách của đài Sài gòn Houston, văn sĩ  Nguyen Nhung đã tán dương tác phẩm Mao Phu Nhân “công phu, lưu loát, hấp dẫn”.

Chúng tôi đã đọc nguyên tác nhưng khi đọc bản tiếng Việt càng thấy thấm thía, thú vị hơn nhiều bởi lẽ dịch giả Lê Tạ Bích Đào là người có đủ tầm vóc để đi sâu vào các vấn đề văn học và chính trị, đối với bà dịch những tác phẩm càng khúc mắc càng hấp dẫn.

Năm 1963 Lê Tạ Bích Đào rời đại học văn khoa đi du học Hoa kỳ. Tốt nghiệp cử nhân tại Texas Tech University năm 1967. Từ 1967 đến năm 1970 Bích Đào dạy Anh Ngữ tại Hội Việt Mỹ và trường Sinh Ngữ Quân Đội, Sài Gòn. Năm 1970 đậu Tham Vụ Ngoại Giao, được bổ nhiệm Tham vụ ngoại giao tại Toà Đại Sứ Việt Nam ở Đông Kinh, Nhật Bản từ năm 1970 đến 1975. Trong thời gian ở Nhật Bản bà học thêm tiếng Nhật và chữ Hán.

Từ 1975 đến nay, bà làm công chức ở các quận, hạt, bang Texas, chuyên về các dịch vụ phục vụ cộng đồng trong nghành y tế và sức khỏe. Bà có chứng chỉ chuyên môn dịch thuật do SSA cấp

Từ năm 1969 đến nay bà đã dịch nhiều truyện ngắn, truyện dài, tài liệu chuyên môn đăng trong các tạp chí.

Chúng tôi đang nóng lòng chờ đợi những tác phẩm kế tiếp. Bích Đào cho biết bà đã dịch xong và sẽ xuất bản 3 quyển Hồng Đỗ Quyên, Dã Khương và Lan Hoa Thái Hậu. Hồng Đỗ Quyên có thể còn hấp dẫn hơn Mao phu Nhân bởi vì Anchee Min dùng nhân vật này để viết về đời mình, với một chuyện tình lâm ly lãng mạng rất thơ mộng của một thiếu nữ trong thời cách mạng văn hóa.

Hiện tại, chúng tôi đề nghị đọc Mao Phu Nhân. Với nhiều tình tiết éo le, hồi hộp, Mao Phu Nhân có thể dùng làm quà biếu bạn bè trong dịp lễ Tết tây và ta sắp đến.

Lê Thị Hàn
(New York, tháng 12,2004)

....................................

Mao Phu Nhân
Sách Việt USA Xuất Bản
Giá $15,-
Chi phiếu xin đề:
Lê Tạ Bích Đào
8507 Cook Glass
Houston, TX 77072
Tel.  281-498-5637
email : bichdao44@yahoo.com