
どこかで誰かが きっと待っていてくれる
雲は焼け道は乾き陽はいつまでも沈まない
心は昔死んだ
ほほえみには会ったこともない きのうなんか知らない
きょうは旅をひとり けれどもどこかで
おまえは待っていてくれる
きっとおまえは 風の中で待っている…*
Trong tiếng Nhật có một từ khi nghe lần đầu tôi cảm
thấy buồn vời vợi - Đó là "kogarashi".
Người Nhật dùng từ nầy rất thường. Nhiều bài thơ,
bài ca, "haiku" có từ "kogarashi". Về điện ảnh bắt đầu từ năm 1972
đài TV Fuji có cho ra một loạt phim jidai-geki (時代劇
- phim samurai) do Ichikawa Kon (市川崑)
làm giám đốc dựa theo tiểu thuyết của Sasazawa Saho (笹沢佐保
), đó
là "Kogarashi Monjiro"(
木枯し紋次郎)(1).
Phim nầy có bài "theme song" rất trầm lãng, nó bắt đầu qua lời ca
"Doko ka de dare ka ga kitto matte ite kureru..."(nơi nào đó chắc
có ai đang chờ ta...).
(nghe nhạc xin click vào:
http://www.youtube.com/watch?v=Q0HyUbGD0Kw
)

(Ohio
biking route – November/HVB )
"Kogarashi" có thể viết là "木枯し"
- "木''
là "mộc" và "枯"
là "khô" của Hán tự, tức là "cây + khô". Nhưng thật ra từ
"kogarashi" là để chỉ những luồn "gió lạnh làm khô cây và lá".
Mùa vãn thu hay sơ đông là lúc "kogarashi" xuất
hiện, vì thế "kogarshi" cũng thường được dùng như một tiết ngữ (節語)
trong văn chương Nhật để nói về mùa đông sắp đến.
Người Nhật còn có 1 cách viết khác cho "kogarashi",
đó là "凩".
凩 là
một phức tự giữa chữ "phong" (風・gió
- viết theo lối thảo) và "mộc"(木)
- một made-in Japan "Kanji" (漢字・Hán
tự), hay quốc tự Nhật Bản.

Trên đài TV và báo chí vào mùa Thu người ta sẽ cho
biết lúc nào là "kogarashi ichiban" (木枯し一番).
Đây là ngọn gió "Bấc" đầu mùa làm cho ta cảm thấy rét lạnh đột
ngột, nghe xong tự nhiên muốn nâng cái cổ áo "măng tô" lên cao
một tí. Nhưng thật ra, dù là gió bấc có thổi về đi nữa, mùa đông
không hẳn sẽ ở lì nơi đây. Sơ đông là lúc giao thời, vì thế giữa
những ngày lạnh ta sẽ có vài ngày nắng ấm. Người Nhật gọi đó là
"koharu-bi" (小春日・tiểu
xuân nhật) hay "koharu biyori" (小春日和・tiểu
xuân nhật hòa). "Tiểu xuân" vốn là tên tháng 10 của Âm lịch.
"Koharu-biyori" là những ngày có nắng ấm giữa mùa giá lạnh như
"Indian summer" của Mỹ. Nếu là nắng "đẹp" dưới bầu trời xanh ngát
thì người Nhật lại gọi là "akibare" (秋晴れ・
thu tình; "tình" là tạnh hay trong sáng).

(ảnh
của Deborah
Klein - thanks)
Khi cơn gió "kogarashi" thổi về, muôn vật cũng bắt
đầu thay đổi. Loài chim trú đông thay long đổi áo cất cánh lên
đường bay về vùng ấm áp. Con bướm "monarch" của Bắc Mỹ sau bốn
đời lang thang sẽ chập chờn theo gió Nồm làm chuyến qui hương dài
2500 miles về xứ Mễ Tây Cơ. Trên đường chim và bướm thỉnh thoảng
ngoáy cổ lại nhìn cái ánh nắng vàng diệu của buổi chiều Thu với
muôn ngàn xót xa...

Về đêm "kogarashi" mang tin không lành đến cho loài
thiếu chân thiếu cánh. Cái lạnh của nó sẽ làm cho lá cây càng ngày
càng vàng vọt dưới ánh nắng của những ngày "koharu biyori". Trong
cơ thể con người, hormone sẽ thay đổi. Người ta trở nên mơ mộng và
lãng mạng vì mức "dopamine" đột tăng…. Rồi họ cùng nhau kéo đi
xem lá đỏ - cái mà người Nhật gọi là "momijigari" (紅葉狩り)
và người Mỹ gọi là "leaf peeping". Phần tôi thì chờ cho có được
những ngày đẹp trời "koharu biyori" để lên đường đi du ngoạn như
"Kogarashi Monjiro" (木枯し紋次郎)
- gã "samurai" của Sasazawa.
Trong những bạn nữ nếu có sống ở Nhật và lên xe hoa
vào khoảng 1975 (Showa 50), chắc có lần rung động và rưng rưng
nước mắt khi nghe bài ca "Kosumosu"(コスモス/秋桜・Thu
anh, i.e. hoa cosmos hay
Cúc Bướm)
do Sada Masashi viết lời và nhạc được cô Yamaguchi Momoe (山口百恵
) trình bày trước khi xuất giá dưới đây(2).
http://www.youtube.com/watch?v=Xe5UezkwSxM&feature=fvwrel
秋桜(3)
-
コスモス
さだまさし 作詞/作曲
薄紅のコスモスが秋の日の
Usubeni no kosumosu ga aki no hi no
なにげない日溜まりに揺れている
Nanigenai hidamari ni yurete iru
この頃涙もろくなった母が
Kono goro namida moroku natta haha ga
庭先でひとつせきをする
Niwasaki de hitotsu seki wo suru
縁側でアルバムを開いては
Engawa de ARUBAMU wo hiraite wa
私の幼い日の思い出を
Watashi no osanai hi no omoide wo
何度も同じ話繰り返す
Nando mo onaji hanashi kuri kaesu
独り言みたいに小さな声で
Hitori koto mitai ni chiisa na koe de
こんな小春日和の穏やかな日は
Konna koharubi yori no odaya kana hi wa
あなたの優しさがしみてくる
Anatano yasashi sagashimite kuru
明日嫁ぐ私に苦労はしても
Ashita totsugu watashi ni kurou wa shitemo
笑い話に時が変えるよ
Waraibanashi ni toki ga kaeru yo
心配いらないと笑った
Shinpai ira naito waratta
あれこれと思い出をたどったら
Are kore to omoide wo tadottara
いつの日も一人ではなかったと
Itsu no hi mo hitori de wa nakatta to
今さらながらわがままな私に
Imasara nagara wagamama na watashi ni
唇噛んでいます
Kuchibiru kande imasu
明日への荷造りに手を借りて
Ashita he no nidukuri ni te wo karite
しばらくは楽しげにいたけれど
Shibaraku wa tanoshige ni itakeredo
突然涙こぼし元気でと
Totsuzen namida koboshi genki deto
何度も何度も繰り返す母
Nando mo nando mokuri kaesu haha
ありがとうの言葉をかみしめながら
Arigatou no kotoba wo kamishime nagara
生きてみます私なりに
Ikite mimasu watashi nari ni
こんな小春日和の穏やかな日は
Konna koharubi yori no odaya ka na hi wa
もう少しあなたの
Mou sukoshi anata no
子供でいさせて下さい
kodomo de Isasete kudasai
(Huỳnh văn Ba - Mùa Kogarashi 2012)
-----------------
*Bài
theme song "Dare ka ga kaze no naka de" (誰かが風の中で)
- lời
của Wada Natto (和田夏十),
nhạc của Komuro Hitoshi (小室等)
,
do Kamijo Tsunehiko (上条恒彦
)
ca
http://www.youtube.com/watch?v=Q0HyUbGD0Kw
(1) do Sugawara Bunta (菅原
文太)
đóng vai
(2) Nếu mở link không được xin nghe tác giả của
bài nhạc
tự ca qua:
http://www.youtube.com/watch?v=B-netFR86Ro&feature=related
(3) Bản dịch: "Hoa Cosmos"
Đóa hoa hồng cosmos vô tư
Đẩy đưa dưới nắng vàng Thu
Sao mắt Mẹ thường
đẫm lệ
Đi tìm gốc ngồi trong sân
Mở xem
an-bum bên cạnh
Thuở ấy con còn bé thơ
Chuyện xưa mẹ kể đi mãi
Thỏ thẻ tự nhủ với mình
Giữa một ngày Thu nắng đẹp
Hiền hòa người mẹ của tôi
Mai đây con lên xe hoa
Dù cực cũng phải vui cười
Xin mẹ đừng quá âu lo...
Cố ôn kỷ niệm ngày qua
Lúc nào mẹ cũng bên cạnh
Dù là đứa con bướng
bỉnh
Cắn môi trầm nghĩ thiết tha
Mai đây con đi lấy chồng
Hành
trang mẹ
giúp một tay
Đột nhiên nước mắt chảy dài
Bao nhiêu lời mẹ dặn dò
Ơn mẹ giữ tận đáy lòng
Con vẫn sống vui mẹ thấy?
Trong một ngày "Koharu" nắng đẹp
Lần nữa con xin khẩn cầu
Cho
con làm con của mẹ.....