(Click vào link dưới để xem thêm nhiều ảnh đẹp)

https://photos.app.goo.gl/v8XadfXZYRnp8vtL7

Chim Osprey - ảnh BVH

Một buổi sáng trời nắng ấm đầu tháng 6 năm nay tôi dậy sớm rồi lái xe đến 1 vùng hoang dã ở ngoại ô tìm con chim Osprey để chụp ảnh. “Osprey” là 1 loại ó chuyên bắt cá. Họ về sống ở vùng này trong mùa ấm áp. Sau khi sinh và nuôi chim con trong mùa Hè xong họ sẽ bay trở về vùng Nam Mỹ để quá đông. Nó là con chim được nhiều người ngưỡng mộ.

Khi tôi lái đến nơi và đang tìm chỗ đậu xe, bên tai tôi nghe có tiếng hót ví von. Sau hơn 10 năm sưu tầm và chụp hình chim không cần phải thấy tôi cũng có thể đoán ra ngay nó là chim gì. Nhưng để “chắc ăn” tôi dùng ”Merlin Bird ID”- 1 cái “app” tôi đã down-loaded sẵn trong iPhone để xác nhận tiếng hót đó. Thu âm xong tôi cho máy chạy lại để “review” mấy lần và so sánh với âm thanh tôi giữ trong máy trước đây. Quả nhiên sự suy đoán của tôi không sai – Sóng âm thanh của data-base xác nhận nó là con chim “Prothonotary” màu vàng ai thấy cũng phải mê.

Nhưng tôi không ngờ trong lúc chạy máy để so sánh tiếng chim hót tôi đã dzụ được con chim “Prothonotary” trong rừng ra trình diện. Nó bay lạng gần xe tôi để quan sát. Mục đích là để tìm con chim nào đang hót cùng giống dám có gan xâm nhập vào vùng lãnh địa của “chàng”. Đây là bản tính của “Trượng phu” - chim trống muốn bảo vệ con-và-cái.

Chim trống Prothonotary - ảnh BVH

Trong lúc tôi rượt theo con chim Prothonotary đột nhiên có thêm một con chim màu vàng khác xuất hiện trên một cành cây gần đó. Chim gì không giống ai và chỉ ra mắt đủ để cho tôi bấm máy ảnh một “Pose” rồi biến mất dạng. Chờ thêm hơn 2 tiếng đồng hồ nhưng nó không chịu trở lại. Cuối cùng tôi phải bó tay ra về. Mục đích ngày hôm đó là để tìm chim “Osprey chụp hình nhưng trời lại cho gặp con “Prothonotary” và một con chim “lạ”.

Sau khi về nhà tôi “post” ảnh con chim lạ lên vài trang “Facebook” về chim nhờ bạn đọc giúp ý kiến để “id” (chứng thực) nó. Chỉ trong một ngày tôi đã nhận được gần 50 cái phản hồi. Có người khen, có người ganh tị muốn được nhìn thấy nó, có người đòi tôi phải chia sẻ về thời điểm và địa điểm nơi tôi thấy chim lạ. Đây có thể là những nhà nghiên cứu về chim còn hoặc giả nếu không thì họ phải là kẻ rất “nghiện” thèm muốn thấy chim - tiếng Anh gọi là “bird hoarder”. Nhưng rất may cho tôi có vài người rất kinh nghiệm về “id” (identification) chim. Họ nhận dạng con chim lạ rồi cho tôi biết tên nó như sau.

“Đây là chim Lawrence’s Warbler, con cháu “lai giống” thế hệ thứ 3 xuất phát từ chim “Blue-winged Warbler” (Vermivora cyanoptera/chích-chèo cánh xanh) và chim “Golden-winged Warbler” (Vermivora chrysoptera/chích-chòe cánh vàng)(*1).

Chim Lạ “Daruma”/”Lawrence’s Warbler 

Chim Golden-winged Warbler/ảnh của Michael Stubblefield

Chim Blue-winged Warbler/ảnh của BVH

Nhưng tai sạo chim “Lạ” xuất hiện nơi đó?

Tôi đoán là đoạn thu âm tôi giữ trong iPhone ngoài tiếng hót của “Prothonotary” còn có cả tiếng hót của con chim “Lạ” trong “background”. Người không biết nghĩ là tạp âm.

Chim “Lawrence’s Warbler” có lông thân màu vàng, cánh có sọc, mắt và cằm đen như là đeo mặt nạ. Nó không phải là “Hooded Warbler”, “Wilson’s Warbler” hay “Common Yellowthroat” như có người lầm tưởng.

Chim Hooded Warbler/Ảnh BVH

Chim Wilson’s Warbler/Ảnh BVH

Chim Common Yellowthroat – Ảnh BVH

Hình ảnh của chim “Lawrence’s Warbler” làm cho tôi liên tưởng đến ông “Daruma” người Nhật hay trưng bày trong gia đình để cầu nguyện được điều ước muốn.

“Daruma” (達磨) là 1 từ rút gọn sau khi âm-dịch từ “Bodhidharma” tức “Bồ-Đề-Đạt-Ma” của tiếng Phạn. Trong dịp Tết hay vào mùa lễ Phật người Nhật có truyền thống mua tượng “Daruma” (Daruma Doll) nắn từ giấy nháp (papier mâché) bên trên sơn màu, bên dưới có ghi chữ “phước nhập” (福入・fukuiri). “Daruma” cũng được điêu khắc từ gỗ hay đá. Một ấn tượng khó quên khi nhìn tượng ngài Đạt-ma là cặp chân mày và hàm râu đậm đen che cổ.

Lúc còn học bên Nhật tôi cũng có mua một ngài “Daruma” để dành để khi có điều gì ước nguyện sẽ dùng đến. Khi ước mình phải sơn đen 1 con mắt. Lúc đạt được sẽ sơn con mắt còn lại. Lúc đầu tôi ước sẽ thành công trong việc bảo vệ luận án Tiến Sĩ ở trường Todai sau khi hoàn tất khóa trình nghiên cứu. Sau khi học xong tôi chưa sơn mắt ngài “Daruma” thì lại ước gì sẽ lấy được “nàng”. Lấy được nàng xong tôi lại quên sơn mắt Bồ Tát. Sau đó khi nhớ đến ngài tôi lại dùng để ước được đoàn tụ với cha mẹ anh em bên đất Mỹ. Kế đến là ước tìm được công việc làm tốt, cuộc sống tốt.

Kệ đồ cổ nhà tôi với 2 ông “Daruma”

Rồi một hôm trong giấc ngủ tôi chợt nhớ là mình nay đã gần 80 tuổi đời rồi mà thằng con trai chưa cho mình 1 đứa cháu nội để kế thừa huyết thống tổ tiên. Tôi lại nhớ đến Bồ Tát và ước có được 1 đứa cháu “Đích Tôn”. Ước xong rồi ngủ quên mất đi.

Đầu tháng 6 năm nay chúng tôi nhận được điện thoại của thằng Tomo - trưởng nam từ xa gọi về cho mẹ nó: “Moshi moshi…Vợ con vừa sanh xong ở bệnh viện”. “Con trai hay gái?” – vợ tôi hỏi. “a boy…Mom”/Dạ thưa mẹ con trai ạ!. Tôi lật đật đứng dậy chạy đến cạnh mẹ nó để hỏi cho chắc ăn: “con trai thiệt không?”. “Dạ thiệt!”. Tay chân tôi bủn rủn. “Thằng cha mầy….Tao đã chờ mấy mươi năm rồi mầy có biết không?”.

Mắng thằng con xong tôi chợt nhớ đến ngài “Daruma”. “Mô Phật…con xin lỗi Bồ Tát! Con đã để cho ngài ngồi đó chờ từ khi lấy được bằng cấp, lấy được vợ... Thôi để nay mai con sẽ sơn mắt cho Ngài”.

Tôi thấy tượng “Daruma” trên kệ nhúc nhích một tí - “Mi lại cho ta chờ nữa sao? Nếu thế thì mi phải gọi ta là “Bồ-Đề Lật-Đật” chớ không phải là “Bồ-Đề-Đạt-Ma””. Không hiểu sao vợ tôi mĩm cười: “Ông ơi, ông chơi với Hanako (con chó con) giùm. Em đi chợ mua tí gạo nếp về nấu “sekihan” ăn mừng cháu Nội….”

Trong bụng tôi nghĩ thầm: “Âu đây cũng là duyên nợ do ông Trời định…Mình lấy bã cũng chẳng khác gì chích-chòe cánh xanh lấy chích-chòe cánh vàng sanh ra chích-chòe con Brewster’s. Giờ Tomo lấy vợ Việt Nam nào có khác gì chích-chòe con Brewster’s lấy chích-chòe cánh xanh hay cánh vàng để truyền giống xuống đến chích-chòe cháu nội Lawrence’s đâu?” – Tháng 6 năm nay thật lạ?

Naruhodo!

Ohio - Đầu Hè 2023    

(1)   Duarama mới mua, (2) Daruma được dùng cho ước nguyện (3) Daruma dùng xong – Banzai!

Chú thích:

(*1) “Blue-winged warbler” dịch theo Google là “chích-chòe cánh xanh”, “Golden-winged Warbler” là “chích-chòe cánh vàng”.

Khi chim chích-chòe cánh-vàng thuần chủng và chim chích-chòe cánh-xanh thuần chủng giao phối (hybrid) với nhau, con của chúng sẽ là “Brewster’s Warbler” ("Vermivora Zeucobronchialis")/thế hệ thứ 2. Bí ẩn này do William “Browster” tìm ra vào năm 1878.

Cảm tưởng xin gởi về bahuynh@hotmail.com